منوراژی | درد شدید قاعدگی (Menorrhagia)

علائم و نشانه منوراژی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• نیاز به تعویض مکرر نوار بهداشتی و یا تامپون در هر ساعت برای چندین ساعت متوالی
• نیاز به استفاده از دو یا تعداد بیشتری نوار بهداشتی در هر زمان برای کنترل جریان قاعدگی
• نیاز به بیدار ماندن برای تغییر نوار بهداشتی در طول شب
• خونریزی برای مدت بیش از یک هفته
• خروج لخته خون با جریان قاعدگی برای بیش از یک روز
• محدود شدن فعالیت‌های روزانه با توجه به جریان قاعدگی سنگین
• علائم کم ‌خونی مانند خستگی یا تنگی نفس

در برخی موارد، علت خونریزی شدید قاعدگی ناشناخته است، اما تعدادی از شرایط ممکن است منجر به منوراژی شود. علل شایع عبارت‌اند از:

• عدم تعادل هورمونی بین استروژن و پروژسترون
• اختلال عملکرد تخمدان
• فیبروئید رحم که نوعی تومور خوش‌ خیم رحمی است.
• وجود غده‌های خوش‌ خیم در دیواره رحم (پولیپ رحم)
• استفاده از دستگاه درون رحمی (IUD)
• آدنومیوز؛ شرایطی که در آن بافت آندومتر وجود داشته و به داخل دیواره رحم رشد می‌کند.
• عوارض بارداری نظیر سقط‌ جنین یا حاملگی خارج رحمی
• سرطان رحم، سرطان تخمدان و سرطان گردن رحم
• اختلالات خونریزی وراثتی مانند برخی از اختلالات انعقاد خون مانند بیماری فون ویلبراند
• برخی داروها، از جمله داروهای ضد التهاب و ضد انعقادها
• دیگر شرایط پزشکی ازجمله بیماری التهابی لگن (PID)، مشکلات تیروئید، آندومتریوز و بیماری کبدی یا کلیوی

منوراژی اغلب به علت عدم تعادل هورمونی است که باعث قاعدگی بدون تخمک‌ گذاری می‌شود. در یک چرخه طبیعی، آزاد شدن یک تخمک از تخمدان باعث تحریک تولید پروژسترون از تخمدان می‌شود که باعث حفظ دوره‌های منظم قاعدگی می‌شود. زمانی که هیچ تخمکی منتشر نشود، پروژسترون ناکافی می‌تواند منجر به خونریزی شدید قاعدگی شود.

چرخه قاعدگی بدون تخمک‌ گذاری در میان دو گروه سنی جداگانه شایع است:

• دختران نوجوان که به‌ تازگی عادت ماهانه‌شان آغاز شده است. دختران به‌ خصوص پس از اولین قاعدگی‌شان در سال اول در معرض منوراژی قرار دارند.
• زنان مسن‌تر نزدیک یائسگی؛ زنان سنین ۴۰ تا ۵۰ سال در معرض خطر تغییرات هورمونی که منجر به چرخه بدون تخمک‌ گذاری شود، قرار دارند.

خونریزی بیش‌ از حد و یا طولانی‌ مدت قاعدگی می‌تواند به دیگر شرایط پزشکی منجر شود، از جمله:

• کم‌خونی کمبود آهن : علائم این بیماری شامل پوست رنگ‌ پریده، ضعف و خستگی می‌شود. اغلب موارد کم‌ خونی خفیف هستند، اما حتی کم‌خونی خفیف می‌تواند باعث ضعف و خستگی شود. آنمی متوسط تا شدید همچنین می‌تواند تنگی نفس، ضربان قلب سریع، سبکی سر و سردرد ایجاد نماید.
• درد شدید : همراه با خونریزی شدید قاعدگی، شما ممکن است گرفتگی‌های قاعدگی دردناک (دیسمنوره) داشته باشد. گاهی اوقات گرفتگی عضلات مرتبط با منوراژی به‌ اندازه‌ای شدید است که نیاز به دارو و یا یک روش جراحی می‌باشد.

دکتر شما به‌احتمال‌زیاد در مورد تاریخچه پزشکی و چرخه قاعدگی شما سؤالاتی خواهد پرسید. سپس پزشکتان با انجام یک معاینه بالینی و یک یا چند تست به تشخیص خواهد رسید:

• آزمایش خون : نمونه از خون شما ممکن است از نظر کمبود آهن (کم‌ خونی) و دیگر شرایط، مانند اختلالات تیروئید و یا اختلالات لخته شدن خون مورد بررسی قرار گیرد.
• تست پاپ اسمیر : در این آزمایش، سلول‌هایی از دهانه رحم جمع‌آوری می‌شوند و ازنظر عفونت، التهاب و یا تغییراتی که ممکن است سرطانی باشد و یا به سرطان منجر شود، مورد ارزیابی قرار گیرد.
• بیوپسی آندومتر : دکتر شما ممکن است یک نمونه از بافت داخل رحم برداشته و توسط یک آسیب‌ شناس مورد بررسی قرار دهد.
• اسکن با امواج فراصوت : در این روش تصویر برداری از امواج صوتی برای تولید تصاویری از رحم، تخمدان و لگن استفاده می‌شود.

بر اساس نتایج حاصل از آزمایش‌های اولیه؛ پزشکتان ممکن است آزمایش‌های بیشتری توصیه کند، ازجمله:

• سونوهیستروگرام (Sonohysterogram) : در طول این آزمون، یک مایع از طریق یک لوله از طریق واژن و گردن رحم، به رحم تزریق می‌شود. سپس پزشکتان با استفاده از سونوگرافی مشکلات موجود در پوشش رحم را بررسی می‌کند.
• هیستروسکوپی : این آزمون شامل قرار دادن یک دوربین کوچک از طریق واژن و گردن رحم به رحم می‌باشد که اجازه می‌دهد تا دکتر داخل رحم را ببیند.

درمان اختصاصی منوراژی به تعدادی از عوامل بستگی دارد، از جمله:

• سلامت کلی شما و تاریخچه پزشکی
• علت و شدت بیماری
• تحمل فرد برای داروهای اختصاصی و روش‌های درمانی
• این احتمال که دوره شما به‌ زودی از شدتش کاسته خواهد شد.
• برنامه آینده شما برای باروری
• تأثیر این وضعیت در شیوه زندگی شما
• نظر و ترجیح شخصی شما

درمان دارویی

دارودرمانی برای منوراژی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مکمل‌های آهن : برای درمان کم‌خونی، پزشک ممکن است مکمل آهن تجویز کند.
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID : (NSAIDS ها، مانند ایبوپروفن و یا ناپروکسن، به کاهش از دست دادن خون قاعدگی کمک خواهند کرد. همچنین در از بین بردن گرفتگی‌های قاعدگی دردناک (دیسمنوره) سودمند خواهد بود.
• ترانکسامیک اسید : ترانکسامیک اسید (Lysteda) به کاهش از دست دادن خون قاعدگی کمک می‌کند و تنها در زمان خونریزی استفاده می‌شود.
• قرص‌های ضد بارداری : گذشته از کمک به کنترل بارداری، قرص‌های ضد بارداری می‌تواند به تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش خونریزی بیش‌ از حد و یا طولانی‌ مدت قاعدگی نیز کمک خواهد کرد.
• پروژسترون خوراکی : هنگامی‌که برای ۱۰ روز یا بیشتر از هر چرخه قاعدگی استفاده شود می‌تواند عدم تعادل هورمونی را بهبود بخشید و باعث کاهش منوراژی شود.
• IUD هورمونی : این دستگاه درون رحمی یک نوع از پروژسترون به نام لوونورژسترول، که باعث می‌شود پوشش رحم نازک و جریان خون قاعدگی و دل‌ درد کاهش یابد را آزاد می‌کند.

درمان جراحی

اگر دارودرمانی ناموفق باشد شما ممکن است به درمان جراحی برای منوراژی نیاز داشته باشید. گزینه‌های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اتساع و کورتاژ (D & C) : در این روش، پزشک دهانه رحم را بازکرده و سپس با خراش و یا مکش بافتی از پوشش درونی رحم به کاهش خونریزی قاعدگی، کمک خواهد کرد.
• آمبولیزاسیون شریان رحمی : برای زنانی که منوراژی به علت فیبروئید ایجاد می‌شود، هدف از این روش است کوچک کردن فیبروئید در رحم با مسدود کردن شریان‌های رحمی و قطع جریان خون به آن می‌باشد. در طول آمبولیزاسیون سرخرگ رحمی، جراح یک کاتتر را از طریق شریان بزرگ در ران پا (شریان فمورال) عبور می‌دهد و آن را به شریان‌های رحمی هدایت می‌کند.
• میومکتومی : در این روش یک عمل جراحی برای برداشتن فیبروم رحم انجام می‌پذیرد. بسته به‌ اندازه، تعداد و محل فیبروئیدها، جراح ممکن است میومکتومی را با استفاده از جراحی باز شکم، از طریق ایجاد چند برش کوچک (لاپاروسکوپی) و یا از طریق گردن رحم و مهبل (واژن) (hysteroscopically) انجام دهد.
• برداشت آندومتر : با استفاده از انواع تکنیک‌ها، پزشک به‌طور دائم پوشش رحم را (آندومتر) از بین می‌برد. پس از خارج کردن آندومتر، بسیاری از زنان دوره بسیار سبک‌تری را تجربه می‌کنند. بارداری بعد از حذف آندومتر می‌تواند سلامت شما را در معرض خطر قرار دهد لذا می‌بایست پس‌ از این اقدام، به‌ طور دائمی تا زمان یائسگی از روش‌های جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
• هیسترکتومی : هیسترکتومی به معنای جراحی برای برداشتن رحم و دهانه رحم است. این روش دائمی است که باعث عقیم شدن و به پایان رسیدن دوره‌های قاعدگی و وقوع زودرس یائسگی خواهد شد.

• 5 نشانه نگران کننده دوران قاعدگی
• چگونه از شر نفخ دوران قاعدگی خلاص شویم؟
• روش های عالی برای کاهش درد پریود در دوران قاعدگی

مرجع تخصصی پزشکی و سلامت دکتر سوشا