سردردهای تنشی (Tension headache)

علائم و نشانه‌های سردردهای تنشی عبارت‌اند از:

• درد کسل‌ کننده سر
• احساس فشار روی پیشانی و یا در دو طرف و پشت سر
• حساسیت به لمس در پوست سر، گردن و عضلات شانه

سردردهای تنشی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود : اپیزودیک (دوره‌ای) و مزمن

سردردهای تنشی اپیزودیک

سردردهای تنشی اپیزودیک می‌تواند از ۳۰ دقیقه تا یک هفته طول بکشد. سردرد تنشی اپیزودیک مکرر کمتر از ۱۵ روز در ماه به مدت حداقل سه ماه رخ می‌دهد. سردرد تنشی اپیزودیک مکرر ممکن است مزمن باشد.

سردرد مزمن تنشی

این نوع از سردرد تنشی ساعت‌ها طول می‌کشد و ممکن است دائمی باشد. اگر سردرد شما برای ۱۵ روز یا بیشتر از یک ماه به مدت حداقل سه ماه متوالی ادامه پیدا کند، مزمن در نظر گرفته می‌شود.

سردرد تنشی در مقابل میگرن

تمایز سردردهای تنشی از میگرن می‌تواند مشکل باشد. به‌ علاوه، اگر شما مکرراً دچار سردرد تنشی اپیزودیک شوید، شما ممکن است میگرن هم داشته باشید. برخلاف برخی از انواع میگرن‌ها، سردردهای تنشی معمولاً با اختلالات بینایی، تهوع یا استفراغ همراه نیست. اگرچه فعالیت بدنی به‌ طور معمول درد میگرن را تشدید می‌کند، درد ناشی از سردردهای تنشی را بدتر نخواهد کرد. افزایش حساسیت نسبت به نور و صدا می‌تواند همراه با یک سردرد تنشی رخ دهد، اما این‌ها از علائم شایع نیستند.

علت سردردهای تنشی شناخته‌ شده نیست. کارشناسان معتقدند سردردهای تنشی از انقباضات عضلانی در صورت، گردن و پوست سر منشأ می‌گیرد و شاید به‌ عنوان درنتیجه افزایش احساسات، تنش یا استرس این اتفاق افتاده باشد. اما تحقیقات نشان می‌دهد انقباضات عضلانی علت بیماری نیست.

رایج‌ترین نظریه از افزایش حساسیت به درد و افزایش حساسیت به تنش در افرادی که سردردهای تنشی دارند، پشتیبانی می‌کند. افزایش حساسیت به لمس عضلانی، که از علائم شایع سردردهای تنشی می‌باشد، ممکن است در اثر حساس شدن سیستم درد ایجاد گردد. محرک استرس اغلب ماشه اولیه برای سردرد تنشی را خواهند کشید.

عوامل خطر برای سردردهای تنشی عبارت‌اند از:

• زن بودن : یک مطالعه نشان داد حدود ۹۰ درصد از زنان و ۷۰ درصد از مردان سردرد تنشی را در طول عمر خود تجربه می‌کنند.
• میان‌سال بودن : بروز سردرد تنشی به نظر می‌رسد در ۴۰ سالگی به اوج برسد. هرچند افراد در تمام سنین می‌توانند این نوع سردرد را تجربه کنند.

معمولاً اثرات سردردهای تنشی بر بهره‌وری شغلی و کیفیت کلی زندگی قابل‌ توجه است، به‌ خصوص اگر از نوع مزمن باشد. دردهای مکرر ممکن است بر قدرت شما برای شرکت در فعالیت‌ها تأثیر بگذارد. ممکن است مجبور شوید در خانه بمانید و از کار باز بمانید و یا در صورت حاضر شدن سرکار، عملکردتان دچار اختلال شود.

پزشک علاوه بر انجام آزمون‌های فیزیکی و عصبی، سعی می‌کند علت سردرد شما و نوع آن را با استفاده از روش‌های زیر مشخص کند:

شرح درد

دکتر شما با پرسیدن سؤالات زیر در مورد سردردتان به تشخیص می‌پردازد:

• ویژگی‌های درد : آیا دردتان تپشی است؟ و یا ثابت و کسل‌ کننده است؟ نوک‌ تیز و یا سلاح سرد؟
• شدت درد : یک شاخص خوب از شدت سردرد این است که تا چه حد با وجود آن، قادر به عملکرد مناسب هستید. آیا شما قادر به کار کردن هستید؟ آیا سردرد، شما را از خواب بیدار می‌کند و یا از خوابیدنتان ممانعت می‌کند؟
• محل درد : آیا شما احساس درد را در همه نواحی سرتان دارید و یا تنها در یک سمت سر و یا فقط بر روی پیشانی یا پشت چشم؟

آزمایشات تصویربرداری

اگر شما یک سردرد غیر معمول و یا پیچیده را تجربه کنید، دکتر شما ممکن است با انجام آزمایش به‌ منظور رد کردن علل جدی دردسر، مانند وجود تومور به تشخیص بپردازد. دو آزمون متداولی که برای تصویر برداری از مغز استفاده می‌شود عبارت‌اند از:

• توموگرافی کامپیوتری یا سی تی اسکن: یک روش تصویر برداری تشخیصی است که با استفاده از اشعه X تصاویری را به یک مانیتور می‌فرستد تا پزشک بتواند یک دید جامع از مغز به دست آورد.
• تصویر برداری رزونانس مغناطیسی (MRI) : در روش اسکن MRI با استفاده از یک میدان مغناطیسی، امواج رادیویی و تکنولوژی کامپیوتر، تصاویر واضحی از نواحی مختلف بدن من جمله جمجمه تهیه می‌شود.

برخی از افراد مبتلا به سردردهای تنشی به پزشک مراجعه نمی‌کنند و سعی می‌کنند خود درمانی انجام دهند. متأسفانه استفاده بیش‌ از حد از داروهای مسکن و ضد سردرد به‌ نوبه خود می‌تواند سردردهای ناشی از استفاده بیش‌ از حد از دارو را ایجاد کند. انواعی از داروها، برای کاهش درد ناشی از سردرد، در دسترس هستند. از جمله:

• مسکن‌ها : مسکن‌های ساده، معمولاً خط اول درمان برای کاهش درد ناشی از سردرد می‌باشند. برخی از این داروها عبارت‌اند از آسپرین (aspirin)، ایبوپروفن (ibuprofen)، ناپروکسن (naproxen)، ایندومتاسین (indomethacin) و کتورولاک (ketorolac).
• داروهای ترکیبی: آسپیرین یا استامینوفن یا هر دو اغلب با کافئین یا یک داروی آرام‌بخش به‌ صورت ترکیبی تجویز می‌شوند. داروهای ترکیبی ممکن است مؤثرتر از داروهایی که به‌ صورت منفرد استفاده شوند.
• تریپتان‌ها و مواد مخدره: برای افرادی که هم میگرن و هم سردردهای تنشی اپیزودیک را تجربه می‌کنند، تریپتان به‌ طور مؤثر می‌تواند به تسکین درد ناشی از هر دو نوع سردرد کمک کند. مواد مخدره، به دلیل عوارض جانبی آن‌ها و پتانسیلشان برای ایجاد وابستگی، کمتر استفاده می‌شوند مگر در مواقع خاص.

داروهای پیشگیری

دکتر شما ممکن است داروهایی برای کاهش فرکانس و شدت حملات تجویز کنند، به‌ خصوص اگر شما سردرد مکرر یا مزمنی که توسط دارو درمان نشود. داروهای پیشگیری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای : داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای، از جمله آمی تریپتیلین (amitriptyline) و نورتریپتیلین (nortriptyline)، شایع‌ترین داروهای جلوگیری از سردردهای تنشی هستند. عوارض جانبی این داروها ممکن است شامل افزایش وزن، خواب‌ آلودگی و خشکی دهان باشد.
• دیگر داروهای ضد افسردگی : همچنین یکسری شواهد برای حمایت از استفاده از داروهای ضد افسردگی ونلافاکسین (venlafaxine) و میرتازاپین (mirtazapine) در افرادی که دچار افسردگی نیز نباشند، وجود دارد.
• داروهای ضد تشنج و شل‌ کننده‌های عضلانی : سایر داروهایی که ممکن است از سردردهای تنشی جلوگیری کند شامل داروهای ضد تشنج مانند توپیرامات (topiramate) می‌باشد. البته مطالعات بیشتری مورد نیاز است.

داروهای پیشگیری ممکن است نیاز به چند هفته یا بیشتر داشته باشد تا بتواند اثر خود را بگذارد. بنابراین نباید انتظار اثر زود هنگام از آن داشته باشیم.

• عواملی که باعث سردرد می‎شوند
• غذاهایی که می‌توانند سردرد را تشدید کنند
• با این ویتامین‌ ها دچار سردرد نمی‌شوید
• پیشگیری از بروز سردرد با ویتامین ‌ها و املاح معدنی
• نقش ویتامین B6 در پیشگیری از بروز سردرد میگرنی
• چه غذایی بخوریم تا سردردمان خوب شود؟ ( سردرد مزمن )
• سردرد میگرنی ارتباط مستقم با مصرف برخی از مواد غذایی دارد

© سایت پزشکی و سلامت دکتر سوشا