كراتينين كليه چيست؟

کراتینین کلیه و یا کراتین کلیه چیست؟

کراتین کلیه اصطلاحی است که مردم برای اشاره به دفع کراتینین از کلیه استفاده می‌کنند؛ بنابراین ما نیز در این مقاله از این عبارات استفاده می‌کنیم تا درک مطلب برای شما بهتر باشد. کراتینین یک ماده دفعی است که توسط جریان خون به کلیه‌ها می‌رسد تا از طریق ادرار دفع گردد.

کراتینین کلیه محصول جانبی حاصل از متابولیسم پروتئین کراتین است که در اثر فعالیت طبیعی ماهیچه‌ها تولید می‌شود. هرچه میزان ماهیچه در بدن فردی بیشتر باشد، کراتین کلیه بیشتری تولید خواهد کرد. میزان کراتینین کلیه نمایانگر میزان عضلات یک فرد و همچنین میزان عملکرد کلیه‌های او می‌باشد.

عضلات برای تولید انرژی پروتئین کراتین را به ماده‌ای به نام کراتینین تبدیل می‌کنند. کراتینین از طریق جریان خون به کلیه می‌رسد تا از طریق آن دفع گردد. حال اگر سطح کراتینین خون در فردی بالا باشد و یا دفع کراتینین کلیه در فردی پایین باشد، هر دو می‌تواند به معنای عملکرد ضعیف کلیه‌ها باشد؛ زیرا نتوانسته است این ماده دفعی را به خوبی از جریان خون پاکسازی و به ادرار دفع کند.

چه عواملی باعث می‌شوند دفع کراتینین کلیه کاهش یابد؟

عوامل متعددی وجود دارد که باعث می‌شود میزان دفع کراتین کلیه کاهش یابد و در نتیجه سطح کراتینین در خون بالا برود. به طور کلی هر عاملی که باعث شود عملکرد کلیه در دفع کراتینین کاهش یابد، منجر به افزایش کراتینین خون خواهد شد. برخی از این عوامل عبارتند از:

• فشار خون بالا
• دیابت
• مصرف بعضی از داروها مانند سایمتیدین
• مصرف مقدار زیادی گوشت در طولانی‌مدت
• عفونت‌های کلیوی، رابدومیولیز (تخریب ماهیچه‌های مخطط) و انسداد مجاری ادراری

پیشنهاد می‌کنیم مقاله ” ۱۰ راهکار پیشگیری از بیماری کلیوی ” را نیز در وب سایت پزشکی دکتر سوشا بخوانید. همچنین برای دریافت مشاوره آنلاین پزشکی به کانال دکتر سوشا مراجعه کنید.

سطح نرمال کراتینین کلیه چقدر است؟

اکثر مردانی که کلیه‌هایشان عملکرد طبیعی دارد و دفع کراتین کلیه نرمال است حدود 1.2-0.6 میلی‌گرم/دسی لیتر کراتینین در خون خود دارند. اغلب زنانی که کلیه سالم دارند نیز میزان 1.1-0.5 میلی‌گرم/ دسی لیتر کراتینین در خونشان وجود دارد. سطح کراتینین خون به طور کلی در زنان کمتر از مردان است؛ زیرا ماهیچه‌های زنان به طور میانگین کمتر از مردان است.

دیگر عواملی که بر سطح کراتین کلیه تأثیر می‌گذارند، سن، اندازه بدن، میزان فعالیت و همچنین داروهای مصرفی فرد می‌باشد. مثلاً ممکن است میزان دفع کراتین کلیه در افراد سالمند کمتر از افراد دیگر باشد. در حالی که در نوزادان به دلیل رشد سریع عضلات، سطح کراتین خون حدود 2 میلی‌گرم/دسی لیتر و یا بیشتر است.

همچنین در افراد مبتلا به سوء تغذیه ، کاهش وزن سریع و یا بیماری های مزمن و طولانی‌مدت ممکن است دفع کراتینین کلیه کاهش یابد و در نتیجه سطح کراتینین در خون بالا رود.

ارتباط بین میزان دفع کراتین کلیه و بیماری های کلیه

وقتی که آسیب یا بیماری های کلیوی وجود داشته باشد و کلیه قادر به تصفیه ضایعات نباشد، میزان دفع کراتینین کلیه کاهش می‌یابد. زمانی که کلیه عملکرد کافی برای حفظ سلامت فرد را نداشته باشد، نیاز به انجام دیالیز خواهد بود. با این حال اندازه‌گیری میزان دفع کراتین کلیه به تنهایی برای تصمیم‌گیری جهت انجام دیالیز کافی نیست.

گاهی اوقات حتی در افرادی که هیچ علامتی از بیماری ندارند، نیز افزایش سطح کراتینین در آزمایشات خون متوالی می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات کلیوی باشد. در صورتی که کاهش دفع کراتین کلیه با علائمی نظیر کاهش اشتها ، استفراغ ، خارش، ضعف و علائمی چون سرماخوردگی همراه باشد، وجود مشکلاتی کلیوی با اطمینان بیشتری تائید می‌گردد. در موارد شدیدتر تجمع آب در پاها و دیگر اندام‌ها و همچنین تنگی نفس نیز ممکن است وجود داشته باشد.

سطح کراتین کلیه چه موقع خطرناک است؟

در افرادی که به هر دلیلی تنها یک کلیه دارند، دفع کراتین کلیه تا جایی که میزان 1.9-1.8 میلی‌گرم/دسی لیتر کراتینین در خون وجود داشته باشد، نرمال محسوب می‌شود.

اگر سطح کراتینین در نوزادان 2.0 و یا بیشتر و در بزرگسالان 5.0 و یا بیشتر باشد، ممکن است فرد دچار اختلال شدید کلیوی باشد.

بالا بودن کراتینین خون یعنی باید دیالیز شویم؟

اگر دفع کراتین کلیه پایین باشد، سطح کراتینین خون افزایش می‌یابد. زمانی که عملکرد کلیه برای دفع کراتینین کافی نباشد، نیاز به انجام دیالیز خواهد بود. با این حال اندازه‌گیری میزان دفع کراتین کلیه به‌تنهایی برای تصمیم‌گیری جهت انجام دیالیز کافی نیست.

نیاز به دستگاه دیالیز برای حذف مواد زائد از خون بر اساس چندین فاکتور نظیر BUN (سطح اوره خون)، سطح کراتینین خون، سطح پتاسیم و میزان احتباس مایعات در بدن فرد مشخص می‌شود؛ بنابراین میزان دفع کراتینین کلیه و سطح این ماده در خون، گرچه یک فاکتور لازم است اما کافی نیست.

اگر شما می‌خواهید بدانید چگونه کراتینین خون را پایین بیاوریم ، مقاله مربوطه را در وب سایت پزشکی دکتر سوشا بخوانید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم برای دریافت مشاوره رایگان پزشکی به کانال دکتر سوشا مراجعه کنید.

علائم کاهش دفع کراتینین کلیه و افزایش آن در خون چیست؟

علائم نارسایی کلیه (نارسایی کلیوی) به طور گسترده‌ای متفاوت است. این علائم عموماً با سطح کراتینین در خون ارتباط ندارند. به طور کلی در صورتی که افراد علائم زیر را داشته باشند ممکن است به مشکلات کلیوی دچار باشند؛ بنابراین بهتر است برای سنجش سطح کراتینین کلیه و دیگر فاکتورهای مؤثر، به پزشک مراجعه کنید.

برخی از این علائم عبارتند از:

• احساس کم‌آبی
• خستگی
• تورم (ادم)
• تنگی نفس
• گیجی
• بسیاری علائم غیر اختصاصی نظیر تهوع، استفراغ، نوروپاتی و خشکی پوست.

پیشنهاد می‌کنیم مقاله ” چگونه به بیماری های کلیوی مبتلا نشویم ” را در وب سایت پزشکی دکتر سوشا بخوانید. همچنین برای دریافت مشاوره پزشکی تلگرام به کانال دکتر سوشا مراجعه کنید.

مقالات پیشنهادی دکتر سوشا : 

• بیماری‌ های کلیوی چگونه به وجود می‌آیند
• راز افزایش طول عمر و بهبودی بیماران کلیوی