تب یونجه | رینیت آلرژیک (Hay fever)

علائم و نشانه‌های تب یونجه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• آبریزش بینی و گرفتگی بینی
• آبکی شدن، خارش و قرمزی چشم (ورم ملتحمه آلرژیک)
• عطسه
• سرفه کردن
• خارش بینی، سقف دهان یا گلو
• تورم و کبودی زیر چشم
• آبریزش بینی
• خستگی

زمانی که شما تب یونجه داشته باشید درواقع سیستم ایمنی بدن شما، یک ماده بی‌خطر خارجی را به عنوان بیگانه تلقی می‌کند. لذا هنگام برخورد با آن‌ها در بدن تولید آنتی‌بادی می‌کند. در مواجهه مجدد با این مواد بیگانه مانند گرده گل‌ها، سیستم ایمنی بدن با شدت بیشتری به آن‌ها پاسخ داده که باعث ایجاد علائم مربوط به بیماری می‌گردد.

عوامل فصلی

علائم و نشانه‌های تب یونجه ممکن است در یک‌زمان خاصی از سال شروع شده یا بدتر شود؛ برخی محرک‌ها عبارت‌اند از:

• گرده درختان که در اوایل بهار شایع است.
• گرده چمن که در اواخر بهار و تابستان رایج است.
• گرده بوته‌ها که در پاییز شایع است.
• گرد و غبار، سوسک و شوره ناشی از حیوانات خانگی می‌تواند در طول سال (چند ساله) باعث این عارضه شود. علائم مربوط به آلرژن‌های داخلی ممکن است در فصل زمستان که محیط خانه بسته‌تر می‌شود، بدتر شود.
• اسپور‌های ناشی از قارچ‌ها و کپک‌های فضاهای بسته نیز هم می‌توانند به صورت فصلی و یا در همه زمان‌های سال ایجاد ناراحتی کنند.

موارد زیر می‌تواند خطر ابتلا به تب یونجه را افزایش دهد:

• داشتن انواع دیگر آلرژی یا آسم
• داشتن درماتیت آتوپیک ( اگزما )
• داشتن خویشاوند نزدیک (مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر) مبتلا به آلرژی یا آسم
• زندگی یا کار در یک محیط که به‌ طور مداوم شما را در معرض مواد حساسیت‌زا مانند شوره بدن حیوانات، قرار می‌دهد
• داشتن مادری که در طول سال اول زندگی شما سیگاری بوده است.

مشکلاتی که ممکن است با تب یونجه همراه باشد عبارت‌اند از:

• کاهش کیفیت زندگی : تب یونجه می‌توانید با لذت بردن از فعالیت‌های زندگی مداخله کند و عملکرد شما را کاهش دهد. برای بسیاری از مردم، علائم تب یونجه منجر به غیبت از کار یا مدرسه خواهد شد.
• مشکلات خواب : علائم تب یونجه می‌تواند باعث بیدار نگه داشتن شما و یا سخت به خواب رفتنتان شود که می‌تواند به خستگی و احساس ناخوشی عمومی (ضعف) منجر شود.
• بدتر شدن آسم : تب یونجه می‌توانید علائم و نشانه‌های آسم، مانند سرفه و خس خس سینه را بدتر کند.
• سینوزیت : احتقان طولانی مدت سینوس به علت تب یونجه ممکن است حساسیت شما را به سینوزیت را افزایش دهد. سینوزیت عفونت و یا التهاب غشاء پوشاننده سینوس‌ها می‌باشد.
• عفونت گوش : در کودکان ، تب یونجه اغلب باعث عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا) می‌شود.

پزشکتان علاوه بر انجام معاینه فیزیکی و بررسی تاریخچه پزشکی، احتمالاً یک یا هر دو مورد از آزمایش‌های زیر را درخواست خواهد کرد:

• آزمون پوستی : برای بررسی واکنش آلرژیک، مقدار کمی از ماده‌ای که می‌تواند باعث آلرژی شود به پوست بازو و یا قسمت فوقانی پشت آغشته می‌گردد. اگر به آن حساسیت داشته باشید، در محل مذکور یک برآمدگی ایجاد خواهد شد.
• آزمایش خون برای بررسی آلرژی : یک نمونه خون برای اندازه‌گیری پاسخ سیستم ایمنی بدن به یک آلرژن خاص به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. در آزمایشی که آزمون (RAST (radioallergosorbent نامیده می‌شود، میزان آنتی‌بادی‌های مؤثر در ایجاد آلرژی به نام IgE در خون سنجیده می‌شود.

بهترین روش درمان جلوگیری از مواجهه با موادی است که باعث تب یونجه می‌شوند. اگر تب یونجه شدید نباشد برخی داروهای بدون نسخه در تخفیف علائم مؤثر خواهند بود ولی در موارد شدید نیاز به داروهای قوی‌تر می‌باشد. برای بسیاری از مردم استفاده از ترکیبی از داروهای ضد حساسیت مؤثر می‌باشد. برخی از داروهایی که برای تب یونجه به‌ کار می‌روند، عبارت‌اند از:

• اسپری‌های بینی کورتیکواستروئیدی : این اسپری‌ها به پیشگیری و درمان التهاب بینی، خارش بینی و آبریزش بینی ناشی از تب یونجه کمک می‌کنند. مثال‌ها عبارت‌اند از فلوتیکازون پروپیونات (Flonase)، تریامسینولون (Nasacort AQ)، مومتازون (Nasonex) و اسپری بینی بودزونید (Rhinocort Aqua). شکل جدیدی از داروی اسپری بینی به‌ صورت ترکیبی از یک آنتی‌هیستامین با آستروئید (Dymista) به بازار عرضه‌ شده است.
• آنتی هیستامین‌ها : این داروها معمولاً به‌ صورت قرص داده می‌شود. با این‌ حال، اسپری‌های بینی آنتی هیستامین و قطره‌های چشمی آن نیز وجود دارد. آنتی‌هیستامین‌ها می‌تواند به رفع خارش ، عطسه و آبریزش بینی کمک کند اما اثر کمی بر احتقان بینی خواهد داشت. آن‌ها ماده هیستامین را که مسئول بروز این علائم در بدن است، مسدود می‌کنند. مثال‌ها عبارت‌اند از لوراتادین (claritin، Alavert)، ستیریزین (Zyrtec Allergy) و فکسوفنادین (Allegra Allergy).
• ضد احتقان‌ها : این داروها به شکل محلول، قرص و اسپری‌های بینی در دسترس هستند. انواع خوراکی شامل پزودوافدرین (Sudofed، Afrinol، غیره) و انواع اسپری شامل فنیل آفرین (Neo-Synephrine) و اکسی متازولین (Afrin) می‌شود.
• کرومولین سدیم: این دارو به‌ صورت اسپری بینی و همچنین به شکل قطره چشمی (Crolom) در دسترس است. این دارو به از بین بردن علائم تب یونجه با جلوگیری از آزاد شدن هیستامین، کمک می‌کند.
• تبدیل کننده‌های لکوترین: لکوترین از مواد شیمیایی سیستم ایمنی بدن است که علائم آلرژی مانند تولید موکوس اضافی را ایجاد می‌کند. مونته لوکاست (Singulair) یک قرص نسخه برای جلوگیری از عملکرد لوکوترین است. این دارو به‌ خصوص در درمان آسم ناشی از آلرژی مؤثر است.
• ایپراتروپیوم بینی : نوعی اسپری بینی موجود در بازار به ایپراتروپیوم (Atrovent) باعث توقف آبریزش شدید بینی با جلوگیری از تولید بیش‌ از حد مایعات در غدد بینی می‌شود. از آن برای درمان احتقان، عطسه و یا ترشحات پشت بینی نمی‌توان استفاده کرد.
• کورتیکواستروییدهای خوراکی : قرص کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزولون (prednisone) گاهی اوقات برای از بین بردن علائم شدید آلرژی استفاده می‌شود. از آنجا که استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها می‌تواند عوارض جانبی جدی مانند آب مروارید، پوکی استخوان و ضعف عضلانی ایجاد کند، آن‌ها معمولاً تنها برای مدتی کوتاه تجویز می‌شوند.

درمان‌های دیگر برای تب یونجه عبارت‌اند از:

• درمان حساسیت زدایی (ایمونوتراپی) : اگر داروها علائم تب یونجه را کاهش ندهند و یا باعث عوارض جانبی شوند، دکتر شما ممکن است ایمونوتراپی یا حساسیت زدایی را توصیه کند. طی این روش شما بیش از سه تا پنج سال، به تزریق مداوم مقادیر بسیار ناچیزی از مواد حساسیت‌زا نیاز خواهید داشت. هدف این است که به بدن شما نسبت به آلرژن‌هایی که باعث بروز علائم شده‌اند مقاوم شود و نیاز شما به دارو کاهش یابد.
• درمان با سلول‌های بنیادی : ممکن است کارایی داشته باشد به‌خصوص اگر شما به موی گربه، غبار یا گرده تولیدشده توسط درختان، چمن یا علف‌های هرز حساسیت داشته باشید. در کودکان ممکن است ایمونوتراپی به جلوگیری از پیشرفت آسم کمک کند.
• قرص آلرژی زیرزبانی : به‌جای فرایند حساسیت‌زدایی ذکرشده در بالا، شما باید مقادیر بسیار ناچیزی از آلرژن را به شکل قرص روزانه در دهان خود حل کنید.
• شستشوی سینوس : شستشوی بینی با نمک استریل تقطیری (محلول شستشوی بینی) یک راه سریع، ارزان و مؤثر برای از بین بردن احتقان بینی است. این محلول نمکی را هم می‌توانید خودتان تهیه کنید و هم از داروخانه بخرید.

© سایت پزشکی و سلامت دکتر سوشا