عفونت‌های قارچی (Fungal infections)

درماتوفیتوز ،عفونت قارچی پوست و سرو ناخن است. عوامل ایجاد کننده آن تنها بر روی كراتین مرده یا لایه شاخی پوست زندگی می‌کنند و قادر نیستند روی سطوح مخاطی زندگی كنند. قدرت آلوده‌کنندگی درماتوفتی‌ها پایین است. گونه زئوفیلیك ( حیوانی ) آن التهاب شدید ایجاد می‌کند.

علائم و نشانه‌های بیماری درماتوفیوز

برحسب موقعیت و محل عفونت و گونه قارچ متفاوت است و شامل :

كچلی پا (Tinea pedis)

ترک‌خوردگی لای انگشتان ، كنده شدن پوست كف پا و وزیکول‌های اطراف و لای انگشتان و كف پا

كچلی دست (Tinea manus)

كمتر شایع است ولی به آلودگی پاها شباهت دارد.بیشتر اوقات با اگزمای دست اشتباه می‌شود. اغلب با عفونت ناخن همراه است .

كچلی سر (Tinea capitis)

بیشتر در كودكان تا پیش از بلوغ ، در مناطق فقیر و پرجمعیت شیوع دارد . با پیدایش آلوپسی و پوسته پوسته شدن همراه است .شایع‌تر از سایر انواع دیگر است.

كچلی پوست بدن (Tinea corporis)

در هر سنی و در آب و هوای گرم شایع است . به صورت زخم‌های محدود با ظاهر بسیار متفاوت با پوسته ، وزیكول یا پوسچول ظاهر می‌شود .

كچلی ریش (Tinea Barbae)

در نواحی ریش‌دار به‌صورت فولیكولیت پوسچولر نمایان شده و موهای آلوده به راحتی كنده می‌شوند .

كچلی ناخن ( Tinea unguium) یا اونیكومایكوزیس

در بچه‌ها نادر و در بالغین شایع است . نسج زیر ناخن ضخیم ،تیغه ناخن تغییر رنگ یافته و كلفت و دفورمه می‌شود .

كچلی كشاله ران ( Tinea cruris )

به خارش سربازان مشهور است . محیط گرم و مرطوب مستعد كننده است . نواحی چین‌دار لیچ افتاده و با خارش تشدید می‌شود.

درمان بیماری درماتوفیوز

درمان‌های موضعی با كرم میكونارول ، كلوتریمازول ، تولنفتات
درمان‌های خوراكی با گریزئوفولوین ،تربینافین، كتوكو نازول ، فلوكونازول و ایتراكونازول و در صورت عفونت ثانویه باكتریایی، آنتی بیوتیك مناسب استفاده می‌شود.

مراقبت‌های بیمار

كوتاه كردن موی آلوده ، کوتاه کردن ناخن‌ها ، رعایت بهداشت پوست (خشک نگه داشتن مناطق مرطوب پوست به ویژه چین‌ها و کف پا) ، پوشیدن جوراب‌های نخی، كنترل تمام افراد خانواده كودك مبتلا كچلی و درمان هم‌زمان اعضای خانواده . عدم استفاده از شانه و برس مشترک،پوشیدن كفش سبك و مناسب با قابلیت گردش هوا به طوری که پا عرق نکند.

كاندیدیازیس، عفونت حاد یا مزمن پوست است. غشاهای مخاطی و گاه ارگان‌های داخلی را مبتلا می‌کند. شایع‌ترین علت آن كاندیدا آلبیكانس است.

انواع بیماری کاندیدیازیس

انواع كاندیدیازیس برحسب محل ضایعات:

ولو واژنیت كاندیدایی

در مهبل خارش و‌ ترشحات سفید رنگ ایجاد كرده و غشاهای مخاطی و ژنیتال خارجی قرمز ،متورم و گاه زخمی و دردناك می‌شود و تا روی ران‌ها و مقعد گسترش می‌یابد.

كاندیدیازیس دهانی

ضایعه آماسی(متورم) دردناك روی زبان،مخاط و كام و دهان و لثه است . به‌صورت لکه‌های سفید مایل به خاكستری یا پنیری شكل كه به آسانی برداشته شده و زیر آن مخاط خونریزی می‌دهند ،مشخص می‌شود.در نوزادان شایع است .در بزرگ‌سالان با عوامل مستعد كننده همراه است.

بالانیت كاندیدایی

مردان معمولاً به طور اكتسابی از همسران خود آلوده می‌شوند . زمینه دیابت مؤثر است. پاپول‌ها و پوسچول‌های قرمز رنگ نقطه‌های حساس روی گلنس و شفت پنیس ایجاد شده، با خارش سوزش دردناك و گاهی اگزودای سفید همراه است.

كاندیدیازیس چین‌های پوستی بزرگ

در زیر پستان‌ها،مابین چین‌های شكمی ،كشاله ران و ناحیه آنال و زیر بغل شایع است. با خارش زیاد همراه است. اولین علامت وزیكول و پوستول بوده كه به آسانی پاره شده و سبب لیچ افتادگی و شکاف می‌شود.

كاندید یازیس چین‌های پوستی كوچك

در كاركنان رستوران‌ها، آشپزها ،ظرف‌شوی‌ها و کسانی که با شستشو و آب فراوان سروکار دارند، شایع است. ضایعه به‌ صورت یك صفحه بیضی شكل با حدود مشخص قرمز رنگ لیچ افتاده و شقاق دار با حاشیه و زیكولوپوستولر در بین انگشتان ، خارش و مختصر درد در ناحیه ضایعه می‌باشد.

كاندیدیازیس گوشه‌های دهان ( پرلش )

التهاب و آماس در گوشه‌های دهان در هر سنی رخ می‌دهد، لیسیدن لب، گاز گرفتن گوشه‌های دهان، مكیدن انگشت شست باعث بروز پرلش می‌شود و در افراد مسن به علت چروكیدگی گوشه دهان شایع است .

كاندیدیازیس ناحیه قنداق یا ( دایپر )

در چین‌های پوستی کودک زیر پوشك خیس ایجاد می‌شود. در ناحیه مبتلا زمینه قرمزی با پوستول‌های اقماری‌ وجود دارد.

كاندیدای ناخن و نسج اطراف ناخن ( كاندید ا اونیشیا و پارونیشیا )

بیشتر در آشپزها ، رخت‌شوها ، ظرفشوی‌ها، در خانم‌ها به علت مانیكور كردن مكرر و بیماران دیابتی دیده می‌شود . به‌ صورت تورم قرمز رنگ شفاف مانند بالشتك اطراف ماهك ناخن كه گاه خود به خود چركی می‌شود. معمولاً دردناک نیست. صفحه ناخن به طور ثانویه خراب می‌شود.

كاندیدیازیس پوستی ـ مخاطی مزمن

عفونت كاندیدایی پیش‌رونده در بیماری‌های غدد داخلی و نقص ایمنی شدید است. ضایعات به ‌صورت پوستول‌های اریتماتو شروع، سپس یك دلمه ضخیم و به ‌تدریج یك ضایعه گرانولوماتو دلمه دار با سطح زگیلی و برآمدگی شاخی شكل ایجاد می‌شود. دیستروفی ناخن ، كاهش موها و اسكار از عواقب بعدی بیماری است. به درمان مقاوم است.

كاندیدیازیس سیستمیك

ریه‌ها، برانشیال، پرده‌های مغز، كلیه، مثانه و مفاصل و بدرجات كمتر كبد، میوكارد، آندوكارد و چشم‌ها را مبتلا می‌کند. فاكتورهائی مانند اعتیاد ، ثابت ماندن كاتترهای وریدی و ضربه‌های مستقیم طی عمل جراحی قلب مستعد كننده هستند.

با علائمی مثل تب‌های متوسط و مقاوم به درمان و وجود ضایعات كاندیدایی غیر معمول مانند ضایعات پوسچولر کاندیدیائی بیشتر در سطح پوست و سلولیت در محل كاتتر وریدی باید به فكر كاندیدیازیس سیستمیك بود . ابتلا به كوریو رتینیت كاندیدایی نشانه قطعی آن است.

گاهی تمامی تست‌های تشخیصی و کشت‌ها منفی بوده و فقط در اتوپسی قابل تشخیص است.

درمان انواع كاندیدیازیس

بنا به محل ضایعات و وسعت آن‌ها از درمان‌های ضد قارچی موضعی مثل كلوتریمازول، میكونازول، نیستاتین، ویوله دوژانسین و اسید بوریك و داروهای ضد قارچی خوراكی كتوكونازول، فلوكونازول و ایتراكونازول، فلوسیتوزین استفاده می‌شود.
داروهای ضد قارچی تزریقی : آمفوتریسین B و میكونازول وریدی

مرجع تخصصی پزشکی و سلامت دکتر سوشا