برونشیت (Bronchitis)

در هر دو نوع برونشیت حاد و مزمن علائم و نشانه‌ها عبارت‌اند از:

• سرفه کردن
• تولید ترشحات موکوسی (خلط) که می‌تواند روشن، سفید، زرد، خاکستری یا سبزرنگ باشد و یا به‌ندرت ممکن است با خون همراه باشد.
• خستگی
• تنگی نفس
• تب خفیف و لرز
• ناراحتی قفسه سینه

اگر شما برونشیت حاد دارید ممکن است دچار سرفه آزاردهنده‌ای که برای چند هفته پس از بهبود التهاب ادامه می‌یابد، شوید. در برونشیت مزمن به سرفه‌هایی که حداقل سه ماه به طول می‌انجامد دچار خواهید شد که با دوره‌هایی از عود بیماری برای دو سال متوالی همراه است. هنگامی‌که به برونشیت مزمن دچار باشید احتمالاً دوره‌هایی وجود خواهد داشت که بیماری‌تان بدتر می‌شود. در آن زمان‌ها شما برونشیت حاد را در کنار برونشیت مزمن تجربه خواهید کرد.

برونشیت حاد معمولاً توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شود (به‌ طور معمول همان ویروس‌هایی که باعث سرماخوردگی و آنفلوانزا می‌شوند). بنابراین داروهای آنتی‌بیوتیک در مورد این نوع از برونشیت مفید نیست.

شایع‌ترین علت برونشیت مزمن سیگار است. آلودگی هوا و گرد و غبار و یا گازهای سمی موجود در محیط یا محل کار نیز می‌تواند به این شرایط کمک کند.

فاکتورهایی که خطر ابتلا به برونشیت را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:

• دود سیگار : افرادی که سیگار می‌کشند یا در کنار افراد سیگاری زندگی می‌کنند در معرض خطر ابتلا به هر دو نوع حاد و مزمن برونشیت قرار دارند.
• مقاومت پایین : این مورد می‌تواند ناشی از یک بیماری حاد دیگری مانند سرماخوردگی یا شرایط مزمنی که سیستم ایمنی را ضعیف کرده است، باشد. افراد مسن‌تر، نوزادان و کودکان حساسیت بیشتری برای عفونت دارند.
• تماس با محرک‌ها در محیط کار : خطر ابتلا به برونشیت در صورت کار در محیط‌هایی که التهاب ریه‌ها را بالا می‌برند، بیشتر است. مانند کار در صنایع غلات، منسوجات و یا تماس با گازهای شیمیایی.
• رفلاکس معده : حملات مکرر و شدید سوزش سر دل می‌تواند گلوی شما را تحریک کند و شما را بیشتر مستعد ابتلا به برونشیت کند.

اگرچه یک دوره به بیماری برونشیت مبتلا شوید خیلی جای نگرانی ندارد ولی می‌تواند در برخی افراد به پنومونی یا ذات‌الریه منجر شود. حملات مکرر برونشیت می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که شما به بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) دچار هستید.

در طول چند روز اول بیماری، به‌سختی می‌توان علائم و نشانه‌های برونشیت را از سرماخوردگی معمولی تشخیص داد. در معاینه فیزیکی، پزشک با استفاده از گوشی پزشکی به صدای ریه‌های شما هنگام تنفس گوش خواهد داد. در برخی موارد دکتر شما ممکن است موارد زیر را درخواست کند:

• رادیوگرافی قفسه سینه : رادیوگرافی قفسه سینه با استفاده از اشعه ایکس می‌تواند به پزشک در تعیین علت سرفه‌های شما کمک کند. خصوصاً درصورتی‌که سیگاری باشید این امر اهمیت بیشتری می‌یابد.
• آزمایش خلط : خلط ماده‌ای موکوسی است که هنگام سرفه از ریه‌ها خارج می‌شود. با آزمایش کردن آن می‌توان به وجود بیماری‌هایی مانند سیاه‌سرفه و دیگر بیماری‌هایی که می‌بایست با آنتی‌بیوتیک درمان شوند، پی برد. خلط همچنین می‌تواند ازنظر وجود نشانه‌هایی از آلرژی بررسی شود.
• تست عملکرد ریوی : در طول این تست شما درون دستگاهی به نام اسپیرومتر تنفس می‌کنید که اندازه‌گیری می‌کند که ریه‌های شما تا چه مقدار هوا را می‌تواند نگه دارد و با چه سرعتی می‌تواند هوا را به خارج از ریه‌ها بفرستد. این آزمون به بررسی وجود نشانه‌هایی از آسم یا آمفیزم می‌پردازد.

اغلب موارد برونشیت حاد بدون درمان خاصی طی دو هفته بهبود می‌یابند.

داروها

در برخی شرایط، پزشکتان ممکن است داروهایی تجویز کند ازجمله:

• آنتی‌بیوتیک‌ها : برونشیت معمولاً ناشی از عفونت ویروسی است. بنابراین آنتی‌بیوتیک‌ها روی آن اثری ندارند. بااین‌حال پزشکتان در صورت مشکوک شدن به عفونت باکتریایی می‌تواند آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
• داروهای سرفه : بهتر است از وقوع سرفه‌ای که مخاط ریه را خارج می‌کند جلوگیری نکنیم. چراکه سرفه کمک می‌کند که محرک‌ها از ریه و مجاری هوایی خارج شوند. اگر سرفه‌تان جلوی خوابتان را می‌گیرد می‌توانید هنگام خواب از داروهای ضد سرفه استفاده کنید.
• دیگر داروها : اگر شما دچار آلرژی، آسم یا بیماری انسداد مزمن ریوی هستید پزشکتان ممکن است یک داروی استنشاقی و دیگر داروهای مربوط به کاهش التهاب و باز شدن مجاری مسدود شده ریه را تجویز کند.

اگر شما به برونشیت مزمن دچار هستید ممکن است لازم باشد از توان‌بخشی ریوی استفاده کنید که یک برنامه تنفسی است که در آن متخصص به شما می‌آموزد که چگونه راحت‌تر تنفس کنید و توانایی انجام فعالیت‌هایی چون ورزش را بیابید.

© سایت پزشکی و سلامت دکتر سوشا