سیفلیس (syphilis)

سیفلیس دارای مراحل مختلفی می‌باشد و علائم بیماری بسته به مرحله بیماری، متفاوت است. اما مراحل سیفلیس ممکن است باهم تداخل داشته باشند و علائم همیشه در همان مرحله مربوطه رخ نمی‌دهد. شما ممکن است مبتلابه سیفلیس باشید و برای سال‌ها هیچ‌گونه علائمی بارز نسازید.

سیفلیس اولیه

اولین نشانه سیفلیس یک زخم کوچک است، به نام شانکر (شانگ-کر). زخم در جایی که باکتری وارد بدن می‌شود، ایجاد می‌گردد. در حالی که اکثر افراد آلوده به سیفلیس تنها یک شانکر بارز می‌سازند، برخی افراد ممکن است چند مورد از آن‌ها را داشته باشند. شانکر معمولاً حدود سه هفته پس از مواجهه ایجاد می‌شود. بسیاری از مردم مبتلابه سیفلیس متوجه شانکر نیستند چراکه معمولاً بدون درد هستند و از طرفی ممکن است در واژن و یا مقعد پنهان باشند. شانکر به‌خودی‌خود در عرض شش هفته التیام می‌یابد.

سیفلیس ثانویه

در عرض چند هفته پس از بهبود شانکر اصلی، ممکن است دچار نوعی کهیر که در تنه شروع‌شده و به‌مرورزمان تمام بدن را پوشش می‌دهد، شوید. این بثورات معمولاً خارش ندارند و ممکن است با زخم‌های زگیل مانند در دهان یا ناحیه تناسلی همراه باشد. برخی از افراد همچنین دچار درد عضلانی، تب، گلودرد و تورم غدد لنفاوی نیز می‌شوند. این علائم و نشانه‌ها ممکن است در عرض چند هفته ناپدید شوند یا بارها و بارها تا مدت یک سال رخ دهند.

سیفلیس نهان

اگر سیفلیس درمان نشود، این بیماری از مرحله ثانویه به مرحله نهان (پنهان) وارد می‌شود، که در آن هیچ علائمی دیده نمی‌شود. مرحله نهفته می‌تواند برای سال‌ها ادامه یابد. علائم و نشانه‌ها ممکن است هرگز بازگشت نکنند و یا ممکن است بیماری وارد مرحله سوم شود.

سیفلیس ثالثیه

حدود ۱۵ تا ۳۰ درصد افراد آلوده به سیفلیس که تحت درمان قرار نگرفته‌اند ممکن است دچار عوارضی تحت عنوان مرحله سوم سیفلیس شوند. در مراحل پایانی، این بیماری ممکن است به مغز، اعصاب، چشم، قلب، عروق خونی، کبد، استخوان‌ها و مفاصل آسیب برساند. این مشکلات ممکن است چند سال پس‌ازاینکه عفونت اصلی درمان‌نشده رخ دهند.

سیفلیس مادرزادی

نوزادان متولدشده از زنان آلوده به سیفلیس ممکن است از طریق جفت یا در حین تولد آلوده شوند. بیشتر نوزادان مبتلابه سیفیلیس مادرزادی هیچ نشانه‌ای ندارند، هرچند برخی تجربه بثورات جلدی بر روی کف دست و کف پا را خواهند داشت. علائم دیگر ممکن است شامل ناشنوایی، ناهنجاری دندان و بینی (که در آن پل بینی فرومی‌ریزد) باشد.

عامل سیفلیس یک باکتری به نام ترپونما پالیدوم است. شایع‌ترین راه انتقال، از طریق تماس با زخم‌های فرد آلوده در طول فعالیت جنسی است. باکتری از طریق بریدگی‌های جزئی و یا خراش در پوست شما و یا غشاهای مخاطی وارد بدن خواهد شد. سیفلیس در طول مراحل اول و دوم آن و گاهی اوقات در دوره نهفته زودرس مسری می‌باشد.

به میزان کمتر، سیفلیس ممکن است از طریق تماس نزدیک محافظت نشده با یک ضایعه فعال (ازجمله با بوسیدن) و یا از طریق مادر آلوده به نوزاد خود در دوران بارداری و یا زایمان (سیفلیس مادرزادی) انتشار یابد.

سیفلیس از طریق استفاده از توالت، وان حمام، لباس یا ظروف غذاخوری و یا از دستگیره در، استخرهای شنا یا وان گرم، انتقال نمی‌یابد.

وقتی‌که بیماری درمان شود، عود نمی‌کند. بااین‌حال، در صورت تماس با ضایعات فرد آلوده احتمال آلودگی مجدد وجود دارد.

موارد زیر باعث افزایش خطر ابتلا به سیفلیس خواهند شد:

• برقراری رابطه جنسی محافظت نشده
• داشتن رابطه جنسی با شرکای متعدد
• رابطه جنسی همجنسگرایانه در مردان
• آلودگی به ویروس اچ آی وی یا ایدز

در صورت عدم درمان، سیفلیس می‌تواند به عوارضی در سراسر بدن منجر شود. سیفلیس همچنین خطر ابتلا به HIV را افزایش داده و باعث بروز مشکلات بارداری در زنان خواهد شد. درمان به‌موقع می‌تواند به جلوگیری از وقوع آسیب در آینده کمک کند اما امکان معکوس کردن ضایعاتی که قبلاً پیش‌آمده را ندارد.

برجستگی‌های کوچک یا تومور

گوماس (gummas) نوعی برجستگی بر روی پوست، استخوان‌ها، کبد یا هر عضو دیگری از بدن است که در مراحل انتهایی سیفلیس ایجاد می‌شود. گوماس معمولاً پس از درمان با آنتی‌بیوتیک ناپدید می‌شود.

مشکلات عصبی

سیفلیس می‌تواند باعث ایجاد یکسری مشکلات عصبی شود، از جمله:

• سکته مغزی
• مننژیت
• ناشنوایی
• مشکلات بینایی
• جنون
• مشکلات قلبی و عروقی (که ممکن است شامل آنوریسم و التهاب آئورت و دیگر رگ‌های خونی باشد. سیفلیس ممکن است به دریچه‌های قلب آسیب برساند).

عفونت HIV

بزرگ‌سالان مبتلابه سیفلیس مقاربتی یا دیگر زخم‌های تناسلی حدود پنج برابر با افزایش خطر ابتلا به اچ آی وی مواجه می‌باشند. زخم سیفلیس به‌راحتی می‌تواند خونریزی کرده و راهی مناسب برای ورود ویروس اچ آی وی به جریان خون در طول فعالیت جنسی مهیا کند.

عوارض بارداری و زایمان

اگر شما باردار باشید، ممکن است سیفلیس را به نوزاد خود را منتقل کنید. سیفلیس مادرزادی تا حد زیادی خطر ابتلا به سقط، تولد نوزاد مرده یا مرگ نوزاد خود را در عرض چند روز پس از تولد را افزایش می‌دهد.

سیفلیس را می‌توان با آزمایش نمونه‌های زیر تشخیص داد:

• خون: آزمایش خون می‌تواند وجود آنتی‌بادی‌هایی که در بدن برای مبارزه با عفونت تولید می‌شوند، بسنجد. آنتی‌بادی‌های ضد باکتری‌های مولد سیفلیس می‌توانند برای سال‌ها در بدن باقی بمانند به‌طوری‌که آزمایش وجود عفونت فعلی یا قبلی را نشان خواهد داد.
• مایع از زخم: دکتر شما ممکن است یک نمونه کوچک از سلول‌های زخم را تراشیده و زیر میکروسکوپ در آزمایشگاه بررسی کند. این آزمایش می‌تواند تنها در طول سیفلیس اولیه و ثانویه، هنگامی‌که زخم ایجاد می‌گردد، انجام شود. خراش دادن می‌تواند وجود باکتری که باعث سیفلیس شده است را نشان دهد.
• مایع مغزی نخاعی: اگر پزشک مشکوک شود که فرد در معرض عوارض سیستم عصبی ناشی از سیفلیس قرار دارد، ممکن است یک نمونه از مایع مغزی نخاعی را از طریق یک روش به نام پونکسیون کمری (نخاع) برداشت کرده و تحت آزمایش قرار دهد.

وقتی‌که سیفلیس در مراحل اولیه آن تشخیص و درمان شود، مشکل خاصی برای فرد ایجاد نخواهد کرد. درمان ارجح در تمام مراحل استفاده از پنی‌سیلین است که یک داروی آنتی‌بیوتیک است که می‌تواند ارگانیسم‌های مولد سیفلیس را از بین ببرد. اگر شما به پنی‌سیلین حساسیت داشته باشید دکتر شما آنتی‌بیوتیک دیگری برایتان تجویز خواهد کرد.

تنها یک‌بار تزریق پنی‌سیلین می‌تواند پیشرفت بیماری را درصورتی‌که کمتر از یک سال از آلودگی گذشته باشد، متوقف کند. اگر از بیماری شما بیش از یک سال گذشته باشد ممکن است به دوزهای اضافی نیاز داشته باشید.

پنی‌سیلین تنها درمان توصیه‌شده برای زنان باردار مبتلابه سیفلیس است. زنانی که به پنی‌سیلین حساسیت دارند می‌توانند یک فرآیند حساسیت‌زدایی برای پنی‌سیلین انجام دهند. حتی اگر شما در دوران بارداری برای درمان سیفلیس پنی‌سیلین دریافت کرده باشید، بااین‌وجود نوزاد نیز می‌بایست برای ادامه درمان، آنتی دریافت کند.

© سایت پزشکی و سلامت دکتر سوشا