پانکراتیت (pancreatitis)
درباره بیماری پانکراتیت
اطلاعات بیماریها : پانکراتیت التهاب در لوزالمعده است. پانکراس، غدهای مسطح است که در پشت معده در قسمت فوقانی شکم قرار دارد. پانکراس آنزیمهایی تولید میکند که به هضم غذا کمک کرده و هورمونهایی نیز برای تنظیم متابولیسم قند (گلوکز) در بدن تولید میکند.
پانکراتیت میتواند حاد باشد به این معنی که به طور ناگهانی شروع شده و برای چند روز ادامه مییابد. پانکراتیت همچنین میتواند به صورت پانکراتیت مزمن که بیش از چندین سال به طول میانجامد، باشد. موارد خفیف پانکراتیت ممکن است بدون درمان برطرف شود، اما موارد شدید آن میتواند باعث عوارض تهدیدکننده حیات شود.
علائم و نشانههای بیماری پانکراتیت
کلیک کنیدعلائم و نشانههای پانکراتیت ممکن است متفاوت باشد، که بستگی به نوع پانکراتیت دارد. نشانه پانکراتیت حاد و علائم آن عبارتاند از:
• درد ناحیه بالای شکم
• درد شکم که هنگام تماس منتشر میشود.
• درد شکم که بعد از خوردن غذا بدتر میشود.
• حالت تهوع
• استفراغ
• حساسیت به لمس در هنگام لمس کردن شکم
نشانه پانکراتیت مزمن و علائم آن عبارتاند از:
• درد ناحیه بالای شکم
• از دست دادن وزن بدون دلیل
• مدفوع چرب و بدبو (استئاتوره)
علل بیماری پانکراتیت
کلیک کنیدپانکراتیت زمانی رخ میدهد که آنزیمهای گوارشی تولید شده در غده پانکراس زمانی که هنوز داخل لوزالمعده قرار دارند فعال میشوند و لذا باعث آسیب به اندام میشوند.
در طول هضم عادی غذا، آنزیمهای پانکراس غیر فعال از طریق مجاری پانکراس به روده کوچک مهاجرت میکنند، که آنجا آنزیمها فعال شده و به هضم غذا کمک میکنند. در بیماری پانکراتیت، آنزیمها زمانی که هنوز داخل پانکراس قرار دارند فعال میشوند. این باعث میشود که آنزیمها با تحریک سلولهای بتای پانکراس، ایجاد التهاب و علائم و نشانههای همراه با پانکراتیت بنماید.
با حملات مکرر پانکراتیت حاد، به پانکراس آسیب رسیده که منجر به پانکراتیت مزمن خواهد شد. بافت اسکار ممکن است در پانکراس تشکیل شود که سبب از دست رفتن عملکرد آن خواهد شد. عملکرد ضعیف لوزالمعده میتواند منجر به مشکلات هضم و دیابت شود. پانکراتیت علل بسیاری دارد؛ تعدادی از علل پانکراتیت حاد و پانکراتیت مزمن شناسایی شده است که عبارتاند از:
• اعتیاد به نوشیدن الکل
• سنگ کیسه صفرا
• جراحی شکم
• برخی داروها
• سیگار کشیدن
• فیبروز سیستیک
• آندوسکوپی رتروگرادکلانژیوپانکراتوگرافی (ERCP)، هنگامی که برای درمان سنگ کیسه صفرا مورد استفاده قرار گیرد.
• سابقه خانوادگی پانکراتیت
• سطوح بالای کلسیم در خون (هیپرکلسمی)، که ممکن است به علت غده پاراتیروئید بیش از حد فعال ایجاد گردد (هیپرپاراتیروئیدیسم)
• سطوح بالای تری گلیسیرید در خون (هیپرتری گلیسریدمی)
• عفونت
• آسیب به شکم
• سرطان پانکراس
عوارض بیماری پانکراتیت
کلیک کنیدپانکراتیت میتواند منجر به بروز عوارض جدی شود، ازجمله:
• کیست کاذب : پانکراتیت حاد باعث میشود مایعات و مواد زائد در کیستهایی در پانکراس تجمع یابند. کیست کاذب بزرگ میتوانند پاره شده و عوارضی نظیر خونریزی داخلی و عفونت ایجاد کنند.
• عفونت : پانکراتیت حاد میتوانید پانکراس شما را نسبت به باکتریها و عفونت آسیبپذیرتر کند. عفونت پانکراس جدی است و نیاز به درمان فشرده، مانند جراحی برای برداشتن بافت آلوده دارد.
• مشکلات تنفسی : پانکراتیت حاد میتواند با ایجاد تغییرات شیمیایی در بدن شما بر عملکرد ریه تأثیر بگذارد و باعث شود سطح اکسیژن در خون، به سطح خطرناکی برسد.
• دیابت؛ آسیب به سلولهای تولید کننده انسولین در پانکراس براثر پانکراتیت مزمن میتواند به دیابت منجر شود.
• نارسایی کلیه : پانکراتیت حاد ممکن است منجر به نارسایی کلیه شود که اگر نارسایی کلیه شدید و مداوم باشد میتواند با دیالیز درمان شود.
• سوء تغذیه : هر دو پانکراتیت حاد و مزمن میتوانند باعث شوند پانکراس، آنزیم کمتر از نیاز برای تجزیه مواد غذایی که میخورید، تولید کنند. این میتواند به سوء تغذیه، اسهال و کاهش وزن منجر شود.
• سرطان پانکراس: التهاب قدیمی در پانکراس ناشی از پانکراتیت مزمن یک عامل خطر برای ابتلا به سرطان لوزالمعده است.
تشخیص بیماری پانکراتیت
کلیک کنیدآزمایشات و روشهای مورد استفاده برای تشخیص پانکراتیت عبارتاند از:
• آزمایش خون برای بررسی افزایش میزان آنزیمهای پانکراس
• آزمون مدفوع در پانکراتیت مزمن برای اندازهگیری میزان چربی که نشاندهنده این است که دستگاه گوارش نمیتواند به اندازه کافی مواد غذایی را هضم و جذب کند.
• توموگرافی کامپیوتری یا سیتیاسکن برای ارزیابی وجود سنگ کیسه صفرا و میزان التهاب پانکراس
• سونوگرافی برای بررسی وجود سنگ کیسه صفرا و التهاب لوزالمعده
• سونوگرافی تشخیصی برای ارزیابی التهاب و انسداد مجرای صفراوی یا لوزالمعده
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای بررسی اختلالات کیسه صفرا، پانکراس و مجاری آنها
دکتر شما ممکن است تستهای دیگری، بسته به وضعیت خاص شما توصیه کند.
درمان بیماری پانکراتیت
کلیک کنیددرمان پانکراتیت معمولاً نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. هنگامی که شرایط شما و مشکلات مربوط به التهاب پانکراس در بیمارستان کنترل شود، پزشکان میتوانند علت پانکراتیت را درمان کنند.
بستری برای ایجاد ثبات پانکراتیت
اگر شما دچار پانکراتیت شده باشید درمان اولیه برای کمک به کنترل التهاب در لوزالمعده عبارت است از:
• روزه داری : شما چند روز در بیمارستان از خوردن خودداری خواهید کرد تا پانکراس فرصتی برای بهبودی پیدا کند. هنگامی که التهاب پانکراس کنترل شد، شما ممکن است شروع به نوشیدن مایعات سبک و خوردن غذاهای شیرین و مطلوب نمایید. با گذشت زمان، شما میتوانید به رژیم غذایی طبیعی خود برگردید. اگر پانکراتیت همچنان ادامه یافت و هنوز تجربه درد در هنگام غذا خوردن را داشتید، دکتر شما ممکن است با کمک یک لوله تغذیه برای خوردن و آشامیدن به شما کمک کند.
• داروهای ضد درد : پانکراتیت میتواند منجر به ایجاد درد شدید شود. لذا پزشک به شما داروهایی برای کمک به کنترل درد خواهد داد.
• مایعات داخل وریدی (IV) : هنگامی که بدن شما با کمک انرژی و مایعات به تعمیر پانکراس مشغول میشود شما ممکن است دچار کمآبی شوید. به همین دلیل، مصرف مایعات اضافی از طریق ورید بازو در طول اقامت شما در بیمارستان، کمک کننده خواهد بود.
درمان علت زمینهای از پانکراتیت
هنگامی که پانکراتیت خود را تحت کنترل درآوردید، تیم پزشکی میتواند علت پانکراتیت را درمان کند. درمان بستگی به علت پانکراتیت دارد، اما نمونههایی از درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• روش حذف موانع مجرای صفرا : پانکراتیت ناشی از یک مجرای صفراوی تنگ یا مسدود ممکن است نیاز به باز کردن و یا گسترش مجرای صفراوی داشته باشد.
• یک روش به نام کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپیک (ERCP) : با استفاده از یک لوله بلند با یک دوربین در انتها، به بررسی پانکراس و کیسه صفرا میپردازد. لوله در پایین گلو قرار گرفته و دوربین تصاویری از دستگاه گوارش به یک مانیتور میفرستد. ERCP میتواند در تشخیص مشکلات مجرای صفراوی و ترمیم آن کمک کند.
• جراحی کیسه صفرا : اگر سنگ کیسه صفرا باعث پانکراتیت شما شده باشد، دکتر شما ممکن است جراحی برای برداشتن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) را توصیه کند.
• جراحی پانکراس : جراحی ممکن است برای تخلیه مایع از لوزالمعده یا حذف بافت بیمار لازم باشد.
• درمان وابستگی به الکل : نوشیدن مداوم الکل، بیش از چندین سال میتواند منجر به پانکراتیت شود. اگر علت پانکراتیت شما همین باشد، دکتر شما ممکن است برایتان یک برنامه درمانی برای اعتیاد به الکل تجویز نماید.
سایر درمانها برای پانکراتیت مزمن
پانکراتیت مزمن ممکن است بسته به وضعیت شما نیاز به درمانهای دیگری داشته باشد. درمانهای دیگر برای پانکراتیت مزمن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• مدیریت درد : پانکراتیت مزمن میتواند منجر به درد مداوم شکم شود. دکتر شما ممکن است داروهایی برای کنترل درد تجویز نماید. درد شدید ممکن است با جراحی برای جلوگیری از عملکرد اعصابی که سیگنالهای درد را از پانکراس به مغز ارسال میکنند، کنترل شود.
• تجویز آنزیم برای بهبود گوارش : مکمل آنزیمهای لوزالمعده میتواند به بدن برای شکستن و پردازش مواد مغذی موجود در غذاهایی که میخورید، کمک کند. آنزیمهای پانکراس به شکل قرص همراه با هر غذا مصرف میشود.
• تغییر در رژیم غذایی : دکتر شما ممکن است شما را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد که میتواند به شما برای برنامهریزی وعدههای غذایی کمچرب که سرشار از مواد مغذی هستند، کمک کند.
شما هم می توانید در مورد این بیماری داستان خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت داستان خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن داستان جدید " کلیک کنید. همچنین داستان شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، داستان شما نمایش داده می شود.شما هم می توانید در مورد این بیماری پرسش خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت پرسش خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن پرسش جدید " کلیک کنید. همچنین پرسش شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، پرسش شما نمایش داده می شود.