دیفتری (Diphtheria)

علائم و نشانه‌های این بیماری، بستگی به محل عفونت، وضعیت ایمنی فرد در مقابل زهر میکروب، میزان بیماری‌زایی باکتری کورینه باکتریوم دیفتریه، بیماری هم‌زمان دیگر و بالاخره آسیب قبلی در نازوفارنکس دارد. علائم و نشانه‌ها معمولاً دو تا پنج روز پس از عفونت بارز می‌شوند. برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

• وجود یک غشاء ضخیم خاکستری روی گلو و لوزه‌ها
• گلودرد و خشونت صدا
• تورم غدد (غدد لنفاوی بزرگ‌ شده) در گردن
• تنفس مشکل و سریع
• ترشحات بینی
• تب و لرز
• بی‌قراری

در برخی افراد، عفونت با باکتری دیفتری فقط یک بیماری خفیف و یا بدون علائم و نشانه‌های آشکار ایجاد می‌کند. افراد آلوده که از بیماری خود بی‌اطلاع باقی می‌مانند به‌ عنوان حامل دیفتری عمل می‌کنند، زیرا آن‌ها می‌توانند عفونت را حتی بدون نشان دادن بیماری گسترش دهند.

دیفتری پوستی

نوع دوم دیفتری می‌تواند پوست را تحت تأثیر قرار دهد و باعث درد معمولی، قرمزی و تورم که با سایر بیماری‌های پوستی باکتریایی همراه است، شود. زخم تحت پوشش یک غشاء خاکستری نیز ممکن است در دیفتری پوستی ایجاد شود. اگرچه آن‌ها در آب‌ و هوای گرمسیری شایع‌تر هستند، دیفتری پوستی در ایالات‌ متحده نیز رخ می‌دهد به‌ ویژه در میان افراد با سطح بهداشت ضعیف که در محیط‌های شلوغ زندگی می‌کنند.

باکتری کورینه باکتریوم دیفتری باعث ایجاد این بیماری می‌شود. معمولاً این باکتری در نزدیکی سطح غشاء مخاطی گلو تکثیر می‌کند. این باکتری از طریق سه مسیر منتشر می‌شود:

• قطرات معلق در هوا: هنگامی‌که فرد آلوده عطسه یا سرفه می‌کند قطرات آلوده را در هوا منتشر می‌کند. به‌ویژه در شرایط شلوغ این راه در گسترش بیماری نقش زیادی دارد.
• لوازم شخصی آلوده: گاهی اوقات تماس با لوازم مورداستفاده توسط فرد آلوده، نوشیدن از بطری آب او و یا هرگونه تماس نزدیک با موارد دیگر که ترشحات باکتری مولد دیفتری در آن وجود داشته باشد می‌تواند بیماری را منتقل کند مانند حوله و یا اسباب‌بازی.
• شما همچنین می‌توانید با لمس کردن یک زخم آلوده به دیفتری به این بیماری مبتلا شوید.

افرادی که توسط باکتری دیفتری آلوده ‌شده‌اند و درمان ‌نشده‌اند می‌توانند افرادی که نسبت به آن واکسینه نیستند را تا شش هفته آلوده کنند (حتی اگر هیچ علامتی نشان ندهند).

افرادی که در افزایش خطر ابتلا به این بیماری هستند عبارت‌اند از:

• کودکان و بزرگ‌سالانی که نسبت به این بیماری ایمن نیستند.
• افرادی که در مناطق شلوغ و با سطح بهداشت پایین زندگی می‌کنند.
• افرادی که به مناطقی سفر می‌کنند که دیفتری در آنجا رواج دارد.

دیفتری به‌ ندرت در ایالات‌ متحده و اروپا که در آن مقامات بهداشتی کودکان را در برابر این بیماری واکسینه می‌کنند رخ می‌دهد. با این‌حال، دیفتری هنوز در کشورهای در حال‌ توسعه که در آن نرخ ایمن‌ سازی پایین است رایج است.

در صورت عدم درمان، دیفتری می‌تواند منجر به:

مشکلات تنفسی

باکتری دیفتری ممکن است نوعی سم تولید کند. این سم باعث آسیب بافت محل عفونت (معمولاً بینی و گلو) می‌شود. در آن سایت، عفونت ایجاد یک غشاء خاکستری‌ رنگ سخت متشکل از سلول‌های مرده، باکتری‌ها و مواد دیگر است. این غشاء می‌تواند تنفس را مخدوش کند.

آسیب به قلب

سم باکتری از طریق جریان خون منتشر شده و باعث آسیب به بافت‌های دیگر بدن ازجمله عضله قلب شده که نتیجه آن ایجاد عوارضی مانند التهاب عضله قلب (میوکاردیت) می‌باشد. آسیب عضلات قلبی ممکن است خفیف باشد و یا از انواع شدیدی باشد که منجر به نارسایی احتقانی قلب و مرگ ناگهانی شود.

آسیب عصبی

سم باکتری می‌تواند منجر به آسیب‌های عصبی شود. معمولاً اعصاب مربوط به گلو که هدایت عصبی مربوط به بلع را ایجاد می‌کنند، هدف قرار می‌گیرند. اعصاب بازوها و پاها ممکن است ملتهب شود که باعث ضعف عضلانی می‌گردد. اگر سم دیفتری باعث آسیب اعصاب مربوط به عضلات کنترل‌ کننده تنفس شود، این عضلات ممکن است فلج شده و تنفس را با مشکل مواجه کند. تنفس ممکن است پس‌ از آن بدون ماسک و یا دستگاه‌های کمکی غیر ممکن باشد.

پزشک ممکن است در بیماری که دارای یک گلو درد با یک غشاء خاکستری روی لوزه و گلو می‌باشد مشکوک به دیفتری شود. وجود این باکتری در نمونه‌ای که از غشاء شکل‌ گرفته در ناحیه گلو برداشته می‌شود و رشد آن در محیط‌های کشت آزمایشگاهی می‌تواند به تشخیص کمک کند. با توجه به اینکه این باکتری تنها در محیط‌های خاصی رشد می‌کند، پزشک می‌بایست در این زمینه متخصص باشد.

پزشک همچنین می‌تواند یک نمونه از بافت زخم آلوده برداشته و آن را در آزمایشگاه  بررسی کند تا در صورت وجود دیفتری پوستی، آن را تشخیص دهد. اگر پزشک به این بیماری شک کند درمان را بلافاصله آغاز می‌کند، حتی قبل از اینکه نتایج آزمایش‌ها آماده شوند.

دیفتری یک بیماری جدی است. پزشکان درمان آن را بلافاصله با داروهای زیر آغاز می‌کنند:

• ضد سم (آنتی‌ توکسین) : داروی ضد سم از طریق تزریق داخل ورید یا عضله به خنثی‌سازی سم دیفتری حاضر در بدن کمک خواهد کرد.قبل از دادن ضد سم، پزشکان ممکن است با انجام تست حساسیت پوستی مطمئن شوند که فرد به ضد سم حساسیت ندارد. افرادی که حساسیت دارند باید اول به ضد سم حساسیت‌ زدایی شوند. پزشکان این کار با تزریق دوز کمی از ضد سم و سپس افزایش تدریجی دوز آن انجام می‌دهند.
• آنتی‌ بیوتیک‌ها : این بیماری همچنین با آنتی‌ بیوتیک‌هایی مانند پنی‌ سیلین یا اریترومایسین درمان می‌شود. آنتی‌ بیوتیک باعث از بین رفتن باکتری‌های موجود در بدن و پاک‌سازی عفونت می‌شود. آنتی‌بیوتیک مدت‌ زمانی مسری بودن بیماری را کاهش می‌دهد.

کودکان و بزرگ‌سالان مبتلا به بیماری اغلب نیاز دارند که در بیمارستان درمان شوند. آن‌ها ممکن است در یک واحد مراقبت‌های ویژه ایزوله گردند چرا که این بیماری می‌تواند به‌ راحتی به هرکسی که در برابر این بیماری واکسینه نشده انتشار یابد. پزشکان ممکن است مقداری از غشاء خاکستری ضخیم موجود در گلو را به علت آنکه ممکن است مانع تنفس شوند، حذف کند.

© سایت پزشکی و سلامت دکتر سوشا