آلرژی غذایی (food allergy)
درباره بیماری آلرژی غذایی
اطلاعات بیماریها : آلرژی غذایی یک واکنش سیستم ایمنی بدن است که خیلی زود، پس از خوردن یک ماده غذایی خاص رخ میدهد. حتی مقدار بسیار کمی از مواد غذایی آلرژی زا میتواند علائم و نشانههایی مانند مشکلات گوارشی، کهیر یا تورم راههای هوایی ایجاد کند. در برخی افراد، حساسیت غذایی میتواند علائمی شدید یا حتی یک واکنش تهدیدکننده زندگی به نام آنافیلاکسی را سبب شود.
آلرژی غذایی در حدود ۶ تا ۸ درصد از کودکان زیر 3 و تا 3 درصد از بزرگسالان دیده میشود. در حالی که هیچ درمانی برای آن وجود ندارد، برخی از کودکان با افزایش سن حساسیت غذایی خود را از دست میدهند.
حساسیت غذایی گاهی با یک واکنش بسیار شایعتر شناختهشده با عنوان عدم تحمل مواد غذایی اشتباه گرفته میشود. با وجود اذیت کننده بودن، عدم تحمل غذایی یک بیماری کمتر جدی است که سیستم ایمنی بدن را شامل نمیشود.
علائم و نشانههای بیماری آلرژی غذایی
کلیک کنیدبرای برخی افراد، واکنش آلرژیک به مواد غذایی خاص ممکن است ناراحتکننده باشد اما شدید نباشد. برای افراد دیگر، یک واکنش آلرژیک غذایی میتواند ترسناک و حتی مرگبار باشد. علائم آلرژی غذایی معمولاً در عرض چند دقیقه تا دو ساعت بعد از خوردن غذای حساسیتزا ایجاد میگردد.
رایجترین علائم و نشانههای آلرژی غذایی عبارتاند از:
• گزگز یا خارش دهان
• کهیر، خارش یا اگزما
• تورم لبها، صورت، زبان و گلو یا بخشهای دیگر بدن
• خسخس سینه، احتقان بینی و یا مشکل در تنفس
• درد شکم، اسهال، تهوع یا استفراغ
• سرگیجه، سبکی سر و غش کردن
آنافیلاکسی
در برخی افراد، حساسیت غذایی یک واکنش آلرژیک شدید به نام آنافیلاکسی ایجاد میکند. این واکنش میتواند عوارض تهدید کننده زندگی ایجاد کند، از جمله:
• انقباض و تنگی راههای هوایی
• تورم گلو یا احساس یک توده در شکم به طوری که تنفس را دشوار میکند.
• شوک با افت شدید فشارخون
• نبض سریع
• سرگیجه، سبکی سر یا از دست دادن هوشیاری
درمان اورژانسی آنافیلاکسی، حیاتی است. در صورت عدم درمان، آنافیلاکسی میتواند به کما و یا حتی مرگ منجر شود.
آلرژی غذایی ناشی از ورزش
برخی از افراد، واکنش آلرژیک به مواد غذایی توسط ورزش ایجاد میگردد. خوردن مواد غذایی خاص ممکن است باعث شود شما پس از شروع به ورزش کردن، احساس خارش و سرگیجه کنید. در موارد جدی، یک آلرژی غذایی ناشی از ورزش میتواند واکنشهای خاصی مانند کهیر یا آنافیلاکسی ایجاد کند.
اجتناب از خوردن غذا بالأخص غذاهای خاص برای چند ساعت قبل از ورزش ممکن است به جلوگیری از این مشکل کمک کند.
سندرم آلرژی گرده- مواد غذایی
در بسیاری از افرادی که به تب یونجه دچار هستند، میوه و سبزیجات تازه و آجیل و ادویهجات و ترشی جات خاص میتواند یک واکنش آلرژیک ایجاد کند که باعث خارش دهان میشود. در برخی افراد، سندرم آلرژی گرده- مواد غذایی که گاهی اوقات سندرم آلرژی دهانی نامیده میشود، ممکن است تورم گلو و یا حتی آنافیلاکسی ایجاد گردد.
این یک نمونه از واکنش متقاطع است. پروتئینهای موجود در میوهها و سبزیجات باعث این واکنش میشوند چرا که آنها شبیه یکسری از پروتئینهای ایجاد کننده آلرژی در انواعی از دانههای گرده خاص، هستند. برای مثال، اگر شما به دانه گرده درخت غان حساسیت داشته باشید، شما همچنین ممکن است به سیب واکنش نشان دهید.
پخت و پز میوهها و سبزیجات میتواند به شما کمک کند از بروز این واکنش جلوگیری کنید. میوهها و سبزیجات پخته شده به طور کلی علائم واکنش متقاطع آلرژی دهانی ایجاد نمیکنند.
علل بیماری آلرژی غذایی
کلیک کنیدهنگامی که شما به یک ماده غذایی خاص حساسیت داشته باشید، سیستم ایمنی بدن به اشتباه آن ماده غذایی خاص را به عنوان چیزی مضر شناسایی میکند. سیستم ایمنی بدن شما باعث میشود سلولهای ایمنی برای خنثی کردن مواد غذایی مقصر یا مواد غذایی حساسیتزا، تولید آنتیبادیهای خاصی به نام ایمنوگلوبین کنند. دفعه بعد که شما حتی کوچکترین مقدار از آن ماده غذایی را مصرف کنید آنتیبادی IgE آن را شناسایی کرده و به سیستم ایمنی بدن برای انتشار یک ماده شیمیایی به نام هیستامین، و همچنین دیگر مواد شیمیایی، به جریان خون هشدار میدهد.
این مواد شیمیایی باعث ایجاد طیف وسیع علائم و نشانههای آلرژی میشود که عبارتاند از آبریزش بینی، خارش چشمها، خشکی گلو، راش و کهیر، تهوع، اسهال، تنگیز تنفس و حتی شوک آنافیلاکتیک.
اکثر آلرژی غذایی توسط پروتئینهای خاصی ایجاد میگردند که در مواد غذایی زیر وجود دارند:
• حلزون صدف دار، مانند میگو، خرچنگ
• بادامزمینی
• آجیلهای درختی، مانند گردو
• ماهی
• تخممرغ
در کودکان، حساسیتهای غذایی معمولاً توسط پروتئینهای موجود در مواد غذایی زیر ایجاد میگردد:
• تخممرغ
• شیر
• بادامزمینی
• آجیل درختی
• گندم
عدم تحمل غذا و واکنشهای دیگر
تعدادی از واکنشها نسبت به مواد غذایی باعث بروز علائمی شبیه به یک آلرژی غذایی میشود. بسته به نوع عدم تحمل غذایی شما، شما ممکن است قادر به خوردن مقدار کمی از غذاهای مشکلساز بدون بروز واکنش آلرژیک باشید. در مقابل، اگر شما یک آلرژی غذایی حقیقی داشته باشید، حتی مقدار بسیار کمی از مواد غذایی ممکن است واکنشهای آلرژیک را آغاز کند.
ازآنجاکه عدم تحمل غذایی ممکن است برخی از علائم مشابه با حساسیت غذایی را ایجاد کند، مانند تهوع، استفراغ، دل درد و اسهال، ممکن است این دو باهم اشتباه گرفته شوند.
برخی از عواملی که میتوانند ایجاد عدم تحمل نسبت به مواد غذایی کنند در پایین آورده شده است:
• فقدان آنزیمهایی که برای هضم کامل مواد غذایی نیازند.
• مسمومیت غذایی
• حساسیت به افزودنیهای مواد غذایی
• سمیت هیستامینی براثر وجود هیستامین در برخی از ماهیهایی که به خوبی فریز نشدهاند.
• بیماری سلیاک
عوامل خطر یا ریسک فاکتورها در بیماری آلرژی غذایی
کلیک کنیدعوامل خطر آلرژی غذایی عبارتاند از:
• سابقه خانوادگی بیماریهای آسم، اگزما، کهیر و یا آلرژیهایی مانند تب یونجه
• داشتن حساسیت غذایی درگذشته
• داشتن دیگر انواع آلرژی مانند تب یونجه یا اگزما
• سن؛ چرا که آلرژی غذایی در کودکان، به خصوص کودکان نوپا و نوزادان شایع است.
• داشتن آسم؛ آسم و آلرژی غذایی معمولاً باهم رخ میدهند.
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به واکنشهای آنافیلاکتیک را افزایش دهند، عبارتاند از:
• داشتن سابقه آسم
• سنین نوجوانی و یا جوانی
• استفاده طولانی مدت از اپی نفرین برای درمان علائم آلرژی غذایی
• نداشتن کهیر یا دیگر علائم پوستی
عوارض بیماری آلرژی غذایی
کلیک کنیدعوارض آلرژی غذایی میتواند شامل:
• آنافیلاکسی : این یک واکنش آلرژیک تهدیدکننده زندگی تلقی میگردد.
• درماتیت آتوپیک (اگزما) : آلرژی غذایی ممکن است باعث ایجاد یک واکنش پوستی شود، مثل اگزما.
• میگرن : هیستامینی که توسط سیستم ایمنی در طول یک واکنش آلرژیک منتشر میشود میتواند در بعضی از افراد ایجاد میگرن کند.
تشخیص بیماری آلرژی غذایی
کلیک کنیدهیچ آزمون استانداردی برای تأیید یا رد یک حساسیت غذایی وجود ندارد. دکتر شما ممکن است با انجام یکسری از تستها به تشخیص بیماری و نوع حساسیت شما بپردازد؛ برخی عبارتاند از:
• شرح علائم : پزشک سؤالاتی درباره سابقه علائم و اینکه چه مواد غذایی و چه مقدار از آنها در شما ایجاد حساسیت میکند و اینکه آیا شما دارای سابقه خانوادگی آلرژی غذایی یا آلرژیهای دیگر هستید یا خیر.
• معاینهی جسمی : یک معاینه دقیق میتواند اغلب به شناسایی یا حذف سایر مشکلات پزشکی کمک کند.
• یادداشت غذایی : دکتر شما ممکن است از شما بخواهد که یک یادداشت غذایی از عادات غذا خوردن خود، نشانهها و داروها همراه با اشاره دقیق به مشکلات ناشی از مصرف آنها، تهیه نمایید.
• تست پوستی : آزمون خراش پوستی میتواند واکنش خود فرد را نسبت به یک غذای خاص تعیین کند. در این آزمایش، مقدار کمی از مواد غذایی مشکوک بر روی پوست ساعد یا پشت قرار داده میشود. پوست شما سپس با یک سوزن خراشیده شده که اجازه میدهد مقدار بسیار کمی از این ماده به زیر سطح پوست فرد برسد. درصورتیکه محل خراش دچار تورم شود میتوان گفت به آن ماده غذایی خاص حساسیت دارید.
• رژیم غذایی حذفی : ممکن است از شما خواسته شود مواد غذایی مشکوک را برای یک یا دو هفته از رژیم غذایی خود حذف کنید و در یک زمان دیگر آن مواد غذایی را به رژیم غذایی خود بیافزایید. این فرآیند میتواند به تشخیص علائم مرتبط با مصرف غذاهای خاص کمک کند. بااینحال، این یک روش ایمن نیست چراکه عوامل روانی و عوامل فیزیکی میتواند به میدان بیایند.
• آزمایش خون : یک آزمایش خون میتواند پاسخ سیستم ایمنی بدن را نسبت به غذاهای خاص با چک کردن مقدار آنتیبادیهای مرتبط با آلرژی در جریان خون (با عنوان IgE) بسنجد. بااینحال، این آزمایش خون همیشه دقیق نیست.
• چالش غذایی دهانی : در طول این آزمون، به شما مقدار کوچک اما در حال افزایش از غذاهای مشکوک داده میشود. اگر در طول این آزمون واکنشی نشان ندادید، می مجدداً این مواد غذایی را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
درمان بیماری آلرژی غذایی
کلیک کنیدتنها راه جلوگیری از واکنشهای آلرژیک، اجتناب از مصرف غذاهایی است که باعث ایجاد علائم و نشانههای بیماری میشوند.
برای یک واکنش آلرژیک جزئی، تجویز آنتیهیستامینها ممکن است به کاهش علائم کمک کند. این داروها میتواند پس از مصرف مواد غذایی مسبب آلرژی، برای کمک به تسکین خارش یا کهیر استفاده شوند. بااینحال، آنتیهیستامینها نمیتوانند یک واکنش آلرژیک شدید را درمان کنند.
برای یک واکنش آلرژیک شدید، شما ممکن است به تزریق اضطراری اپی نفرین و مراجعه به اورژانس نیاز داشته باشید. بسیاری از افراد مبتلابه آلرژی حمل میبایست دستگاههای خود تزریق اپی نفرین (EpiPen با، Twinject، از Auvi-Q) را همراه داشته باشند تا در مواقع نیاز از آن استفاده کنند.
درمانهای تجربی
دو درمان موردمطالعه عبارتاند از:
• درمان ضد IgE : در این روش، با تجویز داروهای مناسب (مانند Xolair) در توانایی بدن برای استفاده از IgE مداخله میشود. این دارو در حال حاضر برای درمان آسم آلرژیک و آلرژی غذایی در دست مطالعه قرار دارند.
• ایمونوتراپی دهانی : محققان در حال مطالعه بر روی استفاده از سلولهای بنیادی دهان (OIT) بهعنوان یک درمان برای آلرژی غذایی میباشند. در این روش، دوز کمی از مواد غذایی حساسیتزا بهصورت بلعیدنی و زیرزبانی به فرد داده میشود. دوز این مواد غذایی آلرژیزا بهتدریج افزایش مییابد. نتایج اولیه امیدوارکننده بودهاند، حتی در افرادی با حساسیت به بادامزمینی. اما تحقیقات بیشتری باید انجام شود تا اطمینان حاصل شود که این درمان بیخطر است.
شما هم می توانید در مورد این بیماری داستان خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت داستان خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن داستان جدید " کلیک کنید. همچنین داستان شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، داستان شما نمایش داده می شود.شما هم می توانید در مورد این بیماری پرسش خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت پرسش خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن پرسش جدید " کلیک کنید. همچنین پرسش شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، پرسش شما نمایش داده می شود.