سرطان مولتیپل میلوما ( multiple myeloma cancer)

از علائم و نشانه‌هایی که در مولتیپل میلوما دیده می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد استخوان، به ‌ویژه در ستون فقرات یا قفسه سینه
• حالت تهوع
• یبوست
• از دست دادن اشتها
• منگی یا گیجی
• خستگی
• عفونت‌های مکرر
• کاهش وزن
• ضعف یا بی‌حسی در پاها
• تشنگی بیش ‌از حد

علت اصلی بیماری مولتیپل میلوما مشخص نیست. چیزی که مشخص است این است که در این سرطان، سلول از حالت طبیعی خارج می‌گردند. سلول نرمال از حد معینی بیشتر تقسیم نمی‌شوند و از طرفی وقتی پیر و فرسوده شدند می‌میرند در حالی‌ که سلول‌های سرطانی رشد و تقسیم بیش‌ از حد دارند و در زمان پیری نمی‌میرند. پلاسماسل‌های سرطانی نیز مانند انواع نرمال آنتی‌بادی تولید می‌کنند منتها نوع آنتی‌بادی تولیدی توسط آن‌ها غیر طبیعی می‌باشد به‌ طوری‌ که بدن نمی‌تواند از آن‌ها استفاده کند. این آنتی‌بادی‌های غیر نرمال می‌تواند خساراتی به بدن من‌ جمله کلیه‌ها وارد سازد.

با اینکه عوامل خطر بیماری مولتیپل میلوما به‌ درستی شناخته ‌نشده است، برخی از عواملی که ممکن است در وقوع این عارضه نقش داشته باشند عبارت‌اند از:

• افزایش سن : خطر ابتلا به مولتیپل میلوما با افزایش سن، افزایش می‌یابد. بیشتر موارد سرطان، از اواسط ۶۰ سالگی آغاز می‌گردد.
• جنسیت : مردان به نسبت زنان بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند.
• نژاد سیاه : سیاه‌ پوستان حدود دو برابر سفید پوستان احتمال ابتلا دارند.
• سابقه گاماپاتی مونوکلونال با اهمیت نامشخص (MGUS) : هرسال ۱ درصد از افراد مبتلا به MGUS در ایالات‌ متحده، دچار مولتیپل میلوما می‌شوند.

عفونت‌های مکرر : سلول میلوم توانایی بدن شما را برای مبارزه با عفونت مهار می‌کند.

مشکلات استخوانی : میلوم متعدد همچنین می‌تواند استخوان‌های شما را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به درد استخوان، نازک شدن استخوان و شکستگی استخوان می‌گردد.

کاهش عملکرد کلیه : مولتیپل میلوما ممکن است با مشکلات عملکرد کلیه، از جمله نارسایی کلیه همراه باشد. آزاد شدن سطوح بالایی از کلسیم در خون به علت فرسایش استخوان‌ها می‌تواند توانایی کلیه‌ها را برای فیلتر کردن مواد زائد با مشکل مواجه کند. پروتئین تولید شده توسط سلول‌های میلوم نیز می‌تواند مشکلات مشابهی ایجاد کند..

تعداد کم گلبول‌های قرمز خون (کم‌خونی) : مولتیپل میلوما با توجه به اینکه جایگزین انواعی از سلول‌های موجود در مغز استخوان من‌ جمله گلبول‌های قرمز و سفید می‌شود، می باعث کم‌خونی و سایر مشکلات خونی شود.

سرطان مغز استخوان در اغلب موارد به دنبال مراجعه برای بیماری دیگری تشخیص داده می‌شود. پزشک برای مطمئن شدن معاینه فیزیکی انجام خواهد داد و درباره سوابق پزشکی و خانوادگی بیمار سؤال خواهد کرد. سپس ممکن است برخی از آزمایشات زیر را درخواست کند:

• آزمایش خون : برای اندازه‌گیری سطح سلول‌ها خونی من‌جمله پلاسماسل‌ها و همچنین ارزیابی فاکتورهای خونی من‌ جمله کلسیم، یکسری پروتئین‌های خاص (مانند پروتئین M و بتا ۲ میکروگلوبین) و سایر موارد درخواست می‌گردد.
• آزمایش ادراری : در آزمایش ادرار، پروتئینی به نام بنس جونز که شکلی دیگر از پروتئین M در ادرار می‌باشد، اندازه‌گیری می‌شود. اگر میزان آن بالا باشد، پزشک در مرحله بعد کلیه‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهد چرا که این پروتئین می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند.
• عکس‌برداری به‌وسیله اشعه ایکس : با عکس‌برداری، استخوان‌ها از نظر شکنندگی و هرگونه آسیبی، کنترل می‌شود.
• بیوپسی : در بیوپسی، نمونه کوچکی از مغز استخوان از استخوان‌های مربوط به سر ران و دیگر استخوان‌های بزرگ توسط سوزن‌های مخصوصی برداشت می‌گردد. این روش مطمئن‌ترین روش تشخیص این نوع سرطان است.

درمان دارویی ضد سرطان

استفاده از داروهای ضد سرطان خاص برای درمان مولتیپل میلوما می‌تواند کمک‌ کننده باشد.برخی از انواع داروهای عبارت‌اند از:

• داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون که با سرکوب سیستم ایمنی، باعث کاهش التهاب می‌شوند.
• داروهای هدفمند که ویژگی‌های خاصی در سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند مانند داروهای بورتزومیب (Bortezomib) و کارفيلزوماب (carfilzomib) که توانایی سلول‌های میلومایی در شکستن پروتئین‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
• در درمان بیولوژیک، با استفاده از داروهایی مانند thalidomide سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار می‌دهند تا بهتر با سلول‌های سرطانی مبارزه کنند.
• شیمی درمانی که در آن با استفاده از داروهای خاصی سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند. یک شیمی درمانی با دوز بالا قبل از انجام پیوند مغز استخوان انجام می‌پذیرد.

پیوند مغز استخوان

در پیوند مغز استخوان، به فرد مبتلابه سرطان مولتیپل میلوما، سلول خونی طبیعی تزریق می‌گردد. پیش از انجام این تزریق، به‌ وسیله رادیوتراپی و شیمی‌ درمانی، سلول سرطانی موجود در مغز استخوان به‌ طور کامل از بین می‌رود. سپس از طریق رگ بزرگی در گردن یا ناحیه سینه، سلول خونی طبیعی وارد بدن میزبان می‌گردد. این پیوند گاهی می‌بایست دوپار یا بیشتر انجام پذیرد.

رادیوتراپی

در این روش با استفاده از پرتوهای نوری با انرژی زیاد، سلول سرطانی را نابود می‌کنند؛ این امر می‌تواند در کنترل درد ناشی از بیماری نیز مؤثر باشد. رادیوتراپی به دو روش موضعی و سیستمیک انجام می‌گیرد که چنانچه از نام آن برمی‌آید در روش موضعی، ناحیه که تجمع سلول‌های سرطانی وجود دارد، هدف قرار می‌گیرد ولی در روش سیستمیک که مربوط به افرادی است که قرار است پیوند مغز استخوان دریافت کنند، کل بدن طی ۲ الی ۳ روز هدف اشعه درمانی قرار می‌گیرد.

مرجع تخصصی پزشکی و سلامت دکتر سوشا