تب زرد (Yellow fever)

در طول سه تا شش روز اول بیماری (دوره کمون) معمولاً علائم و نشانه‌ای بارز نمی‌شود. پس‌ازآن عفونت وارد فاز حاد و در برخی موارد وارد یک فاز سمی (توکسیک) می‌شود که می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد.

فاز حاد

هنگامی که عفونت وارد فاز حاد شود ممکن است علائم و نشانه‌های زیر بارز گردد:

• تب
• سردرد
• درد عضلانی به‌ ویژه در قسمت پشت و زانو
• حساسیت به نور
• تهوع، استفراغ یا هر دو
• از دست دادن اشتها
• سرگیجه
• قرمزی چشم، صورت و زبان

این علائم و نشانه‌ها معمولاً طی چند روز بهبود می‌یابند.

فاز سمی یا توکسیک

اگرچه علائم و نشانه‌ها ممکن است یک یا دو روز پس از فاز حاد ناپدید شود، برخی از افراد مبتلا به تب زرد پس از مرحله حاد وارد فاز سمی می‌شوند. طی فاز سمی علائم و نشانه‌های فاز حاد بازگشت می‌کند و گاهی تشدید شده و علائم تهدید کننده حیات ایجاد می‌گردد که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• زردی پوست و سفیدی چشم‌ها (یرقان)
• دل درد و استفراغ گاهی خونی
• کاهش ادرار
• خونریزی از بینی، دهان و چشم
• کند شدن ضربان قلب (به رادی کاردی)
• نارسایی کبد و کلیه
• اختلال در عملکرد مغز از جمله هذیان، تشنج و کما

فاز سمی تب زرد می‌تواند کشنده باشد.

تب زرد توسط یک ویروس که توسط پشه خاصی به نامه Aedes aegypti گسترش می‌یابد، ایجاد می‌شود. این پشه‌ها در نزدیکی و درون محیط‌های زندگی انسان‌ها و حتی درون تمیزترین آب‌ها نیز رشد می‌کنند. اغلب موارد تب زرد در کشورهای جنوب صحرای افریقا و مناطق گرمسیری جنوب امریکا رخ می‌دهد.

اغلب انسان و میمون‌ها به ویروس تب زرد آلوده می‌شوند. پشه می‌تواند ویروس را بین انسان‌ها و میمون‌ها و همچنین بین انسان و میمون انتقال دهد.

هنگامی که پشه یک انسان یا میمون آلوده به تب زرد را نیش بزند، ویروس وارد جریان خون پشه شده و پس از گردش در بدن آن، در غدد بزاقی اقامت می‌یابد. زمانی که پشه آلوده میمون یا انسان دیگری را نیش بزند ویروس وارد جریان خون میزبان می‌شود که در آنجا ممکن است ایجاد بیماری کند.

در صورتی که به مناطقی که پشه‌ها ویروس تب زرد را حمله می‌کنند، مسافرت کنید در معرض خطر بیماری خواهید بود؛ مانند کشورهای جنوب صحرای افریقا و مناطق گرمسیری جنوب امریکا.

حتی اگر گزارش شود که در این مناطق، انسان آلوده‌ای وجود ندارد به این معنا نیست که شما در معرض خطر نیستید. ممکن است افراد ساکن این مناطق به دلیل ابتلای قبلی نسبت به این بیماری واکسینه شده باشند.

در صورتی که قصد سفر به این مناطق را دارید واکسن تب زرد را حداقل چند هفته قبل از سفر دریافت کنید.

هر فردی می‌تواند به ویروس تب زرد آلوده شود اما افراد مسن در معرض خطر بیشتری برای گرفتن نوع شدید بیماری هستند.

تب زرد در ۲۰ تا ۵۰ درصد از افرادی که نوع شدید بیماری را می‌گیرند باعث مرگ می‌شود. عوارض فاز سمی بیماری عبارت است از:

• نارسایی کبد و کلیه
• زردی
• هذیان
• کما

افرادی که از عفونت جان سالم به درمی‌برند به‌تدریج در طول یک دوره زمانی چند هفته‌ای تا چند ماه معمولاً بدون آسیب به اندام‌ها بهبود می‌یابند. طی این دوره ممکن است فرد دچار خستگی و زردی شود. سایر عوارض شامل عفونت‌های ثانویه باکتریایی مانند ذات الریه یا عفونت خون می‌باشد.

تشخیص تب زرد بر اساس علائم و نشانه‌ها مشکل است چرا که در مراحل اولیه آن، عفونت تب زرد ممکن است با مالاریا ، تیفوئید ، تب دنگ و دیگر تب‌های هموراژیک اشتباه گرفته شود. برای تشخیص وضعیت شما پزشک ممکن است:

• سؤالاتی درباره وضعیت پزشکی و تاریخچه مسافرت‌های شما بپرسد.
• نمونه خون شما را برای آزمایش بگیرد.

اگر شما تب زرد داشته باشید خونتان ویروس را خواهد داشت. اما اگر نسبت به آن ایمن باشید، در خون شما آنتی‌بادی‌ها و سایر مواد اختصاصی علیه ویروس وجود دارد.

هیچ داروی ضدویروس خاصی برای درمان تب زرد وجود ندارد. درنتیجه درمان شامل یکسری مراقبت‌های اولیه حمایتی در بیمارستان می‌باشد که شامل فراهم کردن آب و اکسیژن مورد نیاز، حفظ فشار مناسب، جایگزینی خون از دست‌ رفته، انجام دیالیز برای نارسایی کلیه و درمان دیگر عفونت‌های موجود در فرد، می‌باشد.

برخی از افراد با دریافت پلاسما جهت جایگزینی پروتئین‌های خون برای حفظ توانایی انعقاد خون کمک می‌شوند. اگر شما دچار تب زرد باشید پزشکتان ممکن است پیشنهاد کند که در خانه بمانید تا با دوری از پشه‌ها جلوی انتقال بیماری از شما به سایر افراد گرفته شود. در صورتی‌ که یک بار به تب زرد دچار شوید در طول عمرتان نسبت به آن ایمن خواهید بود.

© سایت پزشکی و سلامت دکتر سوشا