دستگاه فیزیوتراپی خانگی؛ (معرفی بهترین دستگاه + نکات مهم)

دستگاه فیزیوتراپی خانگی چیست؟

دستگاه فیزیوتراپی خانگی وسیله‌ای است که این روزها طرفداران زیادی پیدا کرده است. تقریباً همه ما در اطراف خود حداقل یک نفر را داریم که دچار مشکلات اسکلتی، عضلانی و یا عصبی می‌باشد. این نوع مشکلات پیر و جوان نمی‌شناسد و در درازمدت افراد را درگیر خود می‌کند. بهترین روش درمانی این مشکلات، فیزیوتراپی است و چه چیزی بهتر از اینکه به‌جای مراجعه مکرر به مراکز فیزیوتراپی، فیزیوتراپی را به خانه خود ببریم.

دستگاه فیزیوتراپی خانگی ابزاری برای تسکین دردهای مزمن (مانند دردهای پایین کمر) و یا دردهای حاد ( مانند دردهای حاملگی یا دردهای پس از جراحی) محسوب می‌شود. این دستگاه از طریق ارسال انرژی الکتریکی با طول‌موج‌های مختلف به اعصاب، تأثیر خود را می‌گذارد. این انرژی از طریق الکترودهایی که روی پوست قرار می‌گیرد، منتقل می‌شود. برای همین به انتقال انرژی به این طریق، تحریک عصبی از روی پوست یا TENS گفته می‌شود.

قبل از اینکه یک دستگاه‌ فیزیوتراپی در منزل برای خود تهیه کنید، می‌بایست دانش خود را در زمینه فیزیوتراپی و همچنین نحوه عملکرد و روش استفاده از این دستگاه افزایش دهید. پس گام‌به‌گام با این مقاله همراه ما باشید.

معرفی رشته فیزیوتراپی

رشته فیزیوتراپی که جزء رشته‌های توان‌بخشی محسوب می‌شود، از زیرگروه‌های رشته تجربی است و فردی که درنهایت از این رشته فارغ‌التحصیل می‌شود (فیزیوتراپیست) قادر است با استفاده از تکنیک‌های دستی، تمرینات ورزشی و دستگاه‌های ایجادکننده جریان الکتریکی، بر روی بهبودی توان ازدست‌رفته عضو هدف کار کند.

یکی از مهم‌ترین کاربردهای فیزیوتراپی درمان بیماری های دستگاه حرکتی بدن می‌باشد. بیماری های تنفسی و دستگاه قلبی-عروقی نیز می‌توانند تحت درمان با فیزیوتراپی قرار بگیرند. فیزیوتراپی با بهره‌گیری از ترکیب ورزش، ماساژ و دستگاه‌های مولد انرژی الکترونیکی می‌تواند یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی دردهای استخوانی-عضلانی و غیره باشد. این روش عموماً بر جراحی ترجیح دارد و در اکثر موارد از درمان‌های دارویی نیز مؤثرتر است.

در حال حاضر چه نوع  دستگاه‌های فیزیوتراپی الکترونیکی در کلینیک‌ها موجود هستند و دستگاه فیزیوتراپی خانگی براساس کدام یک از آن‌ها طراحی شده است؟ در ادامه خواهید خواند.

« برای خرید اینجا کلیک کنید »

انواع دستگاه‌های فیزیوتراپی

دستگاه‌هایی که در فیزیوتراپی استفاده می‌شوند در حال حاضر عمدتاً به اشکال زیر در بازار موجود می‌باشند:

دستگاه‌های مبتنی بر فراصوت

فراصوت یا اولتراسوند یکی از ابزارهای متخصصین فیزیوتراپی در درمان آسیب‌های بافت نرم است. از میان این آسیب‌ها می‌توان از آسیب به ماهیچه، رباط، زردپی و کپسول مفصلی یاد کرد. همچنین این روش با شل کردن انقباض‌های عضلانی منطقه‌ای باعث بهبود پدیده ماشه می‌شود (ایجاد یک کانون بسیار حساس و دردناک نسبت به لمس در ماهیچه را پدیده ماشه می‌گویند). این روش برای درمان ماهیچه‌های آسیب‌دیده نیز به کار می‌رود.

دستگاه‌های دیاترمی با امواج کوتاه

در این دستگاه‌ها از امواج الکترومغناطیسی استفاده می‌شود که می‌توانند بر روی بافت‌ها اثر التیامی داشته باشند. این دستگاه‌ها تورم را کاهش می‌دهند، سوخت‌وساز سلولی را پایدار و جریان خون را تسهیل و تحریک می‌کنند. ترکیب این عوامل ماهیچه‌ها را شل می‌کند و خشکی مفاصل و درد آن‌ها را کاهش خواهد داد. برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد بافت‌ها می‌توان امواج کوتاه را به صورت ضربانی به بافت وارد آورد تا در فواصل بین ضرب آن‌ها، بافت فرصت خنک شدن پیدا کند. این روش در درمان شکستگی‌های جوش نخورده نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درمان تداخلی

این روش شکل دیگری از درمان‌های الکتریکی است که در آن با تداخل دو جریان متناوب با بسامد متوسط یک موج تداخلی با بسامد پایین به دست می‌آید. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند بسامد جریان تداخلی را بین 1 و 150 دور در ثانیه تنظیم کند. با این کار می‌تواند فعالیت اعصاب، ماهیچه‌ها و یا رگ‌های خونی را تحت تأثیر قرار دهد. درمان با این دستگاه‌ها التهاب مفاصل و ماهیچه‌ها را کاهش می‌دهد و تأثیر خوب و موفقی در کاهش درد می‌گذارد. این روش به جوش خوردن شکستگی‌های جوش نخورده کمک می‌کند.

دستگاه‌های مبتنی بر امواج مادون قرمز

این دستگاه‌ها با گرم کردن ناحیه تحت درمان باعث افزایش خون‌رسانی به آن ناحیه می‌گردند. خون‌رسانی نه‌تنها تغذیه بخش دردناک بدن را بهبود می‌بخشد، بلکه باعث حذف مواد زائد مولد درد از آن منطقه می‌گردد.

دستگاه‌های مبتنی بر جریان گالوانیک

این دستگاه‌ها برای عضلاتی به کار می‌رود که به علت قطع عصب و یا ضایعات عصبی قدرت انقباض خود را از دست داده‌اند. در این موارد تحریک طولانی‌مدت نیاز است تا جریان به‌تمامی فیبرهای عضلانی رسیده و آن‌ها را منقبض کند. این دستگاه توانایی این کار را دارد؛ بنابراین در موارد ضایعات نخاعی قطع عصب و مشکلات عصبی شدید از دستگاه‌های مبتنی بر جریان گالوانیک استفاده می‌شود.

دستگاه‌های مبتنی بر جریان فارادیک

در این نوع دستگاه‌ها زمان تحریک کوتاه است؛ بنابراین در مواقعی از این دستگاه استفاده می‌شود که اعصاب مربوط به عضلات سالم هستند اما عضله، توانایی انقباض خود را از دست داده است؛ بنابراین با تحریک‌های کوتاه‌مدت نیز پیام انقباض از طریق اعصاب به عضله صادر خواهد شد. بیمارانی که دچار سکته مغزی شده‌اند با این دستگاه تحت درمان قرار می‌گیرند. همچنین سالمندان ناتوان و افراد دارای مشکلات عصبی خفیف و ناتوانی‌های عضلانی می‌توانند از این دستگاه‌ها بهره ببرند.

دستگاه‌های مبتنی بر اشعه لیزر

در برخی از دستگاه‌های فیزیوتراپی از لیزر کم‌توان استفاده می‌شود. این‌گونه دستگاه‌ها برای کاهش درد، التهاب و ترمیم مفاصل و عضلات استفاده می‌شود.

دستگاه‌های مبتنی بر نور uv

در این دستگاه از اشعه‌های با عمق نفوذ کم استفاده می‌شود که تأثیر آن‌ها در درمان بیماری های پوستی می‌باشد؛ بنابراین می‌توان برای ترمیم زخم‌ها از این نوع دستگاه‌ها استفاده کرد؛ زیرا جریان خون و سوخت‌وساز را در ناحیه هدف افزایش می‌دهند.

تحریک عصبی از روی پوست (TENS)

این درمان را برای کسانی تجویز می‌کنند که به دردهای شدید مبتلا هستند. جریان برق از دو الکترودی که روی پوست در منطقه دچار حداکثر درد قرار داده شده‌، عبور می‌کند. جریان‌های الکتریکی انتقال درد را متوقف می‌کنند و بنابراین مغزتان این درد را درک نخواهد کرد. این روش در کلینیک درد در سراسر جهان به کار می‌رود و اساس ساخت دستگاه‌های فیزیوتراپی خانگی می‌باشد.

بهترین دستگاه فیزیوتراپی خانگی

چنانچه در بخش قبلی دیدید بهترین روش تسکین درد استفاده از روش تحریک عصبی از روی پوست(TENS) است که در بیشتر دستگاه‌های فیزیوتراپی خانگی نیز از این روش استفاده می‌شود. به‌طورکلی می‌توان گفت دستگاه‌هایی که از این فناوری در آن‌ها استفاده شده است، در حال حاضر بهترین اثربخشی را دارند. از طرفی این دستگاه‌ها به‌خوبی قابلیت استفاده در منزل و توسط خود فرد را دارند و از این نظر نیز دارای مزیت هستند.

دستگاه فیزیوتراپی خانگی یک روش غیرتهاجمی برای تحریک و یا توقف پیام‌های ارسالی از اعصاب مغز و نخاع می‌باشد. بدین‌وسیله پیام‌های درد تا حدود زیادی کاهش می‌یابند و یا حتی کاملاً متوقف می‌گردند.

علاوه بر کنترل درد، این نوع از تحریک الکتریکی حاصل از دستگاه فیزیوتراپی خانگی ، جریان خون را در محدوده هدف افزایش می‌دهد و باعث کاهش یا حذف اسپاسم عضلانی (گرفتگی و انقباض عضلات) می‌گردد.

مزایای دستگاه فیزیوتراپی خانگی

دستگاه فیزیوتراپی خانگی می‌تواند باعث تسکین طیف گسترده‌ای از دردهای بدنی شود؛ مانند:

• کمردرد ناشی از دژنراسیون ستون فقرات
• مشکلات دیسک کمر
• جراحی‌های ناموفق کمر
• درد عصبی ناشی از سندروم درد مزمن منطقه‌ای (CRPS) و یا دیابت
• تسکین دردهای ناشی از سرطان
• دردهای مزمن ناشی از قطع عضو
• سردردهای میگرنی یا تنش‌های مزمن
• دردهای عضلانی ناشی از استفاده بیش‌ازحد از آن‌ها
• بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید و استئوارتریت
• دردهای حاد ناشی از آسیب‌های ورزشی (مانند پیچ‌خوردگی مفاصل و یا کشیدگی عضلات)
• تسکین دردهای ناشی از عمل‌های جراحی (مانند جایگزینی مفصل، جراحی قلب، جراحی‌های مختلف شکم و یا سزارین)

مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از دستگاه فیزیوتراپی خانگی می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی باعث کاهش استفاده از داروهای ضد درد شود. زمانی که استفاده از دستگاه فیزیوتراپی خانگی با سایر روش‌های کنترل درد مانند آرامش درمانی، بیوفیدبک، تجسم یا تصاویر هدایت‌شده، تمرینات ورزشی، تزریق‌های انسداد اعصاب و یا دست‌کاری ستون فقرات، تلفیق گردد، نتیجه تا حد زیادی افزایش می‌یابد.

به‌طور خلاصه مزایای دستگاه فیزیوتراپی خانگی عبارت‌اند از:

• تسکین درد
• افزایش و بهبود گردش خون
• کاهش استفاده از داروهای ضد درد
• افزایش حرکت و عملکرد بدن

دستگاه فیزیوتراپی خانگی چگونه کار می‌کند

دستگاه‌های فیزیوتراپی خانگی یک نیروی الکتریکی تولید می‌کنند که ازنظر تعداد پالس، فرکانس و شدت قابل تنظیم است. مکانیسم دقیق عملکرد دستگاه‌های فیزیوتراپی خانگی برای از بین بردن درد مشخص نیست. چندین راه برای عملکرد آن‌ها پیشنهاد می‌شود:

• توقف مسیرهای درد در بدن
• ترشح مواد کاهش‌دهنده درد (مانند اندورفین سروتونین) در سیستم عصبی مرکزی

دستگاه فیزیوتراپی خانگی یک روش غیر تهاجمی و بدون خطر برای تسکین درد محسوب می‌شود. پیام‌های درد با این روش به حدی تغییر می‌یابند که یا درد کاملاً برطرف می‌شود و یا اینکه تا حد زیادی کاهش می‌یابد.

نحوه استفاده از دستگاه فیزیوتراپی خانگی

طرز استفاده از دستگاه فیزیوتراپی خانگی بسیار ساده است. درعین‌حال می‌توانید از فروشنده دستگاه بخواهید روش استفاده از آن را به شما بیاموزد و فیلم‌های آموزشی مربوطه را در اختیارتان قرار دهد.

الکترودهای مربع شکل و یا دایره‌ای شکل دستگاه فیزیوتراپی خانگی با دقت بر روی پوست نواحی مسبب درد و یا اطراف آن، قرار می‌گیرند. این الکترودها خاصیت چسبندگی دارند و دارای یک لایه محافظتی ژله‌ای هستند که از تحریک و سوزش پوست جلوگیری به عمل می‌آورد. معمولاً ۴ الکترود (دو جفت) برای گرفتن بیشترین نتیجه به کار می‌رود؛ اما در بسیاری از موارد دو الکترود نیز می‌تواند نتایج قابل قبولی را برای فرد به همراه داشته باشد. معمولاً الکترودها را در یک رشته از نقاط زیر قرار می‌دهند:

• نقاط ماشه‌ای دردناک در محل درد (نقطه ماشه‌ای یعنی کانون ایجاد درد)
• نقاط ماشه‌ای دورتر (اگر در محل درد نقطه ماشه‌ای وجود نداشت)
• اعصاب محیطی بزرگی که با ناحیه دردناک مرتبط‌اند.
• نقاط طب سوزنی (نقاط سوزنی مختلفی برای الگوهای مختلف دریافت می‌شود و این نقاط اغلب، نقاط ماشه‌ای را نیز در برمی‌گیرند. این نقاط نیز معمولاً بر روی اعصاب محیطی بزرگ قرار دارند.)
• در برخی رد نیز نیاز به آزمون‌وخطا دارید تا محل مناسب برای نصب الکترود جهت تسکین درد خود را پیدا کنید.

یک جریان الکتریکی با ولتاژ کم در بین الکترودها برقرار می‌شود و به‌تدریج آن را افزایش می‌دهید تا حس دردناک و گزگز خفیفی ایجاد شود. البته این احساس باید در عین حالی که قوی است تا حدی کنترل شود که شما احساس راحتی داشته باشید. اگر درد کاهش یابد درمان را برای مدت ۲۰ دقیقه دیگر نیز ادامه ‌دهید. این درمان را ۳ تا ۵ جلسه در هفته تا هنگامی‌که درد به‌طور نیمه دائم بهبود یابد ادامه دهید. این روش در کلینیک‌های فیزیوتراپی انجام می‌شود. درصورتی‌که یک دستگاه فیزیوتراپی خانگی برای خود تهیه کنید می‌توانید در منزل آن را به کار برید. این روش کاملاً بی‌خطر است؛ اگرچه برای افرادی که دارای ضربان‌سازهای الکتریکی قلبی هستند یا در سه‌ماهه اول بارداری به سر می‌برند، محدودیت‌هایی وجود دارد.

در حدود ۶۰ درصد از بیماران از این درمان سود می‌برند. بعضی از آن‌ها فقط تسکین موقت می‌یابند؛ اما در حدود ۵۰ درصد از آنان بعد از یک دوره درمانی ۶ تا ۱۸ ماهه بهبودی کامل می‌یابند. یکی از فواید دستگاه فیزیوتراپی خانگی این است که استفاده از آن نیاز به مسکن‌ها و داروهای مخدر را کاهش می‌دهد. این داروها ممکن است برای درمان دردهای حاد مفید باشد ولی اگر برای مدت طولانی استفاده شوند ترشح هورمون‌های ضد درد طبیعی خود بدن یعنی اندورفین‌ها و انکفالین ها را سرکوب می‌کنند.

مدت زمان استفاده از دستگاه فیزیوتراپی خانگی به نوع، شدت و میزان مزمن شدن علائم شما بستگی دارد. در شرایط خاصی مانند دردهای مزمن یا برای زنان در مرحله وضع حمل ممکن است نیاز باشد تا چند ساعت از دستگاه فیزیوتراپی خانگی استفاده شود؛ اما این دستگاه نباید برای دوره‌های بسیار طولانی استفاده شود و به‌صورت ۲۴ ساعته و یا هنگام خواب شبانه نباید از آن استفاده کنید. البته می‌توانید هنگام چرت زدن از آن استفاده کنید؛ ولی اگر خوابیدن شما بیش از ۲ ساعت به طول خواهد انجامید از این دستگاه استفاده نکنید.

تاکنون عارضه جانبی مهمی از دستگاه فیزیوتراپی خانگی گزارش نشده است.

چند نکته کاربردی هنگام استفاده از دستگاه فیزیوتراپی خانگی

• لازم است هرگونه لوسیون‌، روغن، کرم و دیگر مواد روی پوست خود را به‌خوبی بشویید.
• بهتر است محل‌هایی که قرار است الکترود را قرار دهید شیو کنید (با تیغ بتراشید و یا موبری کنید).
• هیچ‌گاه الکترود را در اطراف یک زخم باز یا ناحیه ملتهب پوست قرار ندهید. در صورت بروز هرگونه ناراحتی پوستی و یا سوختگی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
• الکترودها را در نزدیکی چشمان و گلوی خود قرار ندهید.
• از دستگاه فیزیوتراپی خانگی در حمام یا وان استفاده نکنید.
• برای پیشگیری از تحریک پوست، توصیه می‌شود برای هر بار استفاده از دستگاه فیزیوتراپی خانگی کمی جای نصب الکترودها را تغییر دهید و همیشه در یکجا نصب نکنید.
• گزگز شدن بدن شما بعد از روشن شدن دستگاه باید در حدی باشد که مانع از انجام کارهای روزانه شما نشود و شما کاملاً احساس راحتی داشته باشید.
• بهتر است برای خود دفتری داشته باشید که به‌طور روزانه شدت درد خود، تنظیمات دستگاه، محل نصب الکترودها و داروهای مسکن مورداستفاده را ذکر کنید. با مرور کردن این یادداشت‌ها، می‌توانید بهترین مکان قرارگیری الکترود و بهترین تنظیمات دستگاه را که باعث بهبودی هرچه بیشتر شما خواهد شد انتخاب کنید.

چه انتظاری از دستگاه فیزیوتراپی خانگی داشته باشیم؟

میزان گرفتن نتیجه و زمان به نتیجه رسیدن شما از دستگاه فیزیوتراپی خانگی بستگی مستقیم به‌شدت و دوره درد شما دارد. ممکن است درمان شما چند روز طول بکشد و یا ممکن است هفته‌ها و یا ماه‌ها زمان نیاز داشته باشد. برحسب ویژگی‌های پوست و میزان مقاومت آن، نوع درد و تفاوت‌های فردی در مکانیسم‌های کنترل درد، نتایج متنوعی حاصل خواهد شد.

زمانی که از هر روش فیزیوتراپی، از جمله دستگاه فیزیوتراپی خانگی استفاده می‌کنید، باید صبور باشید. بسیاری از بیماران پس از استفاده از دستگاه فیزیوتراپی خانگی نتایج خوب تا عالی را گزارش کرده‌اند. آن‌ها اعلام کردند که ابتدا قابلیت کنترل درد را پیداکرده‌اند و سپس تسکین درد را تجربه کرده‌اند و درنهایت به کاهش استفاده از داروهای ضد درد دست پیدا کردند. برخی از بیماران مبتلا به دردهای مزمن نیز به‌طور دائم درمان می‌شوند.

مقالات پیشتهادی دکتر سوشا : 

• دستگاه لاغری جی فایو چیست

منبع مقاله :

• westvanphysio

تهیه و ترجمه : سایت سلامت دکتر سوشا

بازگشت به صفحه مجله پزشکی و سلامت