پلی سیتمی ورا – Polycythemia vera

بسیاری از افراد بدون داشتن هیچ‌گونه علامت یا نشانه‌ای به پلی سیتمی ورا مبتلا هستند. برخی دیگر ممکن است علائم زیر را داشته باشند:

• خارش مخصوصاً بعد از حمام آب گرم
• سردرد
• سرگیجه
• خونریزی یا کبودی‌های خفیف
• ضعف
• خستگی مفرط
• تاری دید
• عرق کردن زیاد
• درد و التهاب در مفاصل مثل انگشت شست پا
• تنگی نفس
• بی‌حسی، گزگز کردن یا سوزش در دست، پا، بازو یا ران پا
• وجود حس پری یا نفخ‌کردگی در قسمت چپ و بالای شکم به دلیل طحال بزرگ‌شده
• تب
• کاهش وزن بدون علت

یک پیشنهاد رایگان به کاربران : در صورتی که سوالی دارید، می‌توانید به بخش مشاوره پزشکی آنلاین سایت پزشکی دکتر سوشا مراجعه کرده و سؤالات خود را مطرح نمایید.

پلی سیتمی ورا یکی از انواع سرطان خون به نام نئوپلاسم میلو پرولیفراتیو است. این بیماری وقتی اتفاق می‌افتد که جهشی در ژن باعث تولید غیر عادی گلبول‌های قرمز خون می‌شود. در حالت عادی، بدن تعیین‌کننده میزان تولید و اندازه عادی گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها است. اما در پلی سیتمی ورا مغز استخوان مقادیر بیش‌ازحد گلبول قرمز تولید می‌کند.

جهش ژنتیکی که موجب پلی سیتمی ورا می‌شود، در پروتئین‌هایی تغییر ایجاد می‌کند که مسئول رشد سلول‌ها هستند (به طور خاص جهش در ژن پروتئین JAK2). بیشتر افراد مبتلا به پلی سیتمی ورا به این جهش ژنتیکی مبتلا هستند. علت ایجاد این جهش مشخص نیست، اما معمولاً به صورت ارثی نیست.

غلظت خون بالا میتواند باعث فشار خون بالا شود. ” کنترل فشار خون با چند توصیه ” را از مرجع پزشکی دکتر سوشا بخوانید و از راهکار های آن استفاده نمایید.

پلی سیتمی ورا می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما بیشتر در بزرگ‌سالان بالای 60 سال اتفاق می‌افتد.

عوارض جانبی بیماری پلی سیتمی ورا عبارت‌اند از:

• لخته‌های خونی: افزایش غلظت خون و کاهش جریان خون و ناهنجاری‌ها در پلاکت خون، ریسک داشتن لخته‌های خون را افزایش می‌دهد. لخته‌های خونی موجب سکته، حمله قلبی یا مسدود شدن عروق ریه‌ها (آمبولی ریه) یا عروق ماهیچه‌ها می‌شود.
• بزرگ شدن طحال: طحال به بدن کمک می‌کند که با عفونت‌ها مبارزه کند و مواد زائد مثل سلول‌های خونی قدیمی را فیلتر کند. افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون به خاطر ابتلا به پلی سیتمی ورا موجب می‌شود که طحال بیشتر کار کند و اندازه آن بزرگ شود.
• مشکلات مربوط به میزان زیاد گلبول‌های قرمز: افزایش تعداد گلبول‌های قرمز منجر به افزایش عوارض احتمالی مثل ایجاد زخم معده، زخم اثنی عشر یا نقرس می‌شود.
• دیگر بیماری‌های خونی: در موارد نادر، پلی سیتمی ورا می‌تواند منجر به دیگر مشکلات خونی مثل میلوفیبروز شود.

پزشک معالج جزییاتی از سوابق پزشکی جمع‌آوری می‌کند و آزمایش‌های زیر را انجام می‌دهد:

آزمایش خون

اگر فردی به پلی سیتمی ورا مبتلا باشد، آزمایش خون موارد زیر را آشکار می‌کند:

• افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون و در برخی موارد افزایش تعداد پلاکت‌ها و گلبول‌های سفید خون
• افزایش درصد گلبول‌های قرمز که به روش هماتورکریت انجام می‌شود.
• افزایش میزان پروتئین حاوی آهن در خون که اکسیژن را حمل می‌کند (هموگلوبین)
• کمبود میزان هورمون‌های محرک مغز استخوان برای ساخت گلبول‌های قرمز (اریتروپوئتین)

حتما بخوانید! ” کاهش فشار خون بدون استفاده از دارو در کمترین زمان “

نمونه‌برداری از مغز استخوان

اگر پزشک مشکوک شود که شخصی به پلی سیتمی ورا مبتلا است، احتمالاً انجام نمونه‌برداری مغز استخوان یا همان بیوپسی را تجویز می‌کند. در نمونه بردارید، قسمت جامدی از مغز استخوان برداشته می‌شود. همچنین ممکن است پزشک قسمتی از بخش مایع مغز ا ستخوان را نیز جدا کند.

آزمایش جهش ژنتیکی

اگر شما به پلی سیتمی ورا مبتلا باشید، انجام آزمایش خون وجود جهش ژنتیکی JAK2 را نشان می‌دهد.

پلی سیتمی ورا بیماری مزمنی است که درمان ندارد. درمان این بیماری بر کاهش سلول‌های خونی تمرکز می‌کند. در بیشتر مواقع، درمان این بیماری عوارض جانبی و علائم و نشانه‌های آن را کاهش می‌دهد. درمان شامل موارد زیر است:

• خون‌گیری: خون گرفتن از  عروق که به آن فلبوتومی میگویند یکی از روش‌های درمان برای افراد مبتلا به پلی سیتمی ورا است. این کار باعث کاهش تعداد گلبول‌های قرمز شده و حجم خون را کاهش می‌دهد که موجب عملکرد بهتر خون می‌شود. تعداد دفعات انجام خون‌گیری به شدت و وخامت بیماری بستگی دارد.
• آسپرین با دوز پایین: پزشک ممکن است استفاده از دوز پایینی از آسپرین را توصیه کند که ریسک داشتن لخته‌های خونی را کاهش دهد. آسپرین احتمال داشتن کبودی در دست‌وپا را نیز کاهش می‌دهد.
• داروها برای کاهش سلول‌های خونی: برای افرادی که به پلی سیتمی ورا مبتلا هستند و خون‌گیری به تنهایی برای آن‌ها تأثیری ندارد، دارویی مثل هیدروکسی اوره تجویز می‌شود. این دارو تولید گلبول‌های قرمز توسط مغز استخوان را سرکوب می‌کند.

استفاده از اینترفون آلفا هم می‌تواند به سیستم ایمنی بدن کمک کند که با تولید بیش‌ازحد گلبول‌های قرمز مبارزه کند. در افرادی که به هیدرو کسی اوره پاسخ نمی‌دهند، استفاده از این دارو توصیه می‌شود.

• دارو برای از بین بردن سلول‌های سرطانی: رکسوتیلینیب دارویی است که توسط سازمان غذا و دارو برای درمان افراد مبتلا به پلی سیتمی ورا که به هیدروکسی اوره پاسخ نداده‌اند، تائید شده است. این دارو به سیستم ایمنی کمک می‌کند که سلول‌های سرطانی را از بین ببرد و موجب بهبود نشانه‌های بیماری شود.
• درمان برای کاهش خارش: اگر دچار خارش شدید شده‌اید، پزشک استفاده از داروهایی مثل آنتی‌هیستامین را توصیه می‌کند. داروهایی که برای درمان افسردگی استفاده می‌شوند (مثل SSRIها) به کاهش خارش کمک می‌کند. از جمله این داروها پاروکستین و فلوکستین هستند.

آیا می‌دانید با استفاده از مواد غذایی می‌توان از ابتلا به سرطان خون جلوگیری کرد؟ برای آشنایی با این روش، مقاله ” بهترین مواد غذایی ضد سرطان ” را از مجله پزشکی دکتر سوشا مطالعه نمایید.

اگر علائم و نشانه‌هایی که در بالا ذکر شد را دارید، به پزشک مراجعه کنید.