نارسایی های شنوایی (Hearing Loss)

کاهش شنوایی هدایتی

هرگونه مشکل در گوش خارجی یا میانی که مانع از انتقال صحیح صدا شود به عنوان کاهش شنوایی هدایتی شناخته می‌شود. کم شنوایی‌های هدایتی معمولاً خفیف یا متوسط هستند ( 25 تا 65 دسی بل).

در برخی موارد، از دست دادن شنوایی هدایتی می‌تواند موقت باشد که بسته به علت آن مشکل، دارو یا عمل جراحی می‌تواند به درمان کمک کند. از دست دادن شنوایی هدایتی ممکن است با سمعک، کاشت گوش میانی یا ایمپلنت هدایتی استخوانی درمان شود.

کاهش شنوایی حسی عصبی

کاهش شنوایی حسی عصبی در نتیجه از دست رفتن و یا آسیب سلول‌های حسی(سلول‌های مویی) در حلزون گوش رخ می‌دهد و معمولاً دائمی است. همچنین به عنوان “ناشنوایی عصبی”،نیز شناخته می‌شود. از دست دادن شنوایی حسی عصبی می‌تواند خفیف، متوسط، شدید یا عمیق باشد.

نوع خفیف تا شدید ناشنوایی حسی عصبی اغلب می‌تواند با کمک سمعک یا ایمپلنت گوش میانی بهبود پیدا کند. کاشت حلزون گوش نیز یک راه حل برای از دست دادن شنوایی شدید یا عمیق است.

برخی از افراد کاهش شنوایی حسی عصبی را تنها در فرکانس‌های بالا تجربه می‌کنند و در واقع نوعی ناشنوایی جزئی دارند در این موارد، تنها سلول‌های مویی در پایه حلزون آسیب دیده است. در قسمت داخلی حلزون، در رأس، سلول‌های مو که مسئول پردازش تن پایین صدا هستند هنوز هم دست نخورده است. ترکیب تحریک الکتریکی و صوتی، و یا EAS، به طور خاص برای این موارد انجام می‌شود.

از دست دادن شنوایی مخلوط

از دست دادن شنوایی مخلوط ترکیبی از یک کم شنوایی حسی عصبی و هدایتی است. مشکلات آن در هر دو گوش داخلی و خارجی یا میانی وجود دارد گزینه‌های درمان ممکن است دارو، جراحی، سمعک، ایمپلنت شنوایی گوش میانی یا ایمپلنت استخوان هدایتی باشد.

از دست دادن شنوایی عصبی

فقدان یا اختلال در عصب شنوایی می‌تواند موجب از دست دادن شنوایی عصبی شود. از دست دادن شنوایی عصبی معمولاً عمیق و دائمی است.
سمعک و کاشت حلزون گوش نمی‌تواند کمک کند به دلیل آن که عصب قادر به انتقال اطلاعات صدا به مغز نیست. در بسیاری از موارد، ایمپلنت شنوایی ساقه مغز(ABI) ممکن است یک گزینه درمانی باشد.

کاربرد کاشت حلزون

در کاشت حلزون شنوایی یک دستگاه الکترونیکی که تا حدی شنوایی را در افراد بهبود می‌بخشد و در افرادی که به خاطر آسیب گوش داخلی مشکل شدید شنوایی دارند و سمعک خیلی برایشان کارساز نیست انجام می‌شود.البته انجام عمل جراحی کاشت حلزون گوش برای تمامی ناشنوایان و کم شنوایان امکان‌پذیر نیست.

برای درک صدا،اصوات از گوش خارجی و گوش میانی می‌گذرد و به حلزون گوش داخلی می‌رسد. بعد از آن تبدیل به سیگنال‌های الکتریکی می‌شود که توسط مغز درک می‌گردد. در غالب انواع شدید کم شنوایی،پروسه تبدیل صدا به سیگنال‌های الکتریکی مختل می‌شود. با کاشت حلزون که مستقیماً با تولید سیگنال‌های الکتریکی عصب شنوایی را تحریک می‌کند،می‌توان گفت به نوعی عملکرد شنوایی گوش خارجی تا گوش داخلی جایگزین می‌شود و به عبارتی یک میانبر ایجاد می‌شود.

معرفی دستگاه الکترونیکی حلزون

این وسیله از دو قطعه مرکزی تشکیل شده است؛یک قطعه مسئول پردازش سیگنال‌های صدا است (شماره 1 در تصویر)که به گیرنده کاشته شده در پشت گوش (شماره 2 در تصویر)منتقل می‌شود.این گیرنده سیگنال را به الکترود حلزونی شکل قرار گرفته در گوش داخلی (شماره 3 در تصویر) می‌فرستد.به این ترتیب پیام شنوایی ایجاد شده و توسط عصب شنوایی(شماره 4 در تصویر) دریافت می‌شود تا به مغز برسد و توسط آن تفسیر شود.با توجه به اینکه درک شنوایی دقیقا مثل شنوایی طبیعی نخواهد بود لذا می‌بایست فرد با صرف زمان آموزش‌های لازم جهت یادگیری تفسیر سیگنال‌های دریافتی از حلزون کاشت شده را دریافت کند؛البته پس از حدود یک سال یا بیش‌تر بیماران دریافت کننده ایمپلنت،دستاوردهای قابل توجهی در درک گفتار به دست خواهند آورد.

مزایای کاشت حلزون

گرچه نتایج از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما در کل کاشت حلزون در برقراری ارتباط بهتر و بهبود کیفیت زندگی به افراد کمک خواهد کرد. توانایی‌های کسب شده توسط این افراد عبارت‌اند از :

• توانایی شنیدن اصوات بدون نیاز به ایما و اشاره
• شناخت صداهای روزمره محیط زیست که قبلاً قادر به درک آن‌ها نبودند.
• درک گفتار
• توانایی شنیدن صداهای خفیف و ملایم
• توانایی یافتن جهت ایجاد صدا
• امکان گوش دادن به موزیک

ارزیابی

جهت بررسی نیاز به کاشت حلزون یکسری از تست‌ها به صورت سرپایی انجام می‌گیرند :

• تست شنوایی
• ارزیابی شنوایی با سمعک
• ارزیابی تعادل
• MRI یا CT اسکن

معیارهای واجد شرایط بودن برای کاشت حلزون

• افرادی که کم شنوایی آن‌ها در هر دو گوش یا یک گوش به قدری شدید است که موجب قطع ارتباط گفتاری آن‌ها شده است.
• افرادی که سمعک در آن‌ها به خوبی جوابگو نیست.
• شرایط ‍ پزشکی یا فاکتورهایی که خطر کاشت حلزون را افزایش دهند در فرد وجود ندارد.
• انگیزه بالا جهت شرکت در جلسات توان‌بخشی داشته باشند تا بتوانند با جهان شنوایی ارتباط برقرار کنند.
• دید دقیقی نسبت به عمل کاشت حلزون داشته باشند و اینکه این جراحی چه کارهایی را می‌تواند و چه کارهایی را نمی‌تواند برای فرد مورد نظر انجام دهد.
• همچنین در گذشته بیماران بایستی دارای افت شنوایی حسی و عصبی و دو طرفه بوده و با استفاده از سمعک و بهترین تقویت ممکن امتیاز کمتر از 50 درصد در یک گوش و کمتر از 60 درصد در گوش مقابل را کسب می‌کردند تا امکان کاشت حلزون برای آن‌ها فراهم می‌شد.

جراحی

جراحی در شرایط بیهوشی کامل انجام می‌شود.جراح گوش و حلق و بینی برش ظریفی را در پشت گوش ایجاد می‌کند و با برش استخوان ماستوئید بخش داخلی دستگاه حلزون گوش را کار می‌گذارد.سپس جراح سوراخ کوچکی را در حلزون گوش ایجاد می‌کند و الکترود دستگاه را از طریق این سوراخ وارد می‌کند.سوراخ طوری بسته می‌شود که دستگاه داخلی زیر پوست قرار بگیرد.اکثر افراد همان روز جراحی مرخص می‌شوند.

فعال‌سازی دستگاه

یک تا چهار هفته پس از جراحی اجزاء خارجی دستگاه می‌تواند برنامه‌ریزی و فعال شود.قطعه کاشت شده تا زمانی که برنامه‌ریزی نشود توان شنیدن به وجود نخواهد آمد.مراحل مختلف فعال‌سازی در زیر آمده است :

• اتصال هدست(Headset) : یک کارشناس شنوایی سنج هدستی را که مشتمل بر یک فرستنده و یک میکروفن است را متصل می‌کند.فرستنده سیگنال‌های صوتی را در سراسر پوست به گیرنده داخلی تحریک کننده می‌فرستد.
• چک کردن حلزون کاشت شده : هرکدام از اجزاء شامل الکترود،جهت کنترل سالم بودن آن‌ها بررسی می‌شوند.
• برنامه‌ریزی پردازشگر گفتار : کارشناس شنوایی‌سنج یک نقشه شنوایی تنظیم می‌کند.این نقشه مجموعه‌ای از دستورالعمل‌هاست که بیان می‌کند هر الکترود چگونه انتهای حلزون را تحریک کند.
• شروع به کار دستگاه : پردازشگر گفتار روشن می‌شود و فرد برای اولین بار با حلزون کاشت شده صدا را می‌شنود.در روز اول مجموعه درهمی از اصوات توسط فرد دریافت می‌شود که به مرور زمان واضح‌تر و طبیعی‌تر می‌شود.
• تنظیم دقیق : می‌بایست چندین بار در طول یک سال برای عملکرد صحیح،دستگاه را تنظیم کنید.

انواع کاشت حلزون

1)کاشت حلزون دو طرفه

کاشت حلزون در هر دو گوش برای درمان مشکلات شدید ناشنوایی به کار می‌رود.خصوصاً در نوزادان و کودکانی که در حال آموزش گفتار هستند مناسب است.کاشت دو طرفه حلزون می‌تواند طی یک عمل جراحی یا در دو عمل جداگانه انجام گیرد.

2)ایمپلنت ترکیبی حلزون

در این روش علاوه بر استفاده ا ز حلزون الکترونیکی از سمعک نیز استفاده می‌شود.اینجا سعی بر آن است که شنوایی باقیمانده در گوش با استفاده هم‌زمان از کاشت حلزون و سمعک در یک گوش حفظ گردد.

مرجع تخصصی پزشکی و سلامت دکتر سوشا