سمیت با سرب ( Lead poisoning )
درباره بیماری سمیت با سرب
بیماری سمیت با سرب ( Lead poisoning ) زمانی اتفاق میافتد که سرب طی ماهها یا سالها در بدن تجمع یابد. حتی مقدار کم سرب میتواند مشکلاتی جدی برای سلامتی ایجاد کند. خصوصاً کودکان زیر 6 سال در معرض سمیت با سرب قرار دارند که این حالت میتواند بهشدت بر رشد ذهنی و جسمی آنان تأثیر بگذارد. در سطوح بسیار بالا، سمیت با سرب میتواند مرگبار باشد.
رنگهای سربی و گرد و غبارهای آلوده به سرب در ساختمانهای قدیمی، علت اصلی سمیت با سرب در کودکان هستند. منابع دیگر عبارتاند از هوا، آب و خاک آلوده. افراد بزرگسالی که شغل مرتبط با کارخانههای باتریسازی، تعمیرگاههای خودرو و بازسازی خانه دارند نیز در معرض سمیت با سرب قرار دارند.
بیماری سمیت با سرب قابل درمان است؛ اما با رعایت یکسری اقدامات احتیاطی ساده میتوانید از بروز این بیماری در خود و سایر اعضای خانوادهتان جلوگیری کنید.
علائم و نشانه های بیماری سمیت با سرب
کلیک کنیدتشخیص سمیت با سرب در مراحل اولیه سخت است؛ زیرا سطح سرب در سرم افرادی که به نظر سالم میرسند نیز، ممکن است بالا باشد. علائم و نشانههای این بیماری معمولاً تا زمانی که سطح سرب به مقادیر خطرناک برسد، ظاهر نمیشود.
علائم و نشانه های بیماری سمیت با سرب در کودکان
علائم و نشانههای سمیت با سرب در کودکان عبارتاند از:
- تأخیر در رشد
- مشکلات یادگیری
- تحریکپذیری
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- خستگی
- درد شکم
- استفراغ
- یبوست
- از دست دادن شنوایی
- تشنج
علائم و نشانه های بیماری سمیت با سرب در نوزادان
کودکانی که قبل از تولد با سرب مواجه شده باشند ممکن است علائم زیر را داشته باشند:
- تولد زودتر از موعد
- داشتن وزن کمتر هنگام تولد
- داشتن رشد آهسته
علائم و نشانه های بیماری سمیت با سرب در بزرگسالان
گرچه کودکان بیشتر در معرض خطر هستند، اما سمیت با سرب میتواند برای بزرگسالان نیز خطرناک باشد. علائم و نشانههای سمیت با سرب در بزرگسالان عبارتاند از:
علت بیماری سمیت با سرب
کلیک کنیدسرب فلزی است که در حالت طبیعی در پوسته زمین وجود دارد. اما فعالیتهای انسانی مانند کار معدن و سوختن سوختهای فسیلی باعث افزایش آن در سطح زمین شده است. سرب در رنگها و بنزین نیز وجود دارد و هنوز هم در باتریها، لحیمکاری، لولهها، سفال، مواد سقف و برخی لوازم آرایشی استفاده میشود.
رنگهای سربی
استفاده از رنگهای دارای سرب در منازل، اسباب بازی کودکان و مبلمان خانگی از سال 1978 در امریکا ممنوع اعلامشده است. اما همچنان رنگهای سربی بر روی دیوارها و چوبهای بسیاری از خانههای قدیمی وجود دارند. بیشترین علت سمیت با سرب در کودکان ، خوردن تراشهها و خردههای مربوط رنگهای سربی روی دیوار یا چوب میباشد.
لولههای آب و کالاهای وارداتی کنسرو شده
لولههای سرب ، اتصالات لولهکشی برنجی و لولههای مسی جوشخورده با سرب، میتوانند باعث آزاد شدن سرب به آب لولهکشی شوند. همچنین لحیمهای سربی به کار رفته در قوطیهای غذایی که در امریکا ممنوع است، همچنان در برخی از کشورها استفاده میشود.
سایر منابع سمیت با سرب
سرب گاهی ممکن است در منابع زیر یافت شود:
- خاک : ذرات سرب ناشی از سوخت بنزین و یا رنگ میتوانند به خاک وارد شوند و برای سالها باقی بمانند. خاک آلوده به سرب یک مشکل مهم در اطراف بزرگراهها و برخی از مناطق شهری محسوب میشود. برخی از خاکهای نزدیک خانههای قدیمی نیز حاوی سرب هستند.
- گرد و غبار خانگی : گردوغبارهای خانگی ممکن است حاوی سرب باشند که ناشی از تراشههای سرب رنگها و یا خاکهای آلوده به سرب میباشد.
- سفالگری : برخی از ظروف سرامیکی و چینی حاوی سرب هستند که ممکن است هنگام طبخ، نگهداری و سرو غذا، سرب را وارد غذا کنند.
- اسباببازیها : سرب گاهی در اسباببازیها و سایر محصولات تولید شده در دیگر کشورها یافت میشود.
- لوازم آرایشی : برخی از لوازم آرایشی وارداتی از کشورهایی چون نیجریه و چین ممکن است حاوی سرب باشد.
- داروهای گیاهی : یکسری از داروهای سنتی اسپانیا، هند، چین و دیگر کشورها ممکن است حاوی سرب باشد.
- آب نبات مکزیکی : ماده تاماریند (Tamarind) که در برخی از آبنباتهای مکزیکی به کار میرود میتواند حاوی سرب باشد.
- گلولههای سربی : افرادی که زیاد با تفنگهای دارای گلولههای سربی سر و کار دارند، ممکن است دچار بیماری سمیت با سرب شوند.
- برخی از شغلها : افرادی که شغلهایی نظیر تعمیر خودرو، کار در معدن، لولهکشی، ساخت باتری، نقاشی ساختمان و دیگر شغلهای مرتبط دارند، علاوه بر اینکه خودشان در معرض خطر قرار دارند، ممکن است همراه با لباسهایشان سرب را به خانه بیاورند. بدین ترتیب سایر اعضای خانواده نیز در معرض سمیت با سرب قرار میگیرند.
- مسمومیت با سرب میتواند در اثر برخی از ظروف یکبار مصرف نیز ایجاد گردد. یکی از مشکلات غذای نذری در ظروف یکبار مصرف هم همین است.
عوامل تشدید کننده بیماری سمیت با سرب
کلیک کنیدبرخی از ریسک فاکتورهای بیماری سمیت با سرب عبارتاند از:
سن
نوزادان و کودکان کم سن و سال بیش از کودکان بزرگتر در معرض خطر قرار دارند؛ زیرا ممکن است خرده رنگهای روی دیوار یا چوبها را بجوند و یا دستانشان را به گردوغبارهای آلوده به سرب آغشته کنند. از طرفی در بچههای کوچکتر احتمال جذب سرب بیشتر از افراد بزرگسال است؛ بنابراین ضرر بیشتری خواهند دید.
زندگی در خانههای قدیمی
اگرچه استفاده از رنگهای حاوی سرب از سال 1970 ممنوع اعلام شده است، اما همچنان آثار این رنگها را بر روی دیوارها و چوبهای خانههای قدیمیتر میتوان دید. افرادی که به بازسازی این خانههای قدیمی میپردازند در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
سرگرمیهای خاص
کارهایی مثل ساخت شیشههای رنگی و جواهراتی که نیاز به لحیمکاری با سرب دارند، احتمال سمیت با سرب را افزایش میدهند. بازسازی روکاری مبلهای قدیمی نیز ممکن است شما را در معرض خطر سمیت با سرب قرار دهد.
زندگی در کشورهای در حال توسعه
کشورهای در حال توسعه یا جهان سومی نسبت به کشورهای توسعه یافته سختگیری و پایبندی کمتری نسبت به قوانین دارند. بنابراین به علت عدم رعایت نکات مربوط به سرب، احتمال سمیت با سرب در آنها بیشتر است.
سرب حتی میتواند کودکان را قبل از تولد نیز مسموم کند؛ بنابراین زنان باردار و زنانی که قصد باردار شدن دارند باید از تماس با سرب خودداری کنند.
عوارض بیماری سمیت با سرب
کلیک کنیدقرار گرفتن در معرض سرب، حتی در سطوح پایین میتواند در طول زمان به کودکان آسیب برساند. بزرگترین خطر آن برای مغز است که میتواند آسیب برگشتناپذیری به بار آورد. سطوح بالاتر آن میتواند به کلیهها و سیستم عصبی کودکان و بزرگسالان آسیب برساند. سطوح بسیار بالای سرب میتواند باعث تشنج ، عدم هشیاری و مرگ شود.
تشخیص بیماری سمیت با سرب
کلیک کنیدممکن است پزشکتان توصیه کند که سطح سرب را بهصورت دورهای در بدن کودکتان بررسی کنید. بعضی از مناطق خصوصاً افرادی که در خانههای قدیمی زندگی میکنند خطر بالاتری برای سمیت با سرب دارند. بنابراین تستهای مکرر برای آنها توصیه میشود.
اگر شما در منطقهای که خطر سمیت با سرب دارد زندگی نمیکنید، آکادمی اطفال امریکا توصیه میکند که کودکتان در سنین 2-1 سالگی یکبار مورد آزمایش قرار بگیرد. پزشکان همچنین غربالگری سرب را در کودکان بزرگتری که تاکنون از این نظر بررسی نشدهاند، توصیه میکنند.
یک آزمایش ساده میتواند سمیت با سرب را نشان دهد. یک نمونه خون اندک از انگشت یا از طریق رگ دست ، گرفته میشود. سپس سطح سرمی سرب در خون برحسب میکروگرم در هر دسی لیتر اندازهگیری میشود.
هیچ سطح مجازی برای سرب در خون تعریف نشده است. بااینحال، سطح 5 میکروگرم در دسی لیتر در کودکان ناامن محسوب میشود. کودکانی که سطح سرب خونشان در این محدوده باشد، میبایست به صورت دورهای مورد ارزیابی قرار گیرند. اگر سطح سرب در سرم کودکی بسیار بالا باشد (حدود 45 میکروگرم در دسی لیتر یا بیشتر) میبایست درمان شود.
درمان بیماری سمیت با سرب
کلیک کنیداولین گام در درمان سمیت با سرب ، حذف منبع آلودگی میباشد. اگر نمیتوانید سرب را از محیط زندگیتان حذف کنید. در عوض شاید بتوانید احتمال بروز سمیت با سرب را کاهش دهید. به عنوان مثال، گاهی اوقات بهتر است بهجای حذف رنگهای قدیمی، آنها را بتونه کاری و مخفی کنید.
برای کودکان و بزرگسالانی که سطح سرب در خونشان اندک باشد، اجتناب از تماس با سرب میتواند باعث کاهش میزان سرب در خون شود و درمان خاصی نیاز نیست. اما در مورد سطوح بالاتر سمیت با سرب، روشهای درمانی دیگری موجود است.
درمان سطح بالاتر سمیت با سرب
برای موارد شدیدتر، ممکن است پزشک موارد زیر را توصیه کند:
- چلات تراپی : در این روش درمانی، با تجویز یک داروی خوراکی که به سرب متصل میشود، به درمان پرداخته میشود. سپس این ترکیب (سرب+دارو) از طریق ادرار دفع میشود. چلات تراپی میتواند برای کودکانی که سطح سرب خونشان بالای 45 میکروگرم در هر دسی لیتر باشد، انجام شود. همچنین برای بزرگسالان با سطح بالای سمیت با سرب و یا دارای علائم این بیماری نیز از چلات درمانی استفاده میشود.
- چلات تراپی با EDTA :در بزرگسالانی که سطح سرب خونشان بالای 45 میکروگرم در دسی لیتر باشد و یا کودکانی که نمیتوانند داروهای متداول چلات درمانی را تحمل کنند، از EDTA استفاده میشود. نام دیگر این ماده، کلسیم دی سدیم اتیلن تترا استیک اسید میباشد. این دارو به صورت تزریقی استفاده میشود.
پیشگیری از بیماری سمیت با سرب
کلیک کنیدانجام یکسری اقدامات ساده میتواند باعث پیشگیری از سمیت با سرب در شما و خانوادهتان شود.
دستها و اسباببازیها را بشویید.
برای پیشگیری از انتقال دستبهدهان سرب از طریق لوازم آلوده به گردوغبار و خاک و غیره، دست فرزندانتان را بعد از بازی در بیرون از منزل حتماً بشویید. همچنین قبل از غذا خوردن و هنگام خواب نیز همیشه دستانشان شسته شود.
گرد و غبار را از سطوح مختلف پاک کنید.
کف زمین را با پارچه مرطوب خشک کنید و مبلها، پنجرهها و دیگر سطوح غبارآلود را به خوبی تمیز کنید.
قبل از ورود به خانه کفشهایتان را درآورید.
این کار باعث میشود که خاکهای آلوده به سرب وارد خانه نشوند.
اول آب سرد را باز کنید.
اگر در خانه شما سیستم لولهکشی قدیمی با لحیمکاریهای سربی وجود دارد، حداقل یک دقیقه قبل از استفاده از آب، آب سرد را باز بگذارید. از آب خیلی داغ برای تهیه شیر خشک بچه و یا پخت غذا استفاده نکنید.
از بازی کردن کودکان با خاک جلوگیری کنید.
برای کودکان یک گودال شنی آماده کنید و در مواقعی که کودک از آن استفاده نمیکند، سطح آن را بپوشانید. با علف کاری و یا پاشیدن کود روی خاک، آنها را بپوشانید تا کودک محلی برای خاکبازی نداشته باشد.
از رژیم غذایی سالم پیروی کنید.
استفاده از وعدههای غذایی سالم و منظم میتواند باعث کاهش جذب سرب شود. کودکان به خصوص به کلسیم ، ویتامین C و آهن برای کاهش جذب سرب نیاز دارند. پس حتماً مصرف آنها را در رژیم غذاییشان لحاظ کنید.
خانه خود را تعمیرات کنید.
اگر خانه شما با رنگهای حاوی سرب رنگ شده باشد، جهت پوشاندن آن اقدام کنید. از سنباده زدن رنگهای قدیمی سربی خودداری کنید؛ زیرا میتواند ذرات گردوغبار حاوی سرب را وارد هوا کند.
شما هم می توانید در مورد این بیماری داستان خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت داستان خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن داستان جدید " کلیک کنید. همچنین داستان شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، داستان شما نمایش داده می شود.شما هم می توانید در مورد این بیماری پرسش خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت پرسش خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن پرسش جدید " کلیک کنید. همچنین پرسش شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، پرسش شما نمایش داده می شود.