توکسوپلاسموزیس | توکسوپلاسموز (Toxoplasmosis)
درباره بیماری توکسوپلاسموز
اطلاعات بیماریها : توکسوپلاسموز یک بیماری ناشی از عفونت با انگل توکسوپلاسما گوندی، یکی از رایجترین انگلهای موجود در جهان است.
توکسوپلاسموز ممکن است باعث ایجاد علائمی شبیه سرماخوردگی در برخی افراد شود، اما اکثر افراد مبتلا هرگز علائم و نشانهای بارز نمیسازند. برای نوزادان متولد شده از مادران آلوده و برای افراد با سیستم ایمنی ضعیف، توکسوپلاسموز میتواند باعث بروز عوارض بسیار جدی شود.
اگر شما به طور کلی سالم هستید، احتمالاً به هیچ درمانی برای توکسوپلاسموز نیاز ندارید. اگر باردار هستید و یا ایمنی شما کاهش یافته است، برخی داروها میتواند به کاهش شدت عفونت کمک کند. هرچند، بهترین روش، پیشگیری است.
علائم و نشانههای بیماری توکسوپلاسموز
کلیک کنیداگر شما فرد سالمی هستید، احتمالاً هیچ گونه علائم و نشانهای مرتبط با توکسوپلاسموز بارز نخواهید ساخت. برخی از افراد، با این حال، علائم و نشانههای شبیه آنفولانزا نشان میدهند، از جمله:
• بدن درد
• تورم غدد لنفاوی
• سر درد
• تب
• خستگی
در افراد با سیستم ایمنی ضعیف
اگر شما دچار HIV / AIDS، در حال دریافت شیمی درمانی و یا به تازگی یک پیوند عضو دریافت کرده باشید، عفونت توکسوپلاسمای قبلی ممکن است دوباره فعال شود. در آن صورت بیشتر احتمال دارد که فرد علائم و نشانههای عفونت شدید را بارز سازد، از جمله:
• سر درد
• گیجی
• هماهنگی ضعیف
• تشنج
• مشکلات ریوی که ممکن است به سل یا پنومونی شباهت داشته باشد و در افراد مبتلا به ایدز رخ میدهد.
• تاری دید ناشی از التهاب شدید شبکیه چشم (توکسوپلاسموز چشمی)
در نوزادان
بسیاری از عفونتهای اولیه به تولد نوزاد مرده یا سقطجنین منجر میشود. کودکانی که زنده بمانند به احتمال زیاد با مشکلات جدی مانند موارد زیر متولد میشوند:
• تشنج
• کبد و طحال بزرگ شده
• زردی پوست و سفیدی چشم (یرقان)
• عفونت شدید چشم
تنها تعداد کمی از نوزادانی که توکسوپلاسموز دارند، علائم این بیماری را در بدو تولد بارز میسازند. از جمله از دست دادن شنوایی، ناتوانی ذهنی یا عفونت جدی چشم. اغلب کودکان آلوده، علائم و نشانهها را در دوران نوجوانانی و یا بعد از آن بارز میسازند.
علل بیماری توکسوپلاسموز
کلیک کنیدتوکسوپلاسما گوندی (توکسوپلاسما) یک ارگانیسم تک سلولی انگلی است که میتواند بسیاری از حیوانات و پرندگان را آلوده سازد. از آنجا که تنها در گربه توانایی تولید مثل دارد گربهسانان وحشی و میزبان نهایی انگل به شمار میروند.
هنگامیکه فردی توسط توکسوپلاسما، آلوده میشود، انگل به شکل یک کیست که تقریباً بر هر بخشی از بدن میتواند تأثیر بگذارد درمیآید. البته اغلب مغز و ماهیچهها و قلب را تحت تأثیر قرار میدهد.
اگر شما به طور کلی سالم باشید، سیستم ایمنی بدن شما از بروز بیماری توسط انگل جلوگیری خواهد کرد. آنها در بدن به صورت غیرفعال باقی میمانند و به شما مصونیت مادام العمر مقابل بیماری خواهد بخشید. اما اگر ایمنی و مقاومت شما به علت بیماری و یا برخی از داروها تضعیف شده باشد، این عفونت میتواند دوباره فعال شده و منجر به عوارض جدی گردد.
اگرچه شما این بیماری را در اثر تماس با کودک یا بزرگسال مبتلا نخواهید گرفت، ولی در موارد زیر احتمال ابتلا وجود دارد:
• تماس با مدفوع گربهای که دارای انگل باشد.
• خوردن و نوشیدن غذا یا آب آلوده
• استفاده از چاقو، تخته برش و یا ظروف دیگر که به انگل آلوده شده باشند.
• مصرف میوه و سبزیجات نشسته
• دریافت پیوند عضو آلوده و یا خون آلوده
عوامل خطر یا ریسک فاکتورها در بیماری توکسوپلاسموز
کلیک کنیدهرکسی میتواند به توکسوپلاسموز آلوده شود. این انگل در سراسر جهان یافت میشود.
شما در معرض خطر مشکلات سلامتی جدی ناشی از عفونت توکسوپلاسموز هستید اگر:
• به HIV یا همان ایدز مبتلا باشید.
• در حال انجام شیمیدرمانی باشید که سیستم ایمنی بدن را ضعیف میکند.
• در حال دریافت داروهای استروئیدی یا دیگر داروهای سرکوبکننده ایمنی باشید
• باردار باشید
عوارض بیماری توکسوپلاسموز
کلیک کنیداگر سیستم ایمنی بدن شما طبیعی باشد، به احتمال زیاد دچار عارضه خاصی در ارتباط با توکسوپلاسموز نخواهید شد. اگرچه افراد سالم نیز گاهی دچار عفونت چشم میشوند که عدم درمان آن میتواند منجر به کوری شود.
اما اگر سیستم ایمنی بدنتان به علت استفاده از داروهای سرکوب کننده و یا ابتلا به بیماری HIV ضعیف شده باشد ممکن است دچار عفونتهای جدی مغز مانند تشنج و انسفالیت شوید.
در افراد مبتلا به ایدز، انسفالیت درمان نشده ناشی از توکسوپلاسموز کشنده است. عود یک نگرانی دائمی برای افراد مبتلابه توکسوپلاسموز که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، میباشد.
کودکان مبتلا به توکسوپلاسموز مادرزادی ممکن است با عوارض ناتوان کنندهای مانند از دست دادن شنوایی، ناتوانی ذهنی و کوری مواجه شوند.
تشخیص بیماری توکسوپلاسموز
کلیک کنیدبدون انجام روشهای غربالگری خاص، معمولاً تشخیص توکسوپلاسموز کار دشواری است. چرا که علائم و نشانههای آن شبیه بسیاری از بیماریهای شایع دیگر مانند آنفولانزا و مونونوکلئوز میباشد.
تست در دوران بارداری
اگر پزشکتان به توکسوپلاسموز مشکوک شود، برای شما آزمایش خون برای سنجش میزان آنتیبادیهای موجود بر علیه این انگل، درخواست خواهد داد.
تفسیر نتایج آزمون
با توجه به اینکه تفسیر نتایج آزمون آنتیبادی توکسوپلاسما پیچیده میباشد، معمولاً در مراکز مرجع انجام میگیرد. گاهی بدن شما برای تولید آنتیبادی علیه این انگل نیاز به زمان دارد. لذا اگر در این فاصله میزان آنتیبادیها سنجیده شود پاسخ منفی خواهد بود. به همین دلیل پزشک معمولاً این آزمایش را چند هفته بعد تکرار خواهد کرد.
نتیجه منفی تست به این معناست که شما به این انگل آلوده نشدهاید؛ لذا نسبت به آن مصون نیستید و درصورتیکه جز گروههای در معرض خطر باشید میبایست اقدامات احتیاطی را انجام دهید. نتیجه مثبت نیز به معنای وجود عفونت فعال و یا ابتلای قبلی به این بیماری خواهد بود. با آزمونهای بیشتر میتوان زمان وقوع عفونت را بر اساس نوع آنتیبادیهای موجود در خون مشخص کرد. این امر به ویژه زمانی که باردار باشید حائز اهمیت میباشد.
تست کودک
اگر باردار هستید و دچار عفونت توکسوپلاسموز شدهاید، گام بعدی تشخیص این است که آیا کودک نیز آلوده است یا خیر. لذا آزمایشاتی که ممکن است درخواست شوند عبارتاند از:
آمنیوسنتز : در این روش که معمولاً بعد از ۱۵ هفته از بارداری انجام میشود، پزشک با استفاده از یک سوزن ظریف مقدار کمی از مایع کیسه جفت (کیسه آمنیوتیک) را برداشت میکند. سپس این مایع از نظر وجود توکسوپلاسموز بررسی میگردد. آمنیوسنتز با خطراتی نظیر سقط جنین، دلدرد، نشت مایع یا سوزش در محلی که سوزن وارد شده است همراه است.
تصویربرداری با امواج فراصوت : در این تست از امواج صوتی برای تولید تصاویر از کودک داخل رحم تهیه میشود. سونوگرافی نمیتواند به طور دقیق عفونت توکسوپلاسموز را تشخیص دهد. تنها میتواند نشان دهد که آیا کودک دارای علائم خاصی، مانند تجمع مایع در مغز (هیدروسفالی) میباشد یا خیر. با این حال، نتیجه منفی سونوگرافی بر نبود عفونت دلالت نمیکند. به همین دلیل، نوزاد میبایست در طول سال اول زندگی از طریق معاینه و انجام آزمایش خون تحت پایش قرار گیرد.
تست در موارد شدید
اگر شما به یک بیماری تهدیدکننده حیات مانند انسفالیت دچار شده باشید، ممکن است به یک یا چند آزمون تصویربرداری برای بررسی ضایعات و یا کیستهای موجود در مغز نیاز داشته باشید. شامل:
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)؛
• بیوپسی مغز یا برداشت یک نمونه کوچک از بافت مغز؛
درمان بیماری توکسوپلاسموز
کلیک کنیدبیشتر افراد سالم نیازی به درمان توکسوپلاسموز ندارند. اما اگر شما سالم هم باشید ولی علائم و نشانههای عفونت حاد را بارز سازید، دکتر شما ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:
• پیریمتامین (Daraprim) : این دارو که یک آنتاگونیست اسید فولیک است، به طور معمول برای مالاریا استفاده میشود، این دارو ممکن است از جذب ویتامین B فولات (اسید فولیک، ویتامین B-9) در بدن جلوگیری کند به ویژه هنگامیکه دوز بالایی در طی یک دوره طولانی استفاده شود. به همین دلیل، دکتر شما ممکن است هنگام مصرف این دارو برایتان مکمل اسید فولیک تجویز کند. سایر عوارض جانبی بالقوه پیریمتامین شامل سرکوب مغز استخوان و سمیت کبدی میباشد.
• سولفادیازین(Sulfadiazine) : این آنتیبیوتیک را با پیریمتامین برای درمان توکسوپلاسموز تجویز میکنند.
درمان افراد مبتلا به HIV / AIDS
اگر شما مبتلا به HIV / ایدز باشید، درمان انتخابی برای توکسوپلاسموز شامل ترکیب پیریمتامین و سولفادیازین، همراه با مکمل اسید فولیک خواهد بود. گزینه دیگر تجویز پیریمتامین همراه با کلیندامایسین (Cleocin) (یک آنتی بیوتیک که میتواند ایجاد اسهال شدید کند) میباشد.
درمان زنان باردار و نوزادان
اگر شما باردار باشید و به توکسوپلاسموز آلوده شده باشید اما کودکتان تحت تأثیر قرار نگرفته باشد، ممکن است به شما آنتیبیوتیک اسپیرامایسین داده میشود. استفاده از این دارو ممکن است خطر ابتلای کودک به مشکلات عصبی ناشی از توکسوپلاسموز مادرزادی کاهش دهد.
اگر نتایج آزمایشات نشان دهد که فرزندتان متولد به توکسوپلاسموز مبتلا شده است، دکتر شما ممکن است درمان با پیریمتامین و سولفادیازین را در شرایط بسیار شدید و پس از هفته ۱۶ بارداری شروع کند. این داروها میتوانند عوارض جانبی جدیای برای مادر و نوزاد به همراه داشته باشد به همین دلیل به طور معمول در دوران بارداری استفاده نمیشود.
شما هم می توانید در مورد این بیماری داستان خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت داستان خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن داستان جدید " کلیک کنید. همچنین داستان شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، داستان شما نمایش داده می شود.شما هم می توانید در مورد این بیماری پرسش خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت پرسش خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن پرسش جدید " کلیک کنید. همچنین پرسش شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، پرسش شما نمایش داده می شود.