اسهال (Diarrhea)

علائم و نشانه‌ها همراه با اسهال ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مدفوع شل و آبکی و مکرر
• گرفتگی عضلات شکم
• درد شکم
• تب
• خون در مدفوع
• نفخ

علل شایع اسهال عبارت‌اند از:

ویروس‌ها

برخی ویروس‌ها می‌توانند باعث اسهال شوند شامل نورواک ویروس، ویروس سیتومگال و ویروس‌های هپاتیت. روتاویروس یک علت شایع اسهال حاد دوران کودکی است.

باکتری‌ها و انگل

غذا یا آب آلوده می‌تواند باکتری‌ها و انگل را به بدن شما منتقل کند. انگل‌هایی مانند لامبلیا ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوم می‌تواند باعث اسهال شود. علل باکتریایی شایع اسهال عبارت‌اند از کمپیلوباکتر، اشرشیا سالمونلا، شیگلا و غیره.

داروها

بسیاری از داروها می‌تواند باعث اسهال شود. شایع‌ترین آن‌ها آنتی‌بیوتیک‌ها هستند. آنتی‌بیوتیک باکتری‌های خوب و بد را باهم از بین می‌برد. این اختلال گاهی اوقات به یک عفونت با باکتری‌ای به نام کلستریدیوم که همچنین می‌تواند باعث اسهال شود منجر می‌شود.

عدم تحمل لاکتوز

لاکتوز قند موجود در شیر و سایر محصولات لبنی است. بسیاری از مردم در هضم لاکتوز مشکل‌ دارند و پس از خوردن محصولات لبنی دچار اسهال می‌شوند.

فروکتوز

فروکتوز، قندی است که به‌ طور طبیعی در میوه‌ها و عسل یافت می‌شود و به‌ عنوان شیرین‌کننده به برخی نوشابه‌ها افزوده می‌شود. فروکتوز در افرادی که در هضم آن مشکل‌ دارند باعث اسهال می‌شود.

شیرین‌کننده مصنوعی

سوربیتول و مانیتول، شیرین‌کننده مصنوعی موجود در آدامس و سایر محصولات بدون قند هستند که می‌تواند باعث اسهال در برخی از افراد سالم شود.

عمل جراحی

برخی افراد ممکن است پس از عمل جراحی شکم و یا عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا اسهال را تجربه کنند.

دیگر اختلالات گوارشی

اسهال مزمن می‌تواند علل دیگری مانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو، بیماری سلیاک، کولیت میکروسکوپی و سندرم روده تحریک‌پذیر داشته باشد.

آزمایشات و روش‌های مورد استفاده برای تعیین علت بروز اسهال عبارت است از:

معاینه فیزیکی که در آن درجه حرارت بدن برای بررسی وجود تب اندازه‌گیری می‌شود. فشار خون و نبض ممکن است برای بررسی نشانه‌های کم‌ آبی اندازه‌گیری شود. پزشک ممکن است شکم را از نظر درد شکم بررسی کند. همچنین در مورد داروهایی که در حال مصرف آن هستید، سؤال خواهد کرد. در مورد مکمل‌های مصرفی هم می‌بایست توضیح داده شود. آزمایش خون که شامل آزمون شمارش کامل خون که می‌تواند در تعیین علت اسهال کمک‌کننده باشد نیز معمولاً درخواست می‌شود. آزمایش مدفوع برای تعیین اینکه آیا یک باکتری یا انگل باعث اسهال شده است یا نه پزشک را راهنمایی خواهد کرد.

اغلب موارد اسهال خود به‌ خود در عرض چند روز بدون درمان بهبود می‌یابند. اگر با تغییر در شیوه‌ی زندگی و استفاده از داروهای نسخه آزاد بهبود نیافتید پزشک برایتان دارو تجویز خواهد کرد.

آنتی‌بیوتیک‌ها

آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است به درمان اسهال ناشی از باکتری یا انگل کمک کند. اگر یک ویروس باعث اسهال شده باشد، آنتی‌بیوتیک کمکی نخواهد کرد.

جایگزینی مایعات

پزشک به شما توصیه خواهد کرد که درصدد جبران مایعات و نمک از دست‌ رفته برآیید که می‌توان این کار را با مصرف آب آشامیدنی، آب‌میوه یا آبگوشت می‌باشد. اگر با نوشیدن مایعات دچار ناراحتی و یا اسهال شوید، دکتر شما ممکن است مایعات را از طریق تجویز داخل رگی (به‌ صورت داخل وریدی) برایتان توصیه کند.

آب یک راه خوب برای جایگزینی مایعات است، اما شامل املاح و الکترولیت‌ها نمی‌شود (الکترولیت مواد معدنی مانند سدیم و پتاسیم رل شامل می‌شوند). شما به الکترولیت‌ها به‌ منظور حفظ جریان الکتریکی برای حفظ ضربان قلب نیاز دارید. می‌توانید برای حفظ سطح الکترولیت با نوشیدن آب‌میوه برای تأمین پتاسیم و یا خوردن سوپ برای تأمین سدیم آن را حفظ کنید.

تغییر در داروهای مصرفی یا قطع مصرف در صورت امکان

اگر پزشک تشخیص دهد که یک داروی آنتی‌بیوتیکی باعث اسهال شما شده است ممکن است دارو را قطع کند یا کاهش دهد یا به داروی دیگری تغییر دهد.

درمان شرایط اساسی

اگر اسهالتان توسط یک بیماری جدی‌تر و یا شرایطی مانند بیماری التهابی روده ایجاد شود با مراجعه به دکتر می‌توانید یک برنامه درمانی مناسب دریافت کنید.

سبک زندگی

اغلب موارد اسهال خود به‌ خود در عرض چند روز بهبود می‌یابند. برای کمک به کاهش علائم و نشانه‌ها تا زمانی که اسهال از بین برود، سعی کنید:

• هرروز مایعات فراوان اعم از آب، آب‌میوه و سایر مواد بنوشید.
• از الکل و کافئین اجتناب کنید.
• از غذاهای نیمه جامد و با فیبر کم استفاده کنید.
• از غذاهای خاص نظیر غذاهای فراوری‌ شده، غذاهای چرب و غنی از فیبر استفاده نکنید.
• از پروبیوتیک استفاده کنید.
• در صورت لزوم از داروهای ضد اسهال نسخه‌ای و غیر نسخه‌ای استفاده کنید.

• راههای درمان یبوست در کودکان چیست

مرجع تخصصی پزشکی و سلامت دکتر سوشا