لنفوم هوچکینی – بیماری هوچکین | Hodgkin’s lymphoma – Hodgkin’s disease

علائم و نشانه‌های لنفوم هوچکینی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تورم بدون درد غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل یا کشاله ران
• خستگی مداوم
• تب
• تعریق شبانه
• کاهش وزن غیر معمول
• خارش شدید
• افزایش حساسیت به اثرات الکل یا درد در غدد لنفاوی بعد از نوشیدن الکل

پزشکان دقیقا نمی‌دانند که چه عواملی باعث بیماری لنفوم هوچکینی می‌شود، اما از زمانی شروع می‌شود که یک گلبول سفید مقابله کننده با بیماری به نام لنفوسیت یک جهش ژنتیکی ایجاد کند. این جهش باعث می‌شود تعداد زیادی لنفوسیت‌های بزرگ و غیر طبیعی در سیستم لنفاوی جمع شوند و علائم و نشانه‌های لنفوم هوچکینی را به وجود آورند.

انواع مختلفی از لنفوم هوچکینی وجود دارد. تشخیص شما براساس انواع سلول‌های درگیر در بیماری شما و رفتار آن‌ها است. نوع لنفوم مورد نظر شما گزینه‌های درمانی شما را تعیین می‌کند.

عواملی که می‌توانند خطر بیماری لنفوم هوچکینی را افزایش دهند، عبارتند از:

• سن: خطر بیماری لنفوم هوچکینی در سنین بین 30-15 سال و افراد بالای 55 سال بیشتر است.
• مرد بودن: مردها کمی بیشتر از زنان در معرض لنفوم هوچکینی قرار دارند.
• عفونت‌های خاص: برخی از عفونت‌ها مانند عفونت هلیکو باکتر پیلوری و عفونت اپشتین بار ویروس (EBV) خطر ابتلا به بیماری هوچکین را افزایش می‌دهند.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما به بیماری لنفوم هوچکینی یا غیر هوچکینی مبتلا باشد، خطر بروز لنفوم هوچکینی در شما بالاتر است.

نه تنها خود بیماری لنفوم هوچکینی موجب بروز عوارض و علائمی در بیمار می‌شود. درمان لنفوم هوچکینی نیز می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند. به طور مثال شیمی درمانی می‌تواند با عوارضی مانند ریزش مو، حالت تهوع، استفراغ در کوتاه مدت و عوارض طولانی مدت جدی مانند صدمات قلبی، آسیب ریه، مشکلات باروری و سایر سرطان‌ها مانند سرطان خون همراه باشد.
پرتودرمانی می‌تواند باعث ایجاد قرمزی پوست و ریزش مو در محلی باشد که با اشعه تحت درمان قرار گرفته است. بسیاری از افراد هنگام پرتودرمانی احساس خستگی می‌کنند، این درمان می‌تواند با خطرات جدی‌تر مانند بیماری‌های قلبی نیز همراه باشد.
در مراحل درمان بیماری هوچکینی هرگونه عوارضی که دارید، با تیم پزشکی خود صحبت کنید.

پزشک در مورد تاریخچه پزشکی شخصی و خانوادگیتان از شما سؤال خواهد کرد تا بتواند بیماری شما را تشخیص دهد. همچنین برای تشخیص بیماری ممکن است نیاز باشد آزمایش‌های خاصی را انجام دهید، آزمایشات و روش‌های مورد استفاده برای تشخیص بیماری لنفوم هوچکینی عبارتند از:

• معاینه بدنی: پزشک شما بدنتان را از لحاظ غدد لنفاوی متورم، از جمله در گردن ، زیر بغل و کشاله ران و همچنین طحال یا کبد متورم معاینه می‌کند.
• نمونه برداری از غدد لنفاوی برای آزمایش: پزشک شما ممکن است از غدد لنفاوی شما نمونه برداری کرده و آن را به آزمایشگاه بفرستد. آزمایش‌های پیشرفته می‌تواند مشخص کند که سلول‌های سرطانی یا بیمار در بیوپسی شما وجود دارد و چه نوع سلول‌هایی درگیر هستند. اگر سلول‌های غیر طبیعی به نام سلول‌های رید-استرنبرگ در غده لنفاوی یافت شود، پزشک لنفوم هوچکینی را تشخیص می‌دهد.
• آزمایش خون: نمونه‌ای از خون شما در آزمایشگاه بررسی می‌شود تا پزشک ببیند آیا چیزی در خون شما احتمال ابتلا به سرطان را نشان می‌دهد یا خیر.
• نمونه برداری از مغز استخوان برای آزمایش: روش آسپیراسیون و بیوپسی مغز استخوان شامل قرار دادن سوزن در استخوان لگن برای نمونه برداری از مغز استخوان است. نمونه از لحاظ وجود سلول‌های لنفوم هوچکینی مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.
• تصویربرداری: پزشک شما ممکن است تصویربرداری را برای جستجوی نشانه‌های لنفوم در مناطق دیگر بدن شما توصیه کند. آزمایشات ممکن است شامل سی تی اسکن، ام آر آی (MRI) و توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) باشد.

آزمایشات و روش‌های دیگر بسته به وضعیت شما ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.

مراحل بیماری لنفوم هوچکینی

بسیاری از انواع لنفوم هوچکینی وجود دارد. از جمله اشکال نادر که شناسایی آن‌ها برای آسیب شناسان بیتجربه دشوار است. تشخیص دقیق و مرحله‌بندی مهم برای ایجاد یک برنامه درمانی مهم است. تحقیقات نشان می‌دهد که بررسی تست‌های بیوپسی توسط آسیب شناسان کم تجربه مشکل است و ممکن است تشخیص آن‌ها اشتباه باشد، در صورت لزوم نظر دوم را از متخصص بگیرید.
بعد از اینکه پزشک نوع لنفوم هوچکینی شما را مشخص کرد، سرطان شما به یک مرحله (Stage) اختصاص می‌یابد. دانستن مرحله سرطان به پزشک کمک می‌کند تا گزینه‌های درمانی شما را تعیین کند.
مراحل لنفوم هوچکین شامل موارد زیر است:

• مرحله اول: سرطان به یک ناحیه غدد لنفاوی یا یک ارگان واحد محدود می‌شود.
• مرحله دوم: در این مرحله، سرطان در دو ناحیه غدد لنفاوی قرار دارد یا سرطان به یک عضو و غدد لنفاوی مجاور حمله کرده است. اما سرطان هنوز هم محدود به قسمتی از بدن یا در بالا یا زیر دیافراگم است.
• مرحله سوم: هنگامی که سرطان به گره‌های لنفاوی هم در بالا و هم در زیر دیافراگم حرکت می‌کند، مرحله سوم در نظر گرفته می‌شود. سرطان همچنین ممکن است در بخشی از بافت یا اندام نزدیک غدد لنفاوی یا طحال باشد.
• مرحله چهارم: این پیشرفته‌ترین مرحله لنفوم هوچکین است. سلول‌های سرطانی در چندین بخش از یک یا چند عضو و بافت قرار دارند. لنفوم مرحله چهارم هوچکین نه تنها بر غدد لنفاوی بلکه سایر قسمت‌های بدن مانند کبد، ریه‌ها یا استخوان‌ها نیز تأثیر می‌گذارد.

علاوه بر این، پزشک شما از حروف A و B برای مشخص کردن اینکه آیا بیماری لنفوم هوچکینی همراه با علائم است یا خیر، استفاده می‌کند:

• A : به این معنی که سرطان علائم قابل توجهی ندارد.
• B : نشان می‌دهد که شما ممکن است علائم و نشانه‌های مهمی از جمله تب مداوم، کاهش وزن ناخواسته یا عرق شدید شبانه داشته باشید.

درمان بیماری لنفوم هوچکین

اینکه چه نوع درمانی برای شما مناسب است، بستگی به نوع لنفوم هوچکینی و مرحله آن دارد. درمان این بیماری ممکن است شامل شیمی درمانی، داروهای ایمونوتراپی، پرتودرمانی، پیوند مغز استخوان یا ترکیبی از این موارد باشد. هدف از این درمان تخریب هرچه بیشتر سلول‌های سرطانی و از بین بردن این بیماری است.

درمان لنفوم هوچکینی شامل موارد زیر است:

1. مراقبت فعال: برخی از اشکال لنفوم هوچکینی بسیار آهسته رشد می‌کنند. شما و پزشکتان ممکن است تصمیم بگیرید که در صورت بروز علائمی که در فعالیت‌های روزانه شما تداخل می‌کنند، معالجه را شروع کنید. تا آن زمان، شما ممکن است تحت آزمایشات دوره‌ای برای نظارت بر وضعیت خود قرار گیرید.
2. شیمی درمانی: در شیمی درمانی از داروهای خاص برای از بین بردن سلول‌های در حال رشد سریع مانند سلولهای سرطانی استفاده می‌شود. این داروها معمولاً به صورت تزریق وریدی تجویز می‌شوند و می‌توانند از طریق خون به تمام نواحی بدن شما حرکت کنند، اما برخی داروهای شیمی درمانی به صورت قرص نیز باید مصرف شود. شیمی درمانی اغلب در افراد مبتلا به لنفوم هوچکینی از نوع کلاسیک و در مراحل اولیه با پرتودرمانی همراه است. در لنفوم پیشرفته هوچکینی ، شیمی درمانی ممکن است به تنهایی یا همراه با پرتودرمانی استفاده شود.
3. رایوتراپی: در پرتودرمانی از پرتوهای پر انرژی مانند اشعه X و پروتون برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. برای لنفوم کلاسیک هوچکینی ، پرتودرمانی اغلب بعد از شیمی درمانی انجام می‌شود. در طول پرتودرمانی ، شما روی یک میز دراز می‌کشید، یک دستگاه بزرگ در اطراف شما حرکت می‌کند و پرتوهای پر انرژی را به نقاط خاص بدن می‌تاباند. تشعشع می‌تواند غدد لنفاوی آسیب دیده و در مجاورت گره‌هایی که در آن بیماری پیشرفت کرده است را مورد هدف قرار دهد. بسته به مرحله بیماری، طول مدت درمان با اشعه متغیر است. در یک برنامه درمانی معمولی ممکن است لازم باشد شما پنج جلسه (30 دقیقه) در هفته، تحت پرتودرمانی قرار بگیرید.
4. پیوند مغز استخوان: پیوند مغز استخوان ، که به عنوان پیوند سلول‌های بنیادی نیز شناخته می‌شود. شامل استفاده از دوزهای زیاد شیمی درمانی و پرتودرمانی برای سرکوب مغز استخوان است. سپس سلول‌های بنیادی مغز استخوان سالم از بدن اهداكننده به داخل خون بیمار تزریق می‌شوند كه در آنجا به استخوان‌های شما رفته و مغز استخوان شما را دوباره بازسازی می‌كنند.
5. سایر درمان‌ها: سایر داروهای مورد استفاده در درمان لنفوم ، داروهای هدفمندی هستند که بر ناهنجاری‌های خاص در سلول‌های سرطانی شما تاثیر می‌گذارند. داروهای ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن شما برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. اگر درمان‌های دیگر به شما کمکی نکرده‌اند یا اگر لنفوم هوچکینی شما دوباره عود کرده است، ممکن است پزشک تجویز نماید تا سلول‌های لنفوم شما در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل شوند تا جهش ژنتیکی آن‌ها بررسی شوند، سپس پزشک شما ممکن است درمان دارویی که جهش‌های خاصی را که در سلول‌های لنفوم موجود است، هدف قرار می‌دهد، توصیه کند. محققان در حال تحقیق و انجام آزمایشات بالینی برای ساخت داروهای هدفمند برای درمان این بیماری هستند.
6. از پزشک خود در مورد تغییر در رژیم غذایی و ورزش خود بپرسید زیرا این تغییرات می‌تواند به بهبود وضعیت درمانی شما کمک کند. اگر مطمئن نیستید که چه نوع مواد غذایی را باید بخورید، از یک متخصص تغذیه سوال کنید. ورزش‌هایی مانند پیاده روی یا شنا می‌توانند خستگی ناشی از بیماری لنفوم هوچکینی را تسکین دهند و به شما در بهبودی عوارض درمان‌هایی مانند شیمی درمانی و پرتونگاری کمک می‌کند.
7. درمان جایگزین و مکمل: هیچ مکملی برای درمان لنفوم هوچکینی یافت نشده است، اما برخی داروهای مکمل که پزشک برای شما تجویز می‌کند. ممکن است در مقابله با استرس ناشی از سرطان و عوارض جانبی درمان سرطان به شما کمک کند. در مورد گزینه‌های درمانی مکمل با پزشک خود صحبت کنید. مانند:

• فعالیت بدنی
• هنر درمانی
• مراقبه
• موزیک درمانی
• تمرینات آرامش
• طب سوزنی
• ماساژ

برای اینکه از مبتلا شدن به بیماری لنفوم هوچکینی پیشگیری کنید، باید سعی کنید در معرض برخی از عواملی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند، قرار نگیرید. به طور مثال:

• تماس با اشعه‌های یونیزان
• مواد تشکیل دهنده خاص در علف کش ‌ها و آفت‌ کش‌ها

در صورت بروز علائم مداوم که نگران کننده باشند، به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما اگر با توجه به علائمتان مشکوک به لنفوم هوچکینی شود، ممکن است شما را به پزشک متخصص در بیماری‌هایی که بر روی سلول‌های خونی تأثیر می‌گذارند (هماتولوژیست)، ارجاع دهد.
از آنجا که زمان شما برای ملاقات پزشک کوتاه است، بهتر است قبل از وقت ملاقاتتان با پزشک، سوال‌ها و یا علائمتان را یادداشت کنید تا در آن زمان کوتاه همه مشکلات خود را با پزشک در میان بگذارید.