هیپنوتراپی (HYPNOTHERAPY) چیست؟(12 کاربرد هیپنوتراپی + معروفترین روش هیپنوتیزم)

چکیده مطلب : شاید شما هم شنیده باشید که هیپنوتراپی یک روش درمانی تخصصی است که می‌تواند ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه را متمرکز کند. در واقع متخصصان هیپنوتراپی از هیپنوتیزم استفاده می‌کنند تا فرد در حالت خلسه روانی قرار بگیرد. این تغییر در هوشیاری می‌تواند به برخی از بیماران کمک کند تا موقعیت‌ها، احساسات و وقایع زندگی را متفاوت مشاهده کنند. به‌عنوان‌مثال مسائل مربوط به روابط زناشویی،استرس های روزمره و خشم های درونی، اضطراب ها و ترس ها، درگیری‌های کاری و… برای مقابله با تمامی این مسائل از هیپنوتیزم میتوان کمک گرفت تا بدون نیاز به استفاده از داروهای شیمیائی و عوارض آن ها مشکلات جسمی و روانی را درمان کرد.

هیپنوتراپی (HYPNOTHERAPY) چیست؟

هیپنوتراپی (Hypnotherapy)، هیپنوتیزم (Hypnosis) و هیپنوتیک (Hypnotic)همگی اسامی نوعی از درمان در روان‌شناسی هستند. این روش‌ها شامل قراردادن افراد در یک حالت خلسه است. دستیابی به این حالت به‌منظور ارتقا تمرکز در یک فرد است. در این حالت متمرکز، فرد می‌تواند پذیرای پیشنهادهایی مانند ترک سیگار باشد.

هیپنوتراپی سالیان درازی است که توسط پزشکان و روان‌درمانگرها استفاده می‌شود. چنانچه امروزه به دلیل کاربردهای بسیار متعدد این روش، محققان به دنبال درمان انواع بیمارهای با این روش هستند؛ از سندرم روده تحریک‌پذیر گرفته تا اضطراب و افسردگی.

کاربردهای هیپنوتراپی چیست؟

هیپنوتیزم درمانی برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها، مسائل و رفتارهای ناخواسته و ناسالم استفاده می‌شود، مانند:

• درمان حالت تهوع بارداری و درد زایمان با هیپنوتیزم (Hypnosis in Pregnancy nausea and labor pains)

تهوع و استفراغ در طول حاملگی برای بسیاری از زنان دردسرساز و بسیار حاد است. محققان تخمین می‌زنند حدود 25-35 درصد زنان می‌توانند با روش‌های هیپنوز ناراحتی‌های حاملگی از جمله حالت تهوع و حتی درد زایمان را کاهش دهند.

برای مشاهده پروفایل دکتر اعظم اعرابی روانشناس بالینی و از پیشگامان هیپنوتراپی روی تصویر کلیک کنید

• هیپنوتراپی برای لاغری (Hypnosis for weight loss)

معمولاً همهٔ ما برای کاهش وزن سراغ برنامه‌هایی شامل تغییر رژیم غذایی، ورزش و مشاوره می‌رویم. اما در برخی موارد این روش‌ها نتیجه‌بخش نیستند و یا فرد از ادامهٔ رژِیم و ورزش امتناع می‌کند. در این موارد هیپنوتیزم می‌تواند کارساز باشد.

هنگامی‌که بیمار تحت هیپنوتیزم قرار می‌گیرد، توجه او بسیار متمرکز است پس در نتیجه بیشتر به پیشنهادات پزشک پاسخ مثبت می‌دهد؛تغییرات رفتاری می‌تواند در کاهش وزن مؤثر باشد. اگرچه تأثیر دقیق و مکانیسم عملکردی هیپنوتیزم بر کاهش وزن به طور دقیق مشخص نشده است، اما تحقیقات مثبت بودن جزئی این روش را اثبات کرده‌اند. تحقیقات نشان می‌دهد که بیمارانی که هیپنوتیزم انجام می‌دهند، میزان التهاب کمتر، سیری زودتر و کیفیت زندگی بهتری را تجربه می‌کنند.

• درمان بیماری‌های ریوی با هیپنوتیزم (Hypnosis for pulmonary diseases)

آسم، شایع‌ترین بیماری سایکوسوماتیک تنفـسی اسـت کـه برای درمان آن باید هزینه‌های گزافی پرداخت شود.هیپنوز می‌تواند در درمان آسم، سکسکه (hiccups)، سرفه‌های مداوم، بیماری‌های تنفسی و هایپرونتیلاسیون بسیار مؤثر عمل کند. هیپنوتیزم با تغییر افکار، احساسات و درک بیمار جوانب منفی بیماری و اضطراب و احساسات ناخوشایند را کاهش داده و موجب کنترل حملات پانیک این بیماری‌ها میشود.

مقاله پیشنهادی ما: بیماری آسم (Asthma)

• درمان اختلال های روان‌تنی یا سوماتوفرم با هیپنوتراپی(Ericksonian hypnosis for somatic disorders)

سوماتوفرم یک نوع اختلالات روانی است که فرد با ویژگی‌های درد جسمانی به پزشک مراجعه می‌کند اما ریشه مشکلات و بیماری وی روانی است. تکنیک‌های هیپنوتراپی نقش مهمی در درمان اختلالات روان‌تنی دارند. ارتباط بین روان و سوما مبنایی است که هیپنوتیزم بر آن اساس عمل می‌کند و با تسکین درد بر درمان بیماران تأثیرگذاراست.

• درمان بیماری‌های عصبی با هیپنوز (Hypnosis for Nervous system diseases)

از هیپنوز می‌توان در طب بالینی برای درمان بیماری‌های مغز و اعصاب و توان‌بخشی بعد از جراحی، سوانح، سکته‌های مغزی، اسپاسم‌های عضلانی و همچنین درمان وزوز گوش استفاده کرد.

• درمان واژینیسموس یا دخول دردناک با هیپنوتراپی (Hypnosis for Vaginismus)

واژینیسموس یا دخول دردناک یکی از اختلالات جنسی شایع در زنان است. این بیماری درواقع درد ناشی از اسپاسم غیرارادی عضلات ناحیه پایینی واژن است. واژینیسموس یک مشکل پیچیده است و اغلب دارای یک اتیولوژی چندعاملی است. تلاش برای ایجاد روابط زناشویی باعث افزایش درجه اضطراب در زوجین می‌شود و این وضعیت تأثیر منفی بر رضایت جسمی و عاطفی هر یک خواهد گذاشت. روند درمان این بیماری به چند مرحله مهم بستگی دارد.

مقاله پیشنهادی ما: مهبل گرفتگی – انقباض غیر ارادی مهبل – واژینیسموس – Vaginismus

1. ابتدا با روش‌های نوین هیپنوتیزم، بیمار به حالت خلسه می‌رود.
2. با کمک روان‌شناس این حالت خلسه به‌صورت مثبت خواهد بود. در این مرحله انتخاب یک هیپنوتراپیست خوب بسیار تعیین‌کننده است.
3. با کاهش اضطراب و ترس عضلات ناحیه واژن بیمار شل میشود.
4. بیمار در این مرحله آموزش می‌بیند تا بر اضطراب و دردهای ناشی از واژینیسموس یا دخول دردناک غلبه کند.
5. پس از اتمام جلسات هیپنوتراپی، فرد به حالت عادی زندگی باز خواهد گشت. تحقیقات نشان می‌دهد که در اکثر موارد این روش درمانی رضایت افراد را به همراه دارد.

• بی‌حسی موضعی با هیپنوتراپی (Local anesthesia with Hypnosis)

از هیپنوتراپی می‌توان جهت ایجاد بی‌حسی بدون استفاده از داروهای شیمیایی برای افراد مختلف استفاده کرد.

کسانی که نسبت به داروهای شیمیایی حساسیت دارند

کسانی که از بیهوشی ترس دارند.

بیماران قلبی که بیهوشی در این دسته از افراد ریسک بالایی دارد.

• درمان اختلالات روانی اضطراب با هیپنوز (Hypnosis for Anxiety mental disorders)

اضطراب یک حالت روان‌شناختی و فیزیولوژیکی است که با اجزای رفتاری جسمانی، عاطفی و شناختی مشخص می‌شود. از هیپنوز می‌توان برای کنترل نشانه‌های جسمی بیماری‌های روانی مانند استرس و مداخلات پزشکی (پونکـسیون مغز استخوان و نخـاع، MRI ، نمونه‌گیری از بافت‌های بـدن، آندوسـکوپی) و همچنین رفع احساس ناامیدی در بیمارستان و بیماری‌های حاد استفاده کرد.

• درمان مشکلات روانی کودک و نوجوان با هیپنوز (Hypnosis for adolescence problems)

در برخی از کودکان و نوجوانان به دلیل مسائل خانوادگی، اجتماعی یا ورود به دوران بلوغ مشکلات روحی و روانی متعدد ایجاد میشود. روان‌شناسان معتقدند می‌توان با استفاده از هیپنوتراپی ترس‌ها و اضطراب‌های این دوران را کاهش داد. به طور مثال می‌توان از هیپنوتیزم جهت درمان مشکلاتی همچون:

دندان‌قروچه

ترس از تاریکی

موجودات خیالی

کمبود اعتمادبه‌نفس

پرخاشگری دوران بلوغ

درمان ادرار شبانه

و اجتناب از مدرسه رفتن استفاده نمود.

• درمان اعتیاد با هیپنوتراپی (Hypnosis for Addiction)

بیماری اعتیاد یکی از موارد مشابه دیگر است که با هیپنوز قابل‌درمان است. همان‌طور که در بخش‌های قبل توضیح داده شد. به دلیل اینکه فرد در حالت خلسه، بیشتر پذیرای نکات مثبت است. روان‌شناسان با هیپنوتیزم ایده و نظرات فرد را تغییر داده و دچار چالش می‌کنند. در حقیقت با ایجاد حس آرامش در ضمیر ناخودآگاه و آگاه فرد این بیماری را درمان می‌کنند.

مقالات پیشنهادی دکتر سوشا : مرکز ترک اعتیاد تهران؛ معرفی 10 مرکز شبانه روزی

• کنترل درد (Hypnosis for Pain control)

هیپنوتیزم می‌تواند به کاهش درد ناشی از سوختگی، سرطان، سندرم روده تحریک‌پذیر، فیبرومیالژیا، مشکلات مفصل گیجگاهی فکی، جراحی های دندانپزشکی و عوارض جانبی درمان سرطان برای کاهش عوارض جانبی مربوط به شیمی درمانی یا رادیوتراپی کمک کند.

• گرگرفتگی (Hypnosis for Flushing)

هیپنوتیزم علائم گرگرفتگی مرتبط با یائسگی را نیز برطرف کند.

هدف از هیپنوتیزم!

هدف از هیپنوتراپی کمک به بیمار برای یادگیری کنترل بهتر وضعیت آگاهی خود است. هیپنوتراپی که به آن هیپنوتیزم هدایت شده نیز گفته می‌شود، نوعی روان‌درمانی است که از آرامش، تمرکز و توجه شدید برای دستیابی به افزایش سطح هوشیاری یا ذهن آگاهی استفاده می‌شود.

به‌طورکلی هدف از هیپنوتیزم درمانی ایجاد تغییر مثبت در یک فرد است، درحالی‌که فرد در حالت بیهوشی یا خواب (خواب) به سر می‌برد.

طریقهٔ انجام هیپنوتراپی توسط متخصص هیپنوتیزم (هیپنوتراپیست)

1. شناخت بیمار توسط هیپنوتراپیست

در طول هیپنوتیزم، یک پزشک یا روان‌شناس بالینی آموزش‌دیده ابتدا در جلسات اول به شناخت و میزان و ابعاد مشکلات بیمار می‌پردازد. در طی این جلسات پزشک با مطرح‌کردن مسائل مختلف و به چالش کشیدن بیمار شناخت کافی از وی را کسب می‌کند.

1. هیپنوتیزم بیمار توسط هیپنوتراپیست

روان شناسان مجرب با استفاده از تکنیک‌های آرامش هدایت شده، احساس آرامش شدید، همراه با تمرکز زیاد را در فرد ایجاد می‌کنند. مدت‌زمان و میزان این حالت از آرامش یا خلسه به شرایط بیمار و تشخیص پزشک بستگی دارد.

1. القاء نکات مثبت به بیمار توسط هیپنوتراپیست

مهم‌ترین مرحله که بیشترین مدت‌زمان و جلسات مشاوره به این مرحله مربوط است. هیپنوتراپیست ماهر باتوجه‌به شرایط بیمار که در جلسات اول آنها را موشکافی کرده است شروع به درمان خواهد کرد. در واقع با حذف این مرحله کل مراحل قبل بیهوده است. در این جلسات نکات مثبت و تغییر روند زندگی، احساسات و رفتار به بیمار القاء خواهد شد.

هیپنوتیزم در مغز چه تغییری ایجاد می‌کند؟

محققان دانشگاه هاروارد مغز 57 نفر را هنگام هیپنوتیزم بررسی کردند. آنها دریافتند که:

دو منطقه از مغز که وظیفه پردازش و کنترل اتفاقات بدن را برعهده دارند، فعالیت بیشتری را در هنگام هیپنوتیزم نشان می‌دهند.

از سویی دیگر، ارتباط ناحیه‌ای از مغز که مسئول اعمال و رفتارها است و ناحیه‌ای که از آن اقدامات آگاه است، در حین هیپنوتیزم قطع می‌شود.

روش‌های هیپنوتیزم در هیپنوتراپی

دو روش اصلی هیپنوتیزم درمانی، پیشنهاد درمانی (Suggestion Therapy) و تجزیه‌وتحلیل (Analysis in Hypnotherapy) است.

• “پیشنهاد درمانی (suggestion therapy)” چیست؟

پیشنهاد درمانی، به توانایی فرد در پاسخگویی به پیشنهادها و راهنمایی‌های روان‌شناس متکی است. در این حالت بیمار در وضعیت تغییریافته (Trance-like) قرار می‌گیرد. این روش معمولاً برای کنترل یا توقف رفتارهای ناخواسته یا ناسالم مانند سیگارکشیدن، ناخن جویدن و خوردن زیاد غذا استفاده می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که این روش در برخی موارد برای کسانی که درد مزمن نیز دارند بسیار مفید است. علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهد که پیشنهاد درمانی رفتارهای مثبت و سالم مانند خود انگیزش و اعتمادبه‌نفس را نیز ترغیب می‌کند.

• “تجزیه‌وتحلیل در هیپنوتراپی (analysis in hypnotherapy)” چیست؟

روش تجزیه‌وتحلیل برای نفوذ عمیق (Digging Deep) در ذهن ناخودآگاه برای بازیابی خاطرات سرکوب شده یا ضربه‌های گذشته بسیار مؤثر است. این روش که به آن رگرسیون درمانی (Regression Therapy) نیز گفته می‌شود، ماهیت اکتشافی‌تری دارد. در واقع، هدف اصلی روش تجزیه‌وتحلیل، تعیین علت اصلی مسئله، اختلال و علائم پریشانی فرد است.

در حین روش تجزیه‌وتحلیل، یک روان‌شناس ابتدا فرد را با قراردادن در یک حالت آرام هیپنوتیزم می‌کند. سپس به او کمک می‌کند تا رویدادهای گذشته زندگی خود را کشف کند. هدف این است که خاطرات ناخودآگاه فرد را بررسی کرده و از کنار آنها عبور کند.

چند جلسه هیپنوتراپی کافی است؟

طول دوره درمان به شرایط بیمار در حین هیپنوتیزم بستگی خواهد داشت. به‌عنوان‌مثال اگر به دنبال ترک سیگار هستید یک یا دو جلسه کافی است. اما سایر مسائل ممکن است به یک رویکرد طولانی‌مدت با جلسات منظم هفتگی نیاز داشته باشند. متخصص هیپنوتیزم به شما اطلاع می‌دهد که در هنگام شروع درمان، چه تعداد جلسه نیاز خواهید داشت. سپس با گذشت جلسات اول در مورد کاهش یا افزایش تعداد جلسات باتوجه‌به پیشرفت و نیاز شما برنامه‌ریزی خواهد کرد.

آیا هیپنوتیزم همان هیپنوتراپی است؟

هم بله و هم  خیر. هیپنوتیزم ابزاری است که می‌تواند برای درمان بیماری‌های روانی و جسمی مختلف مورداستفاده قرار گیرد. هیپنوتراپی در واقع استفاده از آن ابزار است.

نتیجه گیری :هیپنوتراپی یکی از روش‌های درمانی قدیمی است که با تأثیر بر نوع تفکر فرد در حالت خلسه می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌های روانی و جسمی تأثیرگذار باشد. برای استفاده از این روش مراجعه به پزشک معتمد بسیار مهم است.

مقالات پیشنهادی:

برای ترک تریاک چه بخوریم؟ (معرفی 6 مکمل غذایی و 1 نوشیدنی)

مراکز ترک الکل

کدام خوراکی ها آرامش دهنده و ضد استرس و اضطراب هستند