هایپرپلازی خوش خیم پروستات (Benign prostatic hyperplasia)
درباره بیماری هایپرپلازی خوش خیم پروستات
اطلاعات بیماریها : بزرگ شدن غده پروستات یک مشکل شایع در مردان مسن میباشد و به نام هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) نیز نامیده میشود. بزرگ شدن غده پروستات میتواند باعث ایجاد علائم ادراری آزار دهنده شود. با عدم درمان، بزرگ شدن غده پروستات میتواند جریان ادرار از مثانه را مسدود کرده و باعث مشکلات مثانه، دستگاه ادراری یا کلیوی شود. یکسری درمان مؤثر برای بزرگ شدن غده پروستات وجود دارد از جمله داروها، درمان با حداقل تهاجم و جراحی.
علائم و نشانههای بیماری هایپرپلازی خوش خیم پروستات
کلیک کنیدشدت علائم در افراد مبتلا به بزرگ شدن غده پروستات متفاوت است، اما نشانهها به صورت تدریجی و در طول زمان بدتر میشوند. علائم و نشانههای متداول هایپرپلازی پروستات عبارتاند از:
• نیاز مکرر و یا فوری به ادرار کردن
• افزایش دفعات ادرار در شب (شب ادراری)
• مشکل در شروع ادرار
• جریان ضعیف ادرار و یا یک جریانی که دائماً متوقف میشود و دوباره شروع میشود.
• چکه کردن و یا خروج تدریجی در پایان ادرار
• زور زدن هنگام ادرار
• ناتوانی در تخلیه کامل مثانه
علائم و نشانههای کمتر شایع عبارتاند از:
• عفونت مجاری ادراری
• ناتوانی در ادرار کردن
• وجود خون در ادرار
اندازه پروستات لزوماً به این معنی نیست که علائم شما بدتر شده است. برخی از مردان با پروستات تنها کمی بزرگ میتوانند نشانههای قابل توجهی داشته باشند، در حالی که مردان دیگر با پروستات بسیار بزرگ میتواند فقط علائم ادراری جزئی داشته باشند.
در برخی از مردان، علائم درنهایت تثبیت و حتی ممکن است در طول زمان بهبود یابد.
دیگر علل ممکن علائم ادراری
شرایطی که میتواند به علائمی شبیه به کسانی که از بزرگ شدن پروستات رنج میبرند، منجر شود عبارتاند از:
• عفونت مجاری ادراری
• التهاب پروستات (پروستاتیت)
• تنگی مجرای پیش آبراه (تنگی مجرای ادرار)
• زخم در گردن مثانه در نتیجه یک عمل جراحی قبلی
• سنگ کلیه یا مثانه
• مشکلات مربوط به اعصاب کنترلکننده مثانه
• سرطان پروستات یا مثانه
علل بیماری هایپرپلازی خوش خیم پروستات
کلیک کنیدغده پروستات در زیر مثانه واقع شده است. لولهای که ادرار را از مثانه به خارج از آلت تناسلی حمل میکند (پیشابراه) از مرکز پروستات عبور میکند. وقتی پروستات بزرگ شود، جریان ادرار را مسدود میکند. در اکثر مردان رشد پروستات در طول زندگی ادامه دارد. در بسیاری از مردان، این رشد مداوم باعث بزرگ شدن غده پروستات به اندازهای میشود که علائم ادراری قابل توجهی ایجاد کرده و باعث مسدود شدن جریان ادرار میگردد. این کاملاً روشن نیست که چه چیزی باعث بزرگ شدن پروستات میشود. با این حال، ممکن است به علت تغییراتی در تعادل هورمونهای جنسی با افزایش سن, باشد.
عوامل خطر یا ریسک فاکتورها در بیماری هایپرپلازی خوش خیم پروستات
کلیک کنیدعوامل خطر برای بزرگ شدن غده پروستات عبارتاند از:
• پیری: بزرگ شدن غده پروستات به ندرت باعث بروز علائم و نشانهها در مردان جوانتر از ۴۰ سال میگردد. حدود یک سوم از مردان دچار علائم متوسط تا شدید در سن ۶۰ سالگی و در حدود نیمی نیز در سن ۸۰ سالگی میگردد.
• سابقه خانوادگی: داشتن یک خویشاوند از جمله پدر یا برادر، با مشکلات پروستات به این معنی است که شما بیشتر احتمال دارد به مشکلات پروستات دچار شوید.
• پسزمینه قومی: بزرگ شدن پروستات در مردان آسیایی کمتر از مردان سیاهپوست است. مردان سیاه پوست ممکن است علائم این بیماری را در سنین پایینتری نسبت به مردان سفید پوست تجربه کنند.
• دیابت و بیماری قلبی: مطالعات نشان میدهد که دیابت و همچنین بیماریهای قلبی و استفاده از مسدود کنندههای بتا، ممکن است خطر هایپرپلازی پروستات را افزایش دهد.
• سبک زندگی: چاقی خطر ابتلا به هایپرپلازی پروستات را افزایش میدهد در حالی که ورزش میتواند خطر ابتلا به آن را کاهش دهد.
عوارض بیماری هایپرپلازی خوش خیم پروستات
کلیک کنیدعوارض بزرگ شدن پروستات میتواند شامل موارد زیر باشد:
• ناتوانی ناگهانی هنگام ادرار کردن (احتباس ادراری): شما ممکن است نیاز به واردکردن یک لوله (کاتتر) به مثانه برای تخلیه ادرار داشته باشید. برخی از مردان دارای پروستات بزرگ نیاز به جراحی برای از بین بردن احتباس ادراری خواهند داشت.
• عفونتهای دستگاه ادراری: ناتوانی در تخلیه کامل مثانه میتواند خطر عفونت در مجاری ادراری را افزایش دهد. اگر عفونت ادراری بهکرات رخ دهد، شما ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن بخشی از پروستات داشته باشید.
• سنگ مثانه: این به طور کلی توسط ناتوانی در تخلیه کامل مثانه ایجاد میشود. سنگ مثانه میتواند باعث عفونت، التهاب مثانه، وجود خون در ادرار و انسداد جریان ادرار شود.
• آسیب مثانه: مثانه که به طور کامل تخلیه نشود میتواند در طول زمان دچار کشش و تضعیف شود. در نتیجه، دیواره عضلانی مثانه دیگر بهدرستی کار نخواهد کرد و این عمل تخلیه مثانه را با سختی بیشتر مواجه میسازد.
• آسیب کلیوی: فشار ناشی از احتباس ادراری در مثانه میتواند بهطور مستقیم باعث آسیب کلیه شود و یا اجازه دهد عفونت مثانه به کلیهها برسد.
اکثر مردان با هایپرپلازی پروستات این عوارض را تجربه نمیکنند. بااینحال، احتباس حاد ادراری و آسیب کلیوی میتواند یک تهدید جدی برای سلامت باشد. داشتن یک پروستات بزرگشده خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش نمیدهد.
تشخیص بیماری هایپرپلازی خوش خیم پروستات
کلیک کنیدپزشک تشخیص را با پرسیدن یکسری سؤال در مورد نشانههای شما و انجام یک معاینه فیزیکی شروع خواهد کرد. این آزمون اولیه بهاحتمالزیاد شامل موارد زیر خواهد بود:
• معاینه انگشتی مقعد: درج دکتر انگشت را به مقعد وارد کرده و از آن طریق به بررسی پروستات میپردازد.
• آزمایش ادرار: تجزیهوتحلیل نمونهای از ادرار میتواند به رد کردن عفونت و یا شرایط دیگری که میتواند منجر به علائم مشابه شود، کمک کند.
• آزمایش خون: نتایج آزمایش خون میتواند مشکلات کلیوی را نشان دهد.
• آزمایش آنتیژن اختصاصی پروستات در خون (PSA :(PSA یک ماده تولید شده در پروستات است. سطح PSA زمانی افزایش مییابد که پروستات بزرگ شده باشد. با این حال، سطوح بالای PSA همچنین میتواند به دلیل عفونت، جراحی، یا سرطان پروستات باشد.
• معاینه عصبی: ارزیابی مختصر عملکرد مغز و سیستم عصبی میتواند به شناسایی علل مشکلات ادراری کمک کند.
پس از آن، دکتر شما ممکن است یکسری آزمایشهای اضافی برای کمک به تشخیص هایپرپلازی پروستات را درخواست کند. این آزمایشات اضافی ممکن است شامل:
• آزمون جریان ادرار: از شما خواسته میشود در یک ظرف متصل به یک دستگاه که قدرت و مقدار جریان ادرار شما را اندازهگیری میکند، ادرار کنید. نتایج این آزمون در طول زمان تعیین خواهد کرد که وضعیت شما بهتر یا بدتر شده است.
• آزمایش حجم باقیمانده در مثانه پس از دفع ادرار: این تست نشان خواهد داد که آیا شما میتوانید بهطور کامل مثانه خود را تخلیه کنید یا خیر. این تست میتواند با استفاده از اولتراسوند و یا با قرار دادن یک کاتتر در داخل مثانه پس از ادرار، برای اندازهگیری مقدار ادرار باقیمانده در مثانه انجام شود.
• دفتر یادداشت ۲۴ ساعته دفع ادرار: ثبت تعداد دفعات و مقدار دفع ادرار ممکن است مفید باشد به خصوص اگر بیش از یک سوم تولید ادرار روزانه خود را در شب انجام میدهید.
اگر وضعیت شما پیچیدهتر است، دکتر شما ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
• سونوگرافی از طریق مقعد: یک پروب سونوگرافی برای اندازهگیری و ارزیابی پروستات به مقعد وارد میشود.
• نمونهبرداری از پروستات: هنگام سونوگرافی از طریق مقعد، چند سوزن به مقعد هدایت شده تا از بافت پروستات نمونه برداری انجام دهند (بیوپسی). بررسی بافت میتواند به دکتر در تشخیص و یا رد کردن سرطان پروستات کمک کند.
• مطالعات یورداینامیک و جریان فشار: یک کاتتر از طریق مجرای ادراری به داخل مثانه وارد میشود. آب و یا در موارد کمتری هوا به آهستگی به درون مثانه تزریق میشود. پس از آن دکتر شما میتواند فشار مثانه را اندازهگیری و میزان کارایی عضلات مثانه را مشخص کند.
• سیستوسکوپی: سیستوسکوپ یک دستگاه نوری و انعطافپذیر است که در مجرای ادراری قرار داده میشود و به پزشک اجازه میدهد تا داخل مجاری ادراری و مثانه را ببیند. قبل از این آزمایش برای شما بیحسی موضعی انجام خواهد شد.
• پیلوگرافی داخل وریدی و یا سی تی اوروگرام: ابتدا یک ردیاب به داخل ورید تزریق میشود. سپس با کمک اشعه X یا CT اسکن از کلیهها، مثانه و لولهای که کلیه را به مثانه متصل میکند (حالب) تصاویری تهیه میشود. این آزمایشات میتواند به تشخیص سنگ دستگاه ادراری، تومورها و یا انسداد قسمت بالای مثانه کمک کند.
درمان بیماری هایپرپلازی خوش خیم پروستات
کلیک کنیددرمانهای مختلفی برای هایپرپلازی پروستات وجود دارد:
• دارو درمانی
• شیوههای غیر تهاجمی
• جراحی
نوع روش درمانی به عوامل متعددی بستگی دارد مانند: بزرگی پروستات، سن فرد، وضعیت سلامتی کلی بیمار و میزان ناراحتی ناشی از بیماری.
دارو درمانی
متداولترین روش درمانی هایپرپلازی پروستات دارو درمانی میباشد. مثال عبارتاند از:
• مسدودکنندههای آلفا : این داروها با ریلکس سازی عضلات نواحی مثانه و پروستات، جریان ادرار را تسهیل میکنند. برخی از مثالها عبارتاند از آلفوزوسین (alfuzosin)، دوکسازوسین (doxazosin)، تامسولوسین (tamsulosin) و سیلودوزین (silodosin). برخی از عوارض جانبی مانند سرگیجه و انزال بازگشت کننده (بازگشت مایع منی به داخل مثانه به جای خروج از آلت) ممکن است روی دهد.
• مهارکنندههای آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز : این داروها اثر خود را با مهار تغییرات هورمونی منجر به رشد پروستات اعمال میکنند و بدین وسیله باعث کوچک شدن اندازه آن میشوند. برخی از این داروها عبارتاند از فیناستراید (finasteride) و دوتاستراید (dutasteride). برای اثر گذاری مؤثر شاید نیاز باشد که این داروها حداقل شش ماه مصرف شوند. انزال بازگشت کننده یکی از عوارض جانبی این داروها میباشد.
• دارودرمانی ترکیبی: اگر این شیوههای درمانی به تنهایی مؤثر نباشند ممکن است پزشکتان مصرف ترکیبی از مسدود کننده آلفا و مهار کننده آنزیم ۵ -آلفا ردوکتاز را برایتان تجویز نماید.
• تادالافیل (Tadalafil) : مصرف اصلی این دارو برای اختلالات نعوظ میباشد ولی دیده شده است که در درمان هایپرپلازی پروستات نیز کاربرد دارد. البته درمان متداول این بیماری محسوب نمیشود بلکه تنها در زمانی که فرد مبتلا همزمان اختلالات نعوظی نیز داشته باشد، کاربرد خواهد داشت.
درمانهای غیر تهاجمی یا عمل جراحی
روشهای درمانی با تهاجم پایین و یا عمل جراحی در موارد زیر انجام میپذیرد:
• نشانههای عارضه از متوسط تا شدید باشد.
• داروها نتوانسته باشند علائم بیماری را برطرف سازند.
• فرد دچار مشکلاتی نظیر سنگ مثانه، انسداد مجاری ادراری ، وجود خون در ادرار و مشکلات کلیوی شده باشد.
روشهای درمانی با کمترین میزان تهاجم و یا عمل جراحی در موارد زیر توصیه نمیشود:
• وجود عفونت درمان نشده در مجاری ادراری
• تنگی مجاری ادراری
• وجود پیشینه انجام پرتو درمانی یا عمل جراحی بر روی مجاری ادراری و پروستات
• وجود اختلالات عصبی نظیر بیماری مالتیپل اسکلروزیس و یا پارکینسون
روشهای درمانی هایپرپلازی پروستات میتواند یکسری عوارض جانبی داشته باشد؛ مانند:
• انزال بازگشت کننده
• بروز مشکلات موقت در فرایند ادرار
• عفونتهای دستگاه ادراری
• خونریزی
• اختلالات نعوظ
• از دست دادن کنترل مثانه (بیاختیاری ادراری)
شیوههای درمانی
• تراشیدن پروستات از راه مجرای ادرار (TURP): در این روش یک میله مخصوص که سیستم روشنایی نیز دارد از طریق مجرای ادراری وارد شده و جراح سعی میکند به کمک آن بخش خارجی پروستات را بتراشد که این عمل علائم بیماری را به سرعت بهبود خواهد بخشید و جریان ادرار خیلی قوی خواهد شد.
• برش از طریق پیشابراه پروستات (TUIP): در این روش نیز یک میله مخصوص که سیستم روشنایی نیز دارد از طریق مجرای ادراری واردشده و با ایجاد تعدادی برش بر روی غده پروستات موجب تسهیل جریان ادرار خواهد شد. این عمل زمانی پیشنهاد میشود که اندازه غده پروستات کوچک تا متوسط باشد.
• گرمادرمانی ریزموج از راه مجرای ادرار (TUMT): در این روش پزشک یک الکترود مخصوص را از مجرای ادراری وارد پروستات میکند. سپس از طریق انرژی ناشی از الکترود نسبت به نابودی غده پروستات اقدام میکند که بدین وسیله جریان ادرار تسهیل خواهد شد. این نوع جراحی نیز معمولاً بر روی پروستات با اندازه کوچک قابل انجام خواهد بود.
• برش سوزنی از طریق پیشابراه (TUNA): در این روش، میله مخصوصی از طریق مجاری ادراری وارد شده و به پزشک کمک میکند تا سوزنهای خاصی را در غده پروستات درج نماید. سپس امواج رادیویی عبوری از این سوزنها باعث نابودی پروستات شده و بدین وسیله جریان ادرار روان میگردد.
• لیزر درمانی: در این روش با کمک انرژی لیزر نسبت به حذف غده پروستاتی که رشد بیش از حد داشته است، اقدام میگردد. این روش عوارض جانبی پایینی دارد و اثر آن را سریعتر بارز میگردد. خصوصاً در افرادی که داروهای رقیق کننده خون استفاده میکنند، این روش به دلیل بدون خونریزی بودن گزینه مناسبی خواهد بود. خود لیزر درمانی انواعی دارد از جمله: روشهای تبخیر بافت پروستات، رویههای تخلیه کننده مانند برداشت لیزری هولمیم از پروستات (HoLEP)، فشرده سازی پروستات، آمبولیزاسیون یا انسداد جریان خون ورودی و خروجی پروستات، پروستاتکتومیِ باز (عمل جراحی برداشت پروستات) به کمک ربات.
شما هم می توانید در مورد این بیماری داستان خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت داستان خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن داستان جدید " کلیک کنید. همچنین داستان شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، داستان شما نمایش داده می شود.شما هم می توانید در مورد این بیماری پرسش خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت پرسش خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن پرسش جدید " کلیک کنید. همچنین پرسش شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، پرسش شما نمایش داده می شود.