پسوریازیس (Psoriasis)

معمولاً با پچ‌های (patch) پوسته ریز قرمز در ناحیه سر و سراسر بدن تظاهر می‌کند. پوسته‌های بیماری در سر از شوره معمولی ضخیم‌تر می‌باشند. مناطق شایع درگیر در بدن آرنج‌ها ، زانوها و پشت می‌باشد.

علائم شایع عبارت‌اند از :

• تکه‌های قرمز پوست پوشیده شده با فلس‌های نقره‌ای
• نقاط پوسته پوسته کوچک (معمولاً در کودکان دیده می‌شود)
• پوست خشک و ترک خورده که ممکن است خونریزی کند
• خارش، سوزش و یا درد
• ناخن ضخیم و حفره‌دار
• تورم و خشکی مفاصل

انواع مختلفی از پسوریازیس وجود دارد. شامل:

پسوریازیس پلاکی

رایج‌ترین شکل آن است همراه با ضایعات قرمز خشک در پوست که با فلس‌های نقره‌ای پوشش داده شده است. پلاک ممکن است خارش داشته باشد یا دردناک باشد و در هر نقطه از بدن می‌تواند رخ دهد،از جمله ناحیه تناسلی و بافت نرم داخل دهان. فرد ممکن است تنها چند پلاک داشته باشد یا تعداد زیاد.

پسوریازیس ناخن

پسوریازیس می‌تواند در ناخن پا ایجاد شود و باعث ایجاد حفره، رشد غیر طبیعی ناخن‌های و تغییر رنگ آن شود. ناخن پسوریازیسی ممکن است شل و جدا از بستر ناخن (اونیکولیز) باشد. در موارد شدید ممکن است باعث افتادن ناخن نیز بشود.

پسوریازیس پوست سر

پسوریازیس در پوست سر باعث می‌شود این ناحیه قرمز، خارش‌دار با فلس‌های نقره‌ای و سفید به نظر برسد. مناطق قرمز یا پوسته پوسته اغلب فراتر از خط مو را گسترش می‌یابند.ممکن است تکه‌های مرده پوست به ویژه پس از خاراندن پوست سر ، در لا به لای موها و یا بر روی شانه‌ها دیده شوند.

پسوریازیس خالدار

این نوع، در درجه اول کودکان و بزرگ‌سالان جوان را درگیر می‌کند.معمولاً یک عفونت باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوکی باعث آن شده است. به وسیله توسط زخم‌های کوچک، آب‌دار شکل در بازوها، پاها و پوست سر مشخص می‌شود. زخم‌ها به ضخامت پلاک معمولی نیست. ممکن است یک نوع از آن را داشته باشید که خود به خود از بین می‌رود و یا نوع دیگری که به طور مکرر بروز پیدا می‌کند.

پسوریازیس معکوس

به طور عمده مؤثر در پوست در زیر بغل، در کشاله ران، زیر سینه و دور اندام‌های تناسلی دیده می‌شود. پسوریازیس معکوس باعث ایجاد لکه‌های صاف در پوست ملتهب قرمز رنگ می‌شود که با سایش و تعریق بدتر می‌شود.عفونت‌های قارچی ممکن است این نوع از پسوریازیس را آغاز کند.

پسوریازیس پوسچولر

این فرم غیر معمول از پسوریازیس می‌تواند در بخش وسیعی از بدن (پسوریازیس پوسچولر عمومی) و یا در مناطق کوچک‌تر مثل دست‌ها، پاها و یا نوک انگشتان رخ دهد. به طور کلی با تاول پر از چرک ظاهر می‌شود و خیلی سریع تنها چند ساعت پس از اینکه پوست قرمز و دردناک شد بارز می‌شود.پسوریازیس پوسچولر همچنین می‌توانید باعث ایجاد تب، لرز، خارش شدید و اسهال شود.

پسوریازیس اریترودرمیک (Erythrodermic)

کمترین شیوع پسوریازیس، مربوط به این نوع است. پسوریازیس اریترودرمیک می‌تواند تمام بدن را با ضایعاتی قرمز رنگ و پوسته ریزی دهنده که می‌تواند خارش داشته باشد، پوشش دهد.

آرتریت پسوریاتیک

علاوه بر التهاب و پوسته پوسته شدن پوست، آرتریت پسوریاتیک می‌تواند باعث تغییر رنگ و حفره‌دار شدن ناخن شود و درد مفاصل ایجاد کند که همگی از نشانه‌های آرتریت هستند. علائم از خفیف تا شدید می‌تواند بارز شود، و آرتریت پسوریاتیک می‌توانید بر هر مفصلی اثر بگذارد. اگرچه این بیماری معمولاً به شدت دیگر اشکال آرتریت نیست، می‌تواند باعث خشکی و آسیب مفاصل شود که در موارد جدی‌تر ممکن است به تغییر شکل دائمی منجر شود.

علت پسوریازیس نامعلوم است مطالعات وجود زمینه‌های ژنتیكی كه توسط فاكتورهای محیطی فعال می‌شود را نشان داده‌اند.

استرس‌های فیزیكی و روحی، عفونت‌های گلو و آنفلونزا ممكن است بیماری را تشدید كنند. برخی داروها مانند هورمون‌های استروئیدی و داروهای ضد فشار خون ممكن است باعث ظهور پسوریازیس گردند.

شیوع بیماری در حوالی 20 سالگی است. اما از بدو تولد تا سنین پیری هم ایجاد می‌شود . همانند دیابت و سایر بیماری‌های مزمن ، بهبودی دائمی ندارد اما برخلاف سایر بیماری‌های مزمن به ندرت باعث كاهش طول عمر می‌شود .

بهبودی سریعی برای بیماری پسوریازیس وجود ندارد. از استروئید‌های خوراكی بهتر است اجتناب شود زیرا علی رغم كنترل سریع پسوریازیس ، باعث برگشت سریع و شدید پسوریازیس می‌گردد . به خاطر داشته باشید پسوریازیس با درمان‌های مناسب می‌تواند كنترل شود .

در اغلب موارد، تشخیص پسوریازیس نسبتاً ساده است.

معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی

دکتر شما معمولاً می‌تواند پسوریازیس را با در نظر گرفتن تاریخچه پزشکی و معاینه پوست بدن، پوست سر و ناخن‌ها تشخیص دهد.

بیوپسی پوست

در موارد نادری دکتر شما ممکن است یک نمونه کوچک از پوست (بیوپسی) بردارد تا در زیر میکروسکوپ برای تعیین دقیق نوع پسوریازیس و رد کردن سایر اختلالات مورد بررسی قرار دهد. نمونه برداری پوست به طور کلی می‌تواند در مطب دکتر پس از استفاده از یک بی‌حسی موضعی انجام شود.

کرم‌های موضعی، پمادها، لوسیون‌ها، شامپوها و شوینده‌های سر، شامپوهای تار و محلول‌ها و ژل‌های حاوی استروئید برای پسوریازیس پوست سر مورد استفاده قرار می‌گیرند.در اغلب بیمارانی كه بیماری خفیفی دارند تسكین قابل ملاحظه‌ای با مرطوب كننده‌های كرم و پماد ایجاد می‌شود . جهت صورت ، كشاله ران و مناطق مودار استروئیدهای ضعیف معمولاً استعمال می‌گردند . فوتوتراپی (نور درمانی) كه درمان با اشعه اولتراویوله است در درمان بیماری مؤثر می‌باشد.

داروهای خوراكی زمانی كه پسوریازیس به درمان موضعی و فوتوتراپی پاسخ نداد شروع می‌شود. داروها شامل متوتروكسات (MTX)، سیكلوسپورین و سولفاسالازین می‌باشد که به علت عارضه جانبی این داروها تست‌های خونی بیمار باید به‌ طور مرتب چک شود.

بیمار باید بداند که پسوریازیس یك بیماری غیر عفونی و غیر مسری مزمن می‌باشد كه دوره درمان آن طولانی است اما با مصرف صحیح دارو و استفاده از روش‌های درمانی و رعایت نكات توصیه شده کاملاً قابل كنترل می‌باشد .

• از استرس‌های عاطفی (تنش‌های روحی) جدا خودداری كند، آرامش اصل اول در تداوم درمان است.
• از هرگونه تحریك و دست‌کاری ضایعات و یا صدمه به پوست (بریدگی ، سائیدگی ، آفتاب سوختگی) بپرهیزد .
• از مصرف دارو بدون توصیه پزشك خودداری كند (زیرا بعضی از داروها بیماری را تشدید می‌کند).
• به پزشک به طور مرتب مراجعه کند. هرگونه تغییر در نوع یا میزان دارو یا روش درمان حتماً با نظر پزشك باشد .
• برای شستشوی بدن از صابون و شامپوی توصیه شده ( با نظر پزشك ) و آب ولرم به‌طور مرتب استفاده کرده و بدن را خیلی ملایم با حوله خشك نماید .
• از قرار گرفتن در فضاهای بسیار سرد و بسیار گرم بپرهیزد .
• از خشك شدن پوست جلوگیری کرده و بدین منظور از وازلین یا اوسرین و سایر پمادهای نرم كننده استفاده کنند. بعد از انجام فتوتراپی با آب ولرم استحمام كرده ، سپس بدن را چرب نمایند.
• در برنامه روزانه تعادلی بین كار ، ورزش ، تفریح و استراحت ایجاد نموده از خستگی مفرط بپرهیزد.
• رژیم غذایی باید حاوی پروتئین فراوان ، مایعات فراوان ، كم چربی و كم نمك باشد (لبنیات، گوشت ، مرغ ، ماهی ، حبوبات ، تخم مرغ ، میوه و سبزیجات)
• از مصرف الكل و دخانیات و چاقی بپرهیزد .
• از قرار گرفتن در معرض عفونت‌ها (بیماری‌های عفونی) خودداری نماید.
• از قطع خودسرانه دارو بپرهیزد.
• در هنگام خارش به ‌جز داروهای توصیه شده كمپرس و حمام ولرم مفید است .
• در صورت امكان روزی یك بار استحمام نمایند.
• از برخورد ضربه مستقیم به بدن پرهیز کنند.
• از لباس‌های زیر نخی استفاده کنند..
• از مواد غذائی آلرژی زا (ادویه ، قهوه ، شكلات ، سوسیس ، كالباس و …) دوری کنند..

اگر در روند درمان از اشعه اولتراویوله استفاده می‌کند موارد زیر را رعایت کند:

• در صورتی كه بیمار هنگام خوردن قرص اشعه (متوكسالن ..) حالت تهوع دارد آن را بین غذا میل نماید.
• دو ساعت بعد از خوردن قرص بهترین زمان برای دریافت اشعه است . زمان خوردن قرص و دریافت اشعه را تنظیم نماید.
• حداكثر نیم ساعت بعد از خوردن قرص از عینك آفتابی مناسب (حتی الامكان کناره‌های آن نیم بسته باشد) استفاده نموده و حتی الامكان بدن خود را در برابر نور بپوشاند و عینك و پوشش خود را تا پایان روز و هنگام خواب حفظ کند.
• در روزهایی كه از قرص اشعه استفاده می‌کند تا حد امکان كمتر در مقابل نورآفتاب قرار بگیرد.
• در صورت ایجاد تورم و قرمزی و جوش در موضعی كه اشعه می‌گیرید با پزشك معالج مشورت نماید.
• حتماً فواصل دریافت اشعه را كه توسط پزشك تجویز شده رعایت نماید.
• در طول درمان از بارداری بپرهیزد.

در صورت مصرف کپسول تیگازون توجه به نکات زیر ضروری است:

• كنترل چربی در رژیم غذایی (رژیم کاملاً كم چربی) و مصرف مایعات فراوان ضروری است.
• چرب كردن مخاط‌ها (بینی و لب) لازم است ، چون مصرف دارو باعث خشكی آن می‌شود.
• كنترل دوره‌ای آزمایشات توصیه شده توسط پزشك (تست‌های كبدی و چربی خون) و مراجعه منظم به پزشك لازم است.
• از حاملگی حتی تا دو سال پس از قطع دارو خودداری نماید.

دقت فرمایید كه :

مهم‌ترین عامل بهبودی ، داشتن آرامش اعصاب ، دوری از فشارهای روحی ،اضطراب ، استرس و موارد نظیر آن می‌باشد.

• درمان بیماری پوستی پسوریازیس به صورت خانگی

مرجع تخصصی پزشکی و سلامت دکتر سوشا