پنومونی | ذات الریه | سینه پهلو (Pneumonia)
درباره بیماری پنومونی
اطلاعات بیماریها : پنومونی یک عفونت است که در آن التهاب کیسههای هوایی در یک یا هر دو ریهها به وجود میآید. کیسههای هوایی ممکن است با مایع یا چرک پر شوند، که سرفه با خلط یا چرک، تب، لرز، و اشکال در تنفس از علائم آن خواهد بود. انواع ارگانیسمها از جمله باکتریها، ویروسها و قارچها، میتوانند باعث ایجاد آن شوند.
پنومونی میتواند به شکل خفیف تا تهدید کننده حیات ایجاد شود؛ نوزادان و کودکان خردسال، افراد مسنتر از ۶۵ سال و افراد با مشکلات بهداشتی و یا ضعف سیستم ایمنی بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند.
انواع بیماری
بسیاری از میکروبها میتوانند باعث پنومونی شوند اما شایعترین آنها باکتریها و ویروسهای موجود در هوایی که ما تنفس میکنیم هستند. بدن شما در حالت طبیعی از بیمار شدن ریههای شما توسط این میکروبها جلوگیری میکند. اما گاهی اوقات این میکروبها میتوانند بر سیستم ایمنی غلبه کنند، حتی اگر وضعیت سلامت شما به طور کلی خوب باشد. پنومونی با توجه به نوع میکروبی که آن را ایجاد کند طبقهبندی میشود:
پنومونی اکتسابی
پنومونی اکتسابی شایعترین نوع ذاتالریه است. آنها معمولاً در خارج از بیمارستان و یا سایر مراکز مراقبتهای پزشکی رخ میدهد که ممکن است بهوسیله عوامل زیر ایجاد گردد:
باکتری
شایعترین علت پنومونی باکتریایی در ایالات متحده استرپتوکوک پنومونیه است. این نوع پنومونی میتواند به خودی خود رخ دهد و یا بعد از ابتلا به یک سرما خوردگی یا آنفولانزا ایجاد گردد. ممکن است یک بخش از ریه (لوب) را تحت تأثیر قرار دهد که در این حالت به آن پنومونی لوبولار میگویند.
ارگانیسمهای شبه باکتری
مایکوپلاسما پنومونیه همچنین میتواند باعث ایجاد ذات الریه شود. اما نشانههای خفیفتر از گونههای دیگر ذاتالریه دارد. پیادهروی ذات الریه، یک اصطلاح برای توصیف نوعی از ذات الریه است که به اندازهای شدید نیست که نیاز به استراحت در بستر داشته باشد و توسط مایکوپلاسما پنومونیه ایجاد میشود.
ویروسها
برخی از ویروسها که باعث سرماخوردگی و آنفولانزا میشوند میتوانند باعث پنومونی ( ذات الریه ) هم بشوند. ویروسها شایعترین علت پنومونی در کودکان کمتر از ۵ سال هستند. پنومونی ویروسی معمولاً خفیف است اما در برخی موارد میتواند بسیار جدی باشد.
قارچها
این نوع پنومونی شایعترین نوع پنومونی در افراد مبتلا به مشکلات مزمن سلامتی یا ضعف سیستم ایمنی هستند و همچنین افرادی که دوزهای زیادی از ارگانیسمهای موجود در هوا را استنشاق میکنند. این نوع قارچها میتواند در خاک و یا مدفوع پرنده یافت شود.
پنومونی اکتسابی از بیمارستان
برخی از مردم در دوران بستری در بیمارستان برای بیماری دیگر به پنومونی دچار میشوند. این نوع پنومونی میتواند جدی باشد زیرا باکتریای که باعث آن میشود ممکن است به آنتی بیوتیک مقاوم باشد. افرادی که در ماشین تنفس (فنها) هستند که غالباً در واحد مراقبتهای ویژه استفاده میشود، در معرض خطر بالاتری برای این نوع از سینه پهلو هستند.
پنومونی اکتسابی از واحد مراقبتهای ویژه
این نوع پنومونی یک عفونت باکتریایی است که در افرادی که بهصورت بلندمدت در مراکز مراقبتی زندگی میکنند و یا در کلینیکهای سرپایی مانند مراکز دیالیز کلیه درمان شدهاند، رخ میدهد. این نوع پنومونی هم ممکن است توسط باکتریهایی که به آنتی بیوتیک مقاوم هستند ایجاد شود.
پنومونی آسپیراسیون
سینه پهلو آسپیراسیون زمانی رخ میدهد که شما مواد غذایی، نوشیدنی، استفراغ یا بزاق را به درون ریه خود بکشید. احتمال این اتفاق زمانی بیشتر است که عاملی تهوع (بالا آوردن) عادی را در فرد دچار مشکل کند، مانند آسیب مغزی یا مشکلات بلع، و یا استفاده بیش از حد از الکل یا مواد مخدر.
علائم و نشانههای بیماری پنومونی
کلیک کنیدعلائم و نشانههای ذات الریه، از خفیف تا شدید بسته به عواملی مانند نوع ارگانیسم باعث عفونت و سن شما و سلامت کلی متفاوت است. علائم و نشانههای خفیف اغلب شبیه به یک سرماخوردگی یا آنفولانزا هستند، اما طولانیتر است.
علائم و نشانههای پنومونی ( ذات الریه ) ممکن است شامل موارد زیر باشند:
• تب، تعریق و لرز
• سرفه، که ممکن است با تولید خلط همراه باشد
• درد قفسه سینه در هنگام تنفس یا سرفه
• تنگی نفس
• خستگی
• تهوع، استفراغ یا اسهال
نوزادان و شیرخواران ممکن است هیچ نشانهای از عفونت نشان ندهند. یا ممکن است استفراغ، تب و سرفه، یا اشکال در تنفس و غذا خوردن داشته باشند و یا بیقرار، خسته و بدون انرژی به نظر برسند.
افراد مسنتر از ۶۵ سال و افراد دارای مشکلات سلامتی و یا با ضعف سیستم ایمنی در هنگام ابتلا به پنومونی ممکن است دمای بدنشان پایینتر از دمای طبیعی بدن باشد. افراد مسنتر که به سینه پهلو دچار میشوند گاهی اوقات تغییرات ناگهانی در آگاهی روانی بارز میسازند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
کلیک کنیددر صورت بروز مشکلاتی در تنفس، درد قفسه سینه، تب مداوم (۳۹ درجه سانتیگراد و بالاتر)، سرفه مداوم، به خصوص اگر سرفه چرکی دارید حتماً به پزشک مراجعه کنید. این به خصوص برای افرادی که در معرض خطر هستند حائز اهمیت است مانند:
• کودکان کمتر از ۲ سال با علائم و نشانه بیماری
• بزرگسالان بالاتر از ۶۵ سال
• افراد با بیماریهای زمینهای و یا ضعف سیستم ایمنی
• افرادی که شیمی درمانی یا داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب میکنند دریافت میکنند.
برای برخی از افراد مسن و افراد با نارسایی قلبی یا مشکلات مزمن ریه، ذات الریه میتواند به سرعت به یک بیماری تهدید کننده زندگی تبدیل شود.
عوامل خطر یا ریسک فاکتورها در بیماری پنومونی
کلیک کنیدپنومونی میتواند هرکسی را تحت تأثیر قرار دهد. اما دو گروه سنی درخطر بیشتری هستند:
• کودکان ۲ ساله و یا کمتر
• افرادی که ۶۵ سال یا مسنتر هستند
عوامل خطر دیگر عبارتاند از:
• بیماریهای مزمن : احتمال پنومونی در زمانی که دچار آسم، بیماری انسدادی مزمن ریوی یا بیماری قلبی باشید بیشتر است.
• ضعف و سرکوب سیستم ایمنی بدن : افرادی که HIV / AIDS، پیوند عضو، شیمیدرمانی یا استفاده طولانی مدت از آستروئید داشتهاند بیشتر در معرض خطر هستند.
• سیگار کشیدن : سیگار کشیدن دفاع طبیعی بدن شما در برابر باکتریها و ویروسهایی که موجب ذات الریه ( پنومونی ) میشوند را کاهش میدهد.
• بستری شدن : اگر شما در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان هستید، به خصوص اگر مجبور به استفاده از وتیلاتور (یک ماشین تنفس مصنوعی که به تنفس شما کمک میکند) باشید خطر بیشتری شما را تهدید خواهد کرد.
عوارض بیماری پنومونی
کلیک کنیدپنومونی را میتوان با موفقیت با دارو درمان کرد. با این حال، برخی از مردم، به ویژه کسانی که در گروههای در معرض خطر قرار دارند، ممکن است عوارضی را تجربه کنند، از جمله:
ورود باکتری به جریان خون (باکتریمی)
باکتریهایی که از ریهها وارد جریان خون میتوانند بیماری را به اندامهای دیگر گسترش دهند و به طور بالقوه باعث نارسایی ارگانها شوند.
آبسه ریه
آبسهها کیسههای چرکی در حفره ریه هستند. آبسه معمولاً با آنتی بیوتیک درمان میشود. گاهی اوقات، عمل جراحی و یا زهکشی با استفاده از یک سوزن بلند و یا لوله برای بیرون کشیدن چرک از ریه نیاز است.
تجمع مایع در اطراف ریهها (افیوژن پلور)
پنومونی ممکن است باعث نشت مایع به فضای نازک بین لایههای بافت پوشاننده ریهها و حفره قفسه سینه (پرده جنب) شود. اگر مایع عفونی باشد، ممکن است نیاز به تخلیه آن از طریق لولههای مخصوص یا جراحی باشد.
اشکال در تنفس
اگر ذات الریه شدید باشد و یا مبتلا به بیماریهای ریوی مزمن زمینهای باشید، ممکن است در تنفس اکسیژن کافی دچار مشکل شوید. در این حالت ممکن است نیاز به بستری شدن و استفاده از دستگاه تنفس (ونتیلاتور) باشد.
تشخیص بیماری پنومونی
کلیک کنیداگر پزشک به پنومونی مشکوک شود، ممکن است آزمایشهای زیر را توصیه کند:
رادیوگرافی قفسه سینه
این کار با تعیین میزان و محل عفونت به تشخیص بیماری کمک میکند. بااینحال، نمیتوان تشخیص داد که چه نوع ارگانیسمی باعث ذات الریه شده است.
آزمایش خون
آزمایش خون برای بررسی عفونت و شناسایی نوع ارگانیسم عامل عفونت استفاده میشود. با این حال، شناسایی دقیق همیشه ممکن نیست.
پالس اکسیمتری (pulse oximetry)
این روش برای اندازهگیری سطح اکسیژن در خون به کار میرود. سینه پهلو میتواند از ورد اکسیژن کافی به جریان خون جلوگیری میکند.
آزمایش خلط
یک نمونه از خلط پس از سرفه عمیق گرفته و برای تعیین دقیق علت عفونت مورد بررسی قرار میگیرد.
یکسری آزمایشهای اضافی هم در افراد بالای ۶۵ سال ، بستریشده در بیمارستان و یا دارای نشانههای جدی و یا وضعیت سلامتی خاص انجام میشود. این ممکن است شامل:
• کشت مایع پلور (مایع جنب)
نمونه مایع با قرار دادن یک سوزن بین دنده، از منطقه پلور گرفته شده و برای کمک به تعیین نوع عفونت بررسی میگردد.
• سی تی اسکن
اگر پنومونی شما در حال بهبود نباشد پزشکتان ممکن است یک سی تی اسکن قفسه سینه برای به دست آوردن یک تصویر دقیقتر از ریهها دستور بدهد.
درمان بیماری پنومونی
کلیک کنیددرمان سینه پهلو شامل درمان عفونت و جلوگیری از عوارض ناشی از بیماری است. افرادی که پنومونی اکتسابی دارند معمولاً میتوانند در خانه با دارو درمان شوند. اگرچه بسیاری از نشانهها طی چند روز یا چند هفته بهبود مییابند، احساس خستگی میتواند برای یک ماه یا بیشتر باقی بماند.
درمانهای اختصاصی به نوع و شدت پنومونی، سن و سلامت کلی فرد بستگی دارد. گزینهها عبارتاند از:
آنتیبیوتیکها
این داروها برای درمان ذات الریه باکتریایی استفاده میشود. شناسایی نوع باکتری ذات الریه و انتخاب بهترین آنتیبیوتیک برای درمان آن کمی زمان میبرد. اگر نشانههای شما بهبود نیافت، دکتر شما ممکن است یک آنتیبیوتیک دیگر تجویز کند.
تببرها
این گروه شامل داروهایی از قبیل آسپرین ، ایبوپروفن (ادویل ، موترین IB و غیره) و استامینوفن (تیلنول و غیره).
داروی سرفه
این دارو برای آرامسازی روند سرفه در فرد تا جایی که فرد امکان استراحت پیدا کند تجویز خواهد شد؛ از آنجا که سرفه به شل شدن و حرکت مایع از ریهها کمک میکند از بین بردن سرفه به طور کامل ایده خوبی نیست.
بستری در بیمارستان
شما ممکن است نیاز به بستری داشته باشید اگر:
• مسنتر از ۶۵ سال باشید
• در مورد زمان، مردم و مکان دچار ناآگاهی و نوعی گیجی شده باشید
• تهوع و استفراغ شما مانع از نگهداری آنتیبیوتیک در مجرای گوارشی شود.
• خود را قطره فشار خون
• تنفستان سریع باشد.
• برای تنفس نیاز به کمک داشته باشید
• درجه حرارت بدنتان کمتر از میزان طبیعی باشد.
• ضربان قلبتان زیر ۵۰ و یا بالاتر از ۱۰۰ باشد
توصیههای درمانی
برای جلوگیری از بدتر شدن شرایط:
• سیگار نکشید و یا از محیطهای دارای دود و آلودگی دوری کنید.
• مقدار زیادی مایعات بنوشید و به اندازه کافی استراحت کنید.
پیشگیری از بیماری پنومونی
کلیک کنیدبرای کمک به جلوگیری از پنومونی اقدامات زیر را انجام دهید:
واکسن بزنید
واکسن برای جلوگیری از برخی از انواع سینه پهلو و آنفولانزا مفید میباشد. واکسن ذات الریه برای کودکان کمتر از ۲ سال و برای کودکان سنین ۲ تا ۵ سال که در معرض خطر بیماریهای ناشی از پنوموکوک هستند بهتر است زده شود. همچنین کودکانی که در یک مرکز مراقبت از کودکان نگهداری شوند (به دلیل اجتماع افراد).
رعایت بهداشت
برای محافظت از خود در برابر عفونتهای تنفسی که گاهی اوقات به ذات الریه منجر میشوند، دستهای خود را به طور منظم بشویید و یا از ضد عفونیکننده دست الکلی استفاده کنید.
سیگار نکشید
سیگار کشیدن دفاع طبیعی ریه را در مقابل عفونتهای تنفسی مختل میکند.
قوی نگهداشتن سیستم ایمنی بدن
خواب کافی داشته باشید، به طور منظم ورزش کنید و یک رژیم غذایی سالم را دنبال کنید.
کودک 8 ماهه دارم که نارس بدنیا امد و خیلی زود به زود پنومونی میشود. الان اریترمایسین میدم بهش برای خارج کردن خلطاش. میتونم بهش برم هگزین بدم یا نه؟در ضمن فنوباربیتال ونکسیوم مصرف میکنه
شما هم می توانید در مورد این بیماری داستان خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت داستان خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن داستان جدید " کلیک کنید. همچنین داستان شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، داستان شما نمایش داده می شود.شما هم می توانید در مورد این بیماری پرسش خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت پرسش خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن پرسش جدید " کلیک کنید. همچنین پرسش شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، پرسش شما نمایش داده می شود.کودک 8 ماهه دارم که نارس بدنیا امد و خیلی زود به زود پنومونی میشود. الان اریترمایسین میدم بهش برای خارج کردن خلطاش. میتونم بهش برم هگزین بدم یا نه؟در ضمن فنوباربیتال ونکسیوم مصرف میکنه