ساکوناویر | Saquinavir

اشکال دارویی ساکوناویر

• قرص

 اطلاعات دارویی ساکوناویر

ساکوناویر یک داروی ضدویروسی است. این دارو برای ویروس نقص ایمنی اکتسابی انسانی (HIV) استفاده می‌شود و پیشرفت عفونت HIV را کند می‌کند اما ساکوناویر برای درمان HIV نیست. HIV سلول‌های CD4 سلول‌های T بدن را از بین می‌برد. این‌ها سلول‌های سفید و مهم خون هستند زیرا آن‌ها در محافظت از بدن در برابر عفونت نقش دارند. اگر HIV درمان نشود، سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند، به‌ طوری‌ که بدن در برابر باکتری‌ها، ویروس‌ها و دیگر میکروب‌ها نمی‌تواند از خودش دفاع کند.

داروی ساکوناویر متعلق به گروهی از داروهای ضد رترو ویروسی مهارکننده پروتئاز (PIS) می‌باشد. این دارو در کنار تعدادی از داروهای دیگر ضدویروسی، به‌ عنوان بخشی از درمان ترکیبی تجویز می‌شود. استفاده از سه یا تعداد بیشتری داروی ضد رترو ویروسی به‌ طور همزمان، مؤثرتر از استفاده تکی دارو است. مصرف ترکیبی داروهای مختلف خطر ایجاد مقاومت در برابر هر یک از داروها را کاهش می‌دهد.
داروی ساکوناویر پیشرفت عفونت HIV را از طریق کاهش تعداد ویروس در بدن کند می‌کند. این دارو به بهبود سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و خطر توسعه عوارض مرتبط با عفونت HIV را کاهش می‌دهد. ساکوناویر توسط پزشک متخصص برای شما تجویز خواهد شد.

مقدار و روش مصرف داروی ساکوناویر

• قبل از شروع درمان با داروی ساکوناویر ، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می‌کند تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
• دوز و مقدار داروی ساکوناویر ، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ دارو را دقیقاً همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید. معمولاً این دارو به صورت دو قرص دو بار در روز به فاصله 12 ساعت مصرف می‌شود، هر چند دوز آن ممکن است بیشتر یا کمتر از این باشد.
• سعی کنید دوزهای داروی خود را در همان زمان هر روز و سر یک ساعت منظم مصرف کنید.
• قرص ساکوناویر را باید با مقداری آب قورت دهید.
• اگر فراموش کردید که دوز داروی ساکوناویر روزانه خود را در زمان مشخص مصرف کنید اما به زودی یادتان افتاد، دارو را مصرف کنید؛ اما اگر زمانی به یاد آوردید که نزدیک به ساعت دوز بعدی دارو است، دوز از یاد رفته را مصرف نکنید. نباید به خاطر دوز از یاد برده شده، دو دوز از دارو را باهم مصرف کنید.

موارد منع مصرف داروی ساکوناویر

• به تاریخ انقضای داروی ساکوناویر توجه کنید و اگر دارویی که در دستتان است تاریخ انقضای آن تمام‌شده است،از آن مصرف نکنید.
• هرگز داروی ساکوناویر را به فرد دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
• تداخل دارویی ساکوناویر را چک کنید و اگر در حال استفاده از دارویی هستید که با این دارو تداخل دارد، با پزشک خود راجع به استفاده از داروهایتان مشورت نمایید.

مصرف ساکوناویر در دوران بارداری و شیردهی

در دوران بارداری و شیردهی، نباید دارویی را خودسرانه و بدون مشورت با پزشک استفاده کنید. داروها می‌توانند آثار مخربی روی جنین و یا خودتان داشته باشند.

تاثیر ساکوناویر بر رانندگی و کار با ماشین آلات

ساکوناویر می‌تواند باعث سرگیجه و خواب آلودگی در شما شود، قبل از رانندگی و کار با ماشین آلات از هوشیاری خود مطمئن شوید.

 تداخلات دارویی ساکوناویر

تداخل دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی (ازجمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و داروهای گیاهی) که استفاده می‌کنید تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز دارو مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید.

برخی از داروهایی که ممکن است با داروی ساکوناویر تداخل کنند عبارتند از: برخی از “استاتین” مواد مخدر کلسترول (لووستاتین، سیمواستاتین)، مکمل‌های سیر، بنزودیازپین خاص (میدازولام، تریازولام)،  آلکالوئیدهای ارگو (مانند ارگوتامین)، ریفامایسین‌های خاص (مانند ریفامپین (rifampin)، ریفاپنتین (rifapentine))، ارلیستات، ترازودون، مخمر سنت جان.

علاوه بر ساکوناویر بسیاری از داروها ممکن است ریتم قلب (طولانی شدن زمان QT) را تحت تأثیر قرار دهند، از جمله: آمیودارون (amiodarone) ، دوفتیلید (dofetilide) ، پیموزاید (pimozide) ، پروکائین آمید (procainamide)، کینیدین (quinidine) ، سوتالول (sotalol) ، آنتی‌ بیوتیک‌های ماکرولید (مانند اریترومایسین). قبل از استفاده از ساکوناویر لیستی از تمام داروهایی که استفاده می‌کنید، به پزشک ارائه دهید.

داروهایی که بر حذف ساکوناویر از بدن تأثیر گذارند و در نتیجه بر روی عملکرد این دارو نیز تاثیر می‌گذارند، عبارتند از:  انزالوتامید، مخمر سنت جان (St. John’s wort)، داروهای مهارکننده پروتئاز HIV (داروناویر، نلفیناویر، آتازاناویر) و کوبیسیستات.

ساکوناویر می‌تواند سرعت حذف سایر داروها را از بدن کاهش دهد و بر عملکرد آن‌ها تاثیر گذارد. نمونه‌هایی از داروهای تحت تاثیر شامل: آسوناپرویر، داپسون، هالوپریدول، ریلپیویرین، نالوکسگول (naloxegol)، لورازیدون ، ریواروکسابان، سوورکسانت (suvorexant)، داروی خاص برای درمان اختلال عملکرد نعوظ ED و فشار خون ریوی (سیلدنافیل و واردنافیل)،

داروی ساکوناویر ممکن است اثر بخشی کنترل بارداری هورمونی از قبیل قرص، پچ، یا حلقه را کاهش دهد. این می‌تواند موجب بارداری شود. با دکتر خود در مورد روش قابل اعتمادی برای کنترل بارداری گفتگو کنید و در تمام فعالیت جنسی خود از یک روش مؤثر (کاندوم لاتکس یا پلی اورتان) برای کاهش خطر گسترش HIV به دیگران استفاده کنید. اگر دچار لکه بینی یا خونریزی شدید با دکتر خود راجع به این مورد صحبت کنید، زیرا این ممکن است نشانه‌ای از این باشد که کنترل بارداری هورمونی شما به خوبی کار نمی‌کند.

 موارد هشدار و احتیاطات ویژه حین مصرف داروی ساکوناویر

بعضی دارو‌ها را نمی‌توان در بعضی از شرایط تجویز نمود و بعضی دارو‌ها نیز در صورتی که نیاز به درمان تکمیلی باشد تجویز می‌گردد؛ بنابراین بهتر است که قبل از مصرف این دارو، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:

• در صورتی که باردارید یا قصد باردار شدن دارید و یا به نوزاد خود شیر می‌دهید.
• اگر مبتلابه دیابت شیرین هستید.
• اگر به شما گفته شده است که اختلال ریتم قلب دارید.
• اگر هپاتیت (hepatitis) (التهاب کبد) یا بیماری کبدی دارید.
• اگر مبتلابه اختلال خونی بنام هموفیلی (haemophilia) و یا بیماری بنام پورفیری (porphyria)(بیماری خونی ارثی نادر) هستید.
• اگر در حال مصرف داروی خاصی هستید. این داروها شامل تمامی داروهای در دسترس است، چه برایتان تجویزشده است و چه بدون تجویز پزشک آن را مصرف می‌کنید نظیر داروهای گیاهی و داروهای مکمل.
• اگر سابقه واکنش آلرژیک به داروی دیگری دارید.

عوارض جانبی داروی ساکوناویر

همه داروها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند. اما بسیاری از مصرف‌ کنندگان نیز هیچ نوع عارضه‌ای بروز نمی‌دهند. یکسری از عوارض بعد از گذشت مدت کوتاهی از مصرف دارو، از بین می‌روند. در‌ صورت بروز مستمر هریک از عوارض می‌بایست به پزشک اطلاع داده شود.

عوارض رایج داروی ساکوناویر

• احساس بیماری (حالت تهوع و استفراغ): سعی کنید غذاهای ساده و بدون ادویه بخورید.
• اسهال
• تغییرات در نتایج آزمایش‌های خونی: پزشک این داروها را چک خواهد کرد.

عوارض نادر داروی ساکوناویر

• سوء هاضمه،شکم درد، تهوع، احساس بیماری، نفخ: آب فراوانی بنوشید تا آب از دست رفته تأمین شود؛ غذاهای ساده مصرف کنید و از خوردن غذاهای تند و پرچرب خودداری کنید.
• سرگیجه، خواب آلودگی و خستگی: در این شرایط از رانندگی کردن و کار با ابزار خودداری نمایید.
• سردرد: از پزشکتان بخواهید که یک مسکن مناسب برایتان تجویز نماید.
• افزایش اشتها، مشکلات خواب، تغییر در طعم و مزه غذاها، خشکی پوست، ریزش مو، تنگی نفس، درد، اسپاسم  و گرفتگی، بثورات پوستی، رؤیاهای غیر طبیعی: در صورتی که هر کدام از این موارد دردسر ساز شد با پزشکتان مشورت نمایید.

اگر شما هر علائم دیگری دارید که احساس می‌کنید به خاطر استفاده از داروی ساکوناویر می‌باشد، با پزشک خود مشورت کنید.

مصرف بیش از حد داروی ساکوناویر (مسمومیت دارویی)

• ساکوناویر را بیش از دوز تجویز شده توسط پزشک ، مصرف نکنید.
• اگر احساس کردید که فردی دچار مسمومیت شده است و علائمی مانند تنگی نفس ، غش و ضعف (از حال رفتن) در او دیدید، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.

شرایط نگهداری داروی ساکوناویر

• دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
• دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه‌ دارید.

دوست داری راجع به این داروها اطلاعات بیشتری کسب کنی؟

• رالتگراویر
• تیپراناویر

مقاله پیشنهادی:

• درمان ایدز با زالو به چه صورتی است؟
• قرص ضد ایدز PrEP – پیشگیری از بیماری HIV با قرص جدید PrEP

منبع مقاله :

• patient
• Webmd

تهیه و ترجمه : سایت سلامت دکتر سوشا