سندروم روده تحریک پذیر (Irritable bowel syndrome)
درباره بیماری سندروم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال رایج است که بر روده بزرگ تأثیر میگذارد. نشانهها و علائم این بیماری شامل گرفتگی، درد شکمی، التهاب، نفخ و اسهال یا یبوست یا هر دو است. IBS یک بیماری مزمن است که شما باید با یک مدیریت بلندمدت با آن مقابله کنید.
فقط تعداد کمی از افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر علائم و نشانههای شدید دارند. برخی افراد میتوانند علائم خود را با مدیریت رژیم غذایی، سبک زندگی و استرس کنترل کنند. علائم شدیدتر را میتوان با دارو و مشاوره درمان کرد.
IBS یا سندروم روده تحریک پذیر باعث تغییر در بافت روده و افزایش خطر ابتلا به سرطان کولورکتال میشود.
پیشنهاد میکنیم مقاله ” تغذیه برای بیماری سندروم روده تحریک پذیر ” را نیز در وب سایت پزشکی و سلامت دکتر سوشا بخوانید. برای دریافت مشاوره پزشکی رایگان سؤالات خود را در بخش مشاوره پزشکی دکتر سوشا ثبت کنید.
آیا شما هم دچار “ بیماری سندروم روده تحریک پذیر ” هستید؟
شما میتوانید در انتهای صفحه و در بخش نظرات سوال یا تجربه خود را مطرح کنید تا در کمترین زمان ممکن به سوالتان پاسخ داده شود
علائم و نشانه های بیماری سندروم روده تحریک پذیر
کلیک کنیدعلائم و نشانههای سندروم روده تحریک پذیر متفاوت است. رایجترین موارد عبارتند از:
- درد شکمی، گرفتگی و یا نفخ که معمولاً با اجابت مزاج از بین میرود یا به طور جزئی از بین میرود.
- دفع گاز اضافی
- اسهال یا یبوست (گاه دچار اسهال و یبوست متناوب میشوید)
- وجود مخاط در مدفوع
اکثر افراد مبتلا به IBS زمانهایی را تجربه میکنند که علائم و نشانههایشان بدتر میشود و همچنین برخی اوقات علائم آنها به طور کامل بهبود یافته و یا حتی ناپدید میشوند.
علت بیماری سندروم روده تحریک پذیر
کلیک کنیدعلت بیماری IBS به طور دقیق شناخته شده نیست. عواملی که به نظر میرسد در بروز این بیماری نقش داشته باشند، عبارتند از:
انقباضات ماهیچههای روده
دیواره روده با یک لایه ماهیچهای پوشانده شده است که هنگام حرکت دادن غذا طی فرایند هضم، منقبض میشوند. انقباضاتی که قویتر و طولانیتر از حد طبیعی باشند، میتوانند باعث ایجاد گاز، نفخ و اسهال شوند. انقباضات رودهای ضعیف میتواند باعث کاهش سرعت حرکت غذا و سفت و سخت شدن مدفوع شود.
سیستم عصبی
ناهنجاری در اعصاب سیستم گوارش ممکن است ممکن است باعث شود هنگام کشیدگی شکم بر اثر گاز یا مدفوع، ناراحتی بیشتری احساس کنید. ضعیف بودن سیگنالهای بین مغز و روده ممکن است باعث شود بدنتان نسبت به تغییرات عادی سیستم گوارش، واکنش بیش از حد نشان دهد و دچار درد، اسهال یا یبوست شود.
التهاب روده
در برخی از افراد مبتلا به IBS تعداد سلولهای سیستم ایمنی در روده آنها بیشتر است. این پاسخ سیستم ایمنی همراه با درد و اسهال است.
عفونت شدید
IBS میتواند بعد از یک دوره شدید اسهال ( گاستروآنتریت ) ایجادشده توسط باکتری یا ویروس ایجاد شود. IBS همچنین ممکن است بر اثر رشد بیش از حد باکتریها در روده ایجاد گردد.
تغییرات در تعادل باکتریهای روده (میکرو فلورا)
میکرو فلورا به باکتریهای خوب روده گفته میشود که نقش کلیدی در سلامت دستگاه گوارش و سلامت عمومی بدن دارد. تحقیقات نشان میدهد که میکرو فلور روده در افراد مبتلا به IBS ممکن است با افراد سالم متفاوت باشد.
علائم سندروم روده تحریک پذیر به واسطه عوامل زیر ایجاد میگردند:
غذا
نقش آلرژی غذایی یا عدم تحمل در IBS به طور کامل درک نشده است. آلرژی غذایی واقعی به ندرت به سندروم روده تحریک پذیر منجر میشود؛ اما علائم بسیاری از افراد مبتلا به IBS با خوردن برخی از غذاها یا نوشیدن برخی از نوشیدنیها بدتر میشود. مثالهایی از این غذاها گندم، لبنیات، میوههای مرکبات، لوبیا، کلم، شیر و نوشیدنیهای گازدار میباشد.
استرس
علائم و نشانههای اکثر افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر به دنبال دورههای استرس و فشار بدتر میشود؛ اما در عین حال با وجودی که استرس علائم را تشدید میکند، اما باعث ایجاد آنها نمیشود.
هورمونها
زنان دو برابر مردان احتمال ابتلا به IBS دارند که ممکن است نشاندهنده تغییرات هورمونی باشد. علائم بسیاری از زنان در دوران قاعدگی آنها تشدید میشود.
عوامل تشدید کننده بیماری سندروم روده تحریک پذیر
کلیک کنیدبسیاری از افراد، علائم و نشانههای گاهبهگاه IBS را دارند؛ اما شما بیشتر احتمال دارد که به سندرم روده تحریک پذیر دچار شوید اگر:
جوان بودن
IBS بیشتر در افراد زیر 50 سال رخ میدهد.
زن بودن
در ایالات متحده، IBS در زنان بیشتر است. استروژن درمانی قبل یا بعد از یائسگی نیز یک عامل خطر برای ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر است.
سابقه خانوادگی IBS
ممکن است ژنتیک در بروز بیماری سندروم روده تحریک پذیر نقش داشته باشد. به این معنا که در صورت ابتلای برخی از اعضای خانواده به این بیماری، شانس شما برای ابتلا به آن افزایش خواهد یافت.
مشکلات سلامت روانی
اضطراب ، افسردگی و سایر مشکلات سلامت روانی با IBS مرتبط است. سابقه سوء استفاده جنسی، جسمی یا احساسی نیز ممکن است عامل خطری برای این بیماری باشد.
عوارض بیماری سندروم روده تحریک پذیر
کلیک کنیدیبوست مزمن یا اسهال میتواند باعث ایجاد هموروئید یا بواسیر شود. علاوه بر این، IBS میتواند همراه با:
کیفیت زندگی پایین
بسیاری از افراد مبتلا به IBS متوسط تا شدید، کیفیت زندگی پایینتری را گزارش میدهند. تحقیقات نشان میدهد که افرادی که مبتلا به IBS هستند، سه برابر بیشتر از دیگر افراد، روزهای کاری خود را از دست میدهند.
اختلالات خلقی
مواجهه با علائم و نشانههای IBS میتواند منجر به افسردگی یا اضطراب شود. افسردگی و اضطراب نیز به نوبه خود میتواند IBS را بدتر کند.
تشخیص بیماری سندروم روده تحریک پذیر
کلیک کنیدهیچ تستی برای تشخیص قطعی IBS وجود ندارد. پزشک شما احتمالاً با دریافت تاریخچه کامل پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایشات شروع میکند تا دیگر علل مسبب مشکلات گوارشی را در شما رد کند. اگر IBS همراه با اسهال دارید، به احتمال زیاد برای عدم تحمل گلوتن ( بیماری سلیاک ) مورد آزمایش قرار خواهید گرفت.
بعد از اینکه شرایط دیگر رد شد، پزشک شما احتمالاً از یکی از این مجموعه معیارهای تشخیصی برای IBS استفاده خواهد کرد:
معیار تشخیصی روم (Rome criteria)
بر اساس این معیارها، درد شکمی و ناراحتی که به طور متوسط حداقل یک روز در هفته در سه ماهه گذشته تکرار شده باشد و همچنین همراه با حداقل دو مورد از علائم زیر باشد، نشاندهنده ابتلای فرد به بیماری سندروم روده تحریک پذیر میباشد:
- درد هنگام دفع مدفوع
- تغییر در دفعات دفع مدفوع
- تغییر در قوام مدفوع
معیارهای منینگ (Manning criteria)
این معیارها بر درد ناشی از عبور مدفوع از راست روده و داشتن حرکات ناقص روده، وجود مخاط در مدفوع و تغییراتی در میزان مدفوع تمرکز دارد. در صورتی که شما بیشتر این علائم را داشته باشید، به احتمال زیاد به سندروم روده تحریک پذیر دچار هستید.
پزشک شما همچنین علامت یا علائم دیگری را که ممکن است نشاندهنده عارضهای غیر از سندروم روده تحریک پذیر باشند، در شما بررسی خواهد کرد. برخی از این علائم و نشانهها عبارتند از:
- شروع علائم و نشانهها بعد از 50 سالگی
- کاهش وزن
- خونریزی از رکتوم
- تب
- تهوع یا استفراغ مکرر
- درد شکمی ، به ویژه اگر به دنبال اجابت مزاج یا در شب اتفاق بیفتد.
- اسهال مداوم که حتی شما را از خواب بیدار کند.
- کم خونی فقر آهن
اگر شما یک یا تعدادی از این علائم را داشته باشید یا اگر به درمان اولیه برای IBS پاسخ ندهید، احتمالاً به آزمایشهای بیشتری برای تشخیص دقیق علت بیماری خود خواهید داشت.
تستهای اضافی برای تشخیص دقیق سندروم روده تحریک پذیر
آزمایش مدفوع
گاهی ممکن است پزشکتان، برای شما آزمایش مدفوع درخواست کند تا از نظر هر نوع عفونت باکتریایی، قارچی یا انگلی مورد بررسی قرار گیرید. آزمایش مدفوع خصوصاً در مواقعی که دچار اسهال مزمن باشید، توسط پزشکتان درخواست میگردد.
آزمایشات تصویربرداری
گاهی هم تستهای تصویربرداری زیر درخواست میگردد.
- سیگموئیدوسکوپی (بررسی بخش پایین کولون یعنی بخش سیگموئید)
- کولونوسکوپی (بررسی کل روده)
- عکس برداری اشعه ایکس یا سی تی اسکن از ناحیه شکم و لگن
آزمایشات آزمایشگاهی میتواند شامل موارد زیر باشد:
تست تحمل لاکتوز
لاکتاز آنزیمی است که شما برای هضم قند موجود در محصولات لبنی به آن نیاز دارید. اگر لاکتاز تولید نکنید، ممکن است به مشکلاتی مشابه با IBS دچار شوید، از جمله درد شکمی، گاز و اسهال. پزشکتان ممکن است برای شما تست تنفسی درخواست دهد و یا بخواهد برای چند هفته، محصولات لبنی را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
آزمایش تنفس برای رشد بیش از حد باکتری
آزمایش تنفسی همچنین میتواند تعیین کند که آیا شما در روده کوچک خود رشد باکتریایی بیش از حد داشتهاید یا خیر. رشد بیش از حد باکتریها در افرادی که جراحی روده انجام دادهاند و یا افرادی که مبتلا به دیابت یا بیماری دیگری هستند که گوارش را کند میکند، شایعتر است.
آندوسکوپی
گاهی هم برای تشخیص دقیق علت مشکلات گوارشی شما، یک لوله بلند و انعطافپذیر که دارای یک دوربین نیز هست، از طریق دهانتان، وارد مری و دیگر بخشهای دستگاه گوارش میشود. معمولاً در مواردی که پزشکتان به بیماری سلیاک مشکوک است، درخواست آندوسکوپی میدهد.
درمان بیماری سندروم روده تحریک پذیر
کلیک کنیدبرای درمان IBS آن را به سه نوع تقسیمبندی میکنند:
- یبوست غالب
- اسهال غالب
- مخلوط هر دو
درمان IBS بر کاهش نشانهها تأکید میکند تا شما بتوانید به طور معمول به زندگی ادامه دهید. علائم و نشانههای خفیف اغلب با کاهش استرس و ایجاد تغییر در رژیم غذایی و شیوه زندگی شما کنترل میشود. سعی کنید:
از مصرف غذاهایی که باعث ایجاد علائم و یا بدتر شدن آنها میشود، اجتناب کنید.
- غذاهای با فیبر بالا مصرف کنید.
- مقدار زیادی مایعات بنوشید.
- به طور منظم ورزش کنید.
- به اندازه کافی بخوابید.
پزشک شما ممکن است به شما پیشنهاد کند که مواد غذایی زیر را از رژیم غذایی خود حذف کنید:
غذاهایی که گاز زیادی دارند یا تولید میکنند:
ممکن است نیاز باشد دور غذاهایی نظیر نوشابههای گازدار و الکلی، کافئین، میوه خام و سبزیجات خاصی مثل کلم، کلم بروکلی و گل کلم را خط بکشید!
گلوتن
تحقیقات نشان میدهد که برخی از افراد مبتلا به IBS در صورت عدم مصرف گلوتن (گندم، جو و چاودار یا گندم سیاه) حتی اگر بیماری سلیاک هم نداشته باشند، علائمشان بهبود مییابد.
کربوهیدراتهای تخمیری
بعضی از افراد به کربوهیدراتهای قابل تخمیر خاص مانند فروکتوز، فروکتان، لاکتوز و غیره حساسیت دارند. این غذاها تحت عنوان FODMAP شناخته میشوند. این غذاها در برخی از دانهها، سبزیجات، میوهها و محصولات لبنی یافت میشوند. گاهی ممکن است با عدم مصرف این مواد غذایی، علائم مرتبط با IBS کاهش یابد. معمولاً از شما خواسته میشود، برای مدتی این مواد غذایی را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
داروهای عمومی سندروم روده تحریک پذیر
در موارد متوسط یا شدید سندروم روده تحریک پذیر ، پزشک شما ممکن است مشاوره را پیشنهاد کند؛ مخصوصاً اگر شما افسرده باشید.
مکملهای فیبر
بر اساس علائم، ممکن است پزشکتان داروهای دیگری مانند مکملهای فیبر را پیشنهاد کند. مصرف مکملهای فیبر مانند پیسیلیوم (متاموسیل) همراه با مایعات فراوان، ممکن است به کنترل یبوست در شما کمک کند.
داروهای ملین
اگر مصرف فیبر به علائم کمک نکند، پزشک شما ممکن است هیدروکسید منیزیم خوراکی (magnesium hydroxide) یا پلی اتیلن گلیکول (polyethylene glycol) تجویز کند.
داروهای ضد اسهال
داروهای بدون نسخه مانند لوپرامید (loperamide) میتواند به کنترل اسهال کمک کند. پزشک شما همچنین ممکن است یک داروی مسدود کننده اسید صفراوی مانند کلستیرآمین (cholestyramine)، کلستیپول (colestipol) یا کلزولام (colesevelam) تجویز کند. این داروها ممکن است باعث نفخ شود.
داروهای آنتی کولینرژیک
داروهایی مانند دی سیکلومین (dicyclomine) میتواند به کاهش گرفتگی دردناک روده کمک کند. آنها گاهی برای افراد مبتلا به اسهال تجویز میشوند. این داروها به طور کلی ایمن هستند اما میتوانند باعث یبوست، خشکی دهان و تاری دید شوند.
ضد افسردگی های سه حلقهای
این نوع دارو میتواند به کاهش افسردگی و همچنین مهار فعالیت اعصاب روده کمک کند و به این ترتیب درد را کاهش دهد. اگر اسهال و درد شکمی بدون افسردگی داشته باشید، ممکن است دکتر شما یک دوز پایین ایمی پرامین (imipramine)، دزیپرامین (desipramine) و یا نورتریپتیلین (nortriptyline) را تجویز خواهد کرد. عوارض جانبی که ممکن است ایجاد گردد شامل خواب آلودگی ، مشکلات بینایی ، سرگیجه و خشکی دهان میباشد.
ضد افسردگی های SSRI
داروهای ضدافسردگی بازدارنده سروتونین (SSRI) مانند فلوکستین (fluoxetine) یا پاروکستین (paroxetine) ممکن است در صورت افسردگی ، درد و یبوست مفید باشد.
داروهای مسکن
برخی از داروها نظیر پرگابالین (Pregabalin) یا گاباپنتین (gabapentin) میتواند درد شدید یا نفخ را کاهش دهند.
داروهای اختصاصی سندروم روده تحریک پذیر
آلواسترون (Alosetron)
آلواسترون برای استراحت کولون طراحی شده و حرکت رودهها را طی اجابت مزاج کند میکند. این دارو تنها با نسخه پزشک مصرف میگردد و به زنانی که دچار سندروم روده تحریک پذیر اسهال غالب هستند، داده میشود. این دارو دارای یک سری عوارض جانبی نادر اما مهم است، بنابراین تنها زمانی تجویز میگردد که سایر درمانها نتیجهای در پی نداشته باشند.
الوکسادولین (Eluxadoline)
الوکسادولین میتواند اسهال را با کاهش انقباضات عضلانی، کاهش ترشح مایعات از دیواره روده و افزایش انقباض عضلات راست روده کاهش دهد. عوارض جانبی ممکن است شامل تهوع، درد شکم و یبوست خفیف باشد. الاکسادولین همچنین با پانکراتیت (التهاب پانکراس) مرتبط است که در افراد خاص میتواند جدی و رایج باشد.
ریفاکسیمین (Rifaximin)
این آنتی بیوتیک رشد بیش از حد باکتریها و اسهال را کاهش میدهد.
لوبیپروستون (Lubiprostone)
لوبی پروستون میتواند ترشح مایع در روده کوچک را برای کمک به عبور مدفوع افزایش دهد. این دارو برای کمک به زنان مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر یبوست غالب تائید شده است و معمولاً فقط برای زنان مبتلا به علائم شدید که به درمانهای دیگر پاسخ ندادهاند، تجویز میگردد.
لیناکلوتید (Linaclotide)
این دارو نیز میتواند ترشح مایع در روده کوچک را برای کمک به دفع بهتر مدفوع افزایش دهد. لیناکلوتید میتواند باعث اسهال شود، اما مصرف دارو تنها 30 تا 60 دقیقه قبل از غذا مؤثر خواهد بود.
پیشگیری از بیماری سندروم روده تحریک پذیر
کلیک کنیدپیدا کردن راههای مقابله با استرس ممکن است به جلوگیری یا کاهش علائم IBS کمک کند. به این منظور نکات زیر را در نظر بگیرید:
مشاوره
یک مشاوره مناسب میتواند به شما در یادگیری نحوه پاسخدهی مناسب به استرس کمک کند. مطالعات نشان دادهاند که رواندرمانی میتواند کاهش معنیدار و طولانیمدتی در علائم مرتبط با سندروم روده تحریک پذیر ایجاد کند.
بیوفیدبک (بازخورد زیستی)
سنسورهای الکتریکی به شما کمک میکند که اطلاعاتی درباره عملکرد بخشهای مختلف بدنتان دریافت کنید. به این ترتیب میتوانید بر روی تغییرات خاص نظیر ریلکس کردن یک عضله خاص تمرکز کنید و علائمتان را کاهش دهید.
تمرینات آرامش بخش پیشرفته
این تمرینات به شما کمک میکند ماهیچههای بدنتان را یکبهیک آرام کنید. با سفت کردن عضلات پاهایتان آغاز کنید، سپس تمام تنش را از آن رها کنید. سپس به سراغ عضلات پشت ساق پا بروید و با انقباض و ریلکس کردن، آن را آرام کنید. تا زمانی که تمامی ماهیچههای بدن شما، از جمله عضلات چشمان و حتی پوست سر، آرام شوند، ادامه دهید.
آموزش تمرکز و ذهنیت
این روش کاهش استرس به شما کمک میکند که در لحظه تمرکز کنید و نگرانی و حواسپرتی را از شما دور میکند.
پیشنهاد میکنیم مقاله ” کمبود ویتامین D باعث افزایش سندرم روده تحریک پذیر ( IBS ) میشود ” را نیز در وب سایت پزشکی و سلامت دکتر سوشا بخوانید. برای دریافت مشاوره پزشکی رایگان سؤالات خود را در بخش مشاوره پزشکی دکتر سوشا ثبت کنید.
چه موقع برای بیماری سندروم روده تحریک پذیر به پزشک مراجعه کنیم؟
کلیک کنیداگر به طور مداوم در اجابت مزاج یا علائم مرتبط با IBS دچار تغییرات شدیدی شدید، به پزشک خود مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است این علائم، یک وضعیت جدیتری مثل سرطان روده بزرگ را نشان دهند. علائم و نشانههای جدیتر عبارتند از:
- کاهش وزن
- اسهال در شب
- خونریزی از مقعد
- کمبود آهن
- استفراغ با دلیل نامشخص
- مشکل در بلع
- درد پایداری که با خروج گاز یا اجابت مزاج برطرف نمیشود.
من به شدت معدم قار و قور میکنه و به دکتر هم مراجعه کردم گفت سندرم روده تجریک پذیر داری ولی داروهاش تاثیری نداشت.به قدری اذیت میشم که در تمام جلسات همیشه استرس دارم و نمیدونم با این مشکل چی کار کنم.
لطفا راهنمایی کنید
شما هم می توانید در مورد این بیماری داستان خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت داستان خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن داستان جدید " کلیک کنید. همچنین داستان شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، داستان شما نمایش داده می شود.شما هم می توانید در مورد این بیماری پرسش خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت پرسش خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن پرسش جدید " کلیک کنید. همچنین پرسش شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، پرسش شما نمایش داده می شود.من به شدت معدم قار و قور میکنه و به دکتر هم مراجعه کردم گفت سندرم روده تجریک پذیر داری ولی داروهاش تاثیری نداشت.به قدری اذیت میشم که در تمام جلسات همیشه استرس دارم و نمیدونم با این مشکل چی کار کنم.
لطفا راهنمایی کنید