شکستگی لگن (Hip fracture)

علائم و نشانه‌های شکستگی لگن عبارت‌اند از:

• ناتوانی در حرکت بلافاصله پس از سقوط
• درد شدید در ران یا کشاله ران
• ناتوانی برای قرار دادن وزن بر روی پا در سمت ران آسیب‌ دیده
• سفتی، کبودی و تورم در داخل و اطراف منطقه ران آسیب‌ دیده
• پای کوتاه‌تر در سمت ران آسیب‌ دیده
• چرخش رو به بیرون ران پای آسیب‌ دیده

ضربه شدید مثلاً در یک تصادف ماشین، می‌تواند باعث شکستگی لگن در افرادی در همه سنین شود. در افراد مسن، شکستگی لگن اغلب درنتیجه افتادن رخ می‌دهد. در افرادی با استخوان‌های بسیار ضعیف، شکستگی لگن می‌تواند به‌ سادگی با ایستادن بر روی پا و چرخیدن رخ دهد.

میزان شکستگی لگن به‌ طور قابل‌ ملاحظه‌ای با افزایش سن، افزایش می‌یابد. به دلیل:

• کاهش تراکم استخوان و توده عضلانی
• مشکلات بینایی و تعادل، که می‌تواند باعث شود به‌راحتی زمین بخورید.

عوامل دیگری که می‌تواند خطر شکستگی لگن را افزایش دهد عبارت‌اند از:

• جنسیت : حدود ۷۰ درصد از شکستگی لگن در زنان رخ می‌دهد.
• بیماری‌های مزمن : مانند کم‌کاری تیروئید یا تیروئید بیش‌ازحد فعال، اختلالات روده، که ممکن است جذب ویتامین D و کلسیم را کاهش دهد و می‌تواند به ضعیف شدن استخوان و شکستگی لگن منجر شود. اختلال شناختی نیز خطر سقوط را افزایش می‌دهد.
• برخی از داروها : من‌ جمله داروهای کورتیزونی، مانند پردنیزولون، می‌تواند استخوان را در درازمدت ضعیف کند. برخی داروها و یا ترکیب خاصی از داروها می‌تواند با ایجاد سرگیجه، شما را بیشتر در معرض افتادن قرار دهند.
• مشکلات تغذیه‌ای : مانند کمبود کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی که توده استخوانی را کاهش و شکستگی را افزایش می‌دهد. اختلالات خوردن جدی، مانند بی‌اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی، می‌توانید اسکلت را از مواد مغذی ضروری مورد نیاز برای ساخت استخوان‌ها محروم نماید.
• عدم فعالیت بدنی : ورزش همراه با تحمل وزن مثل پیاده‌روی، به تقویت استخوان‌ها و عضلات کمک کرده و از افتادن‌ها و شکستگی‌ها جلوگیری می‌کنند.
• مصرف دخانیات و الکل : هر دو این موارد می‌توانند با فرآیندهای طبیعی ساخت و نگهداری استخوان تداخل کرده و منجر به ضعیف شدن استخوان‌ها شوند.

شکستگی لگن می‌تواند استقلال آینده فرد را کاهش دهد و گاهی حتی زندگی فرد را کوتاه نماید. در حدود نیمی از افرادی که دچار شکستگی لگن می‌شوند قادر به، به‌ دست آوردن مجدد توانایی‌های خود برای زندگی مستقل نخواهند بود.

اگر شکستگی لگن برای مدت زیادی شما را بی‌حرکت نگه دارد منجر به ایجاد یکسری عوارض خواهد شد من‌ جمله:

• لخته شدن خون در پاها یا ریه‌ها
• زخم بستر
• عفونت مجاری ادراری
• ذات‌ الریه
• از دست دادن توده عضلانی و درنتیجه افزایش خطر زمین خوردن و آسیب دیدن
• به‌ علاوه افرادی که دچار شکستگی لگن شوند در معرض ضعف توده عضلانی و استخوانی و درنتیجه افتادن‌های بعدی خواهند بود.

اغلب پزشک شما بر اساس نشانه‌های شما و وضعیت غیر طبیعی مفصل ران می‌تواند شکستگی لگن را تشخیص دهد. برای تأیید بیشتر می‌تواند درخواست آزمایشات تصویربرداری مانند اشعه ایکس دهد تا مکان دقیق شکستگی مشخص گردد. اگر در عکس‌برداری اشعه ایکس هیچ‌ گونه شکستگی مشاهده نشد ولی شما همچنان هم از درد لگن شکایت داشتید، پزشک ممکن است درخواست اسکن استخوان یا MRI بدهد؛ چراکه شکستگی‌های خیلی ظریف را نیز نشان می‌دهند.

بیشتر شکستگی‌های لگن در یکی از دو مکان استخوان‌های بلند که از لگن تا زانو ادامه می‌یابند رخ می‌دهد:

• گردن فمور : این منطقه در قسمت بالای استخوان ران، درست در زیر بخش توپی مفصل گوی و کاسه (سر استخوان ران) واقع‌شده است.
• منطقه بین تروکانترها : این منطقه کمی پایین‌تر از مفصل ران واقعی، در بخشی از استخوان ران فوقانی که به سمت بیرون تمایل دارد، قرارگرفته است.
• نوع سوم از شکستگی لگن، به نام شکستگی غیرمعمولی، می‌تواند در افرادی که برای یک دوره زمانی طولانی از داروهای افزایش تراکم استخوان (بیس فسفونات‌ها) استفاده می‌کنند، رخ دهد.

درمان شکستگی لگن معمولاً شامل ترکیبی از جراحی، توان‌بخشی و دارودرمانی می‌باشد.

عمل جراحی

نوع جراحی شما به‌طورکلی بستگی به محل و شدت شکستگی، اینکه آیا استخوان‌های شکسته به‌درستی تراز می‌شوند یا خیر (شکستگی آواره) و وضعیت سن و سلامت کلی فرد دارد. گزینه‌ها عبارت‌اند از:

• اصلاح داخلی با استفاده از پیچ : پیچ فلزی به استخوان واردشده تا آن را تا زمان بهبودی کنار هم قرار دهد. گاهی اوقات این پیچ به یک صفحه فلزی در پایین استخوان ران متصل می‌شود.
• تعویض مفصل جزئی لگن : اگر استخوان شکسته شده تراز نباشد و یا به‌کلی آسیب‌دیده باشد، جراح ممکن است سر و گردن استخوان ران را حذف و یک جایگزین فلزی (پروتز) برای آن قرار دهد.
• تعویض مفصل کلی لگن : بخش بالایی ران و مفصل آن به‌ طور کلی با اندام‌های مصنوعی جایگزین می‌شوند. تعویض کامل لگن ممکن است در مواردی که آرتریت یا آسیب قبلی، به مفصل شما آسیب رسانده باشد گزینه مناسبی باشد. به‌ طوری‌ که عملکرد آن را حتی قبل از شکستگی تحت تأثیر قرار داده باشد.

توان‌ بخشی

در روز اول پس از جراحی نیاز به بستری و استراحت مطلق می‌باشد. سپس پزشک فیزیوتراپیست جهت افزایش دامنه حرکت و افزایش قدرت برای شما تمریناتی تجویز خواهد کرد که به‌ مرور زمان بتوانید در زندگی روزمره، مانند استفاده از توالت، حمام کردن، پانسمان و پخت‌ و پز مستقل شوید.

دارو

حدود ۲۰ درصد از افرادی که دچار شکستگی لگن می‌شوند حدوداً دو سال بعد مجدداً به این عارضه دچار خواهند شد. بیس فسفونات‌ها (Bisphosphonates) ممکن است به کاهش خطر ابتلا به شکستگی لگن دوم کمک کند.

بسیاری از این داروها به‌ صورت خوراکی مصرف می‌شوند و با عوارض جانبی که ممکن است شامل مشکلات عدم تحمل، از جمله رفلکس اسید و التهاب مری در ارتباط هستند. برای جلوگیری از این عوارض جانبی، دکتر شما ممکن است بیس فسفونات را به‌ صورت داخل وریدی (IV) تجویز نماید.

بیس فسفونات‌ها به‌طورکلی برای افراد مبتلا به مشکلات کلیوی توصیه نمی‌شود. به‌ ندرت، بیس فسفونات در دراز مدت ممکن است درد و تورم در فک، مشکلات بینایی و یا شکستگی لگن غیر معمول را سبب شوند.

مرجع تخصصی پزشکی و سلامت دکتر سوشا