اوتیسم (autism)

شروع بیماری اوتیسم در دوران شیر خوارگی یا اوایل کودکی است. برای تشخیص گذاری ،شروع قبل از سه سالگی ضروری است. علائم بالینی را به سه گروه زیر می‌توان تقسیم کرد:

اختلال در تعامل اجتماعی

این کودکان فاقد ارتباط معمول با والدین یا افراد دیگر هستند. ارتباط چشمی مناسب ندارند. به افراد دیگر مانند اشیاء بی‌جان می‌نگرند. بین نزدیکان و غریبه‌ها تفاوتی قائل نیستند. به رفتار عاطفی والدین (مانند لبخند زدن و در آغوش گرفتن) پاسخ نمی‌دهند. ازدواج در این افراد فوق‌العاده نادر است.

 اختلال در ارتباط

در رشد زبانی ناتوانی‌های آشکاری دارند. رشد کلامی و زبانی به نحو بارزی با تأخیر و در محتوی و فرم و تون غیرطبیعی است. حتی هنگامی‌که زبان و کلام ازنظر گرامری رشد طبیعی دارد در شروع یا تداوم مکالمه مشکل‌ دارند. چرا که توانایی شناخت نگرش دیگران و درک محرک‌های اجتماعی را ندارند. ( تکرار مداوم کلمات یا عبارات نامفهوم) ، استفاده ناصحیح از ضمائر و مفاهیم عجیب‌وغریب برای کلمات شایع است. برخلاف کودکان خردسال طبیعی که همیشه مهارت‌های درکی زبانی بهتری دارند و قبل از اینکه بتوانند صحبت کنند می‌فهمند، کودکان اوتیسم معمولاً بیش از آنچه می‌فهمند حرف می‌زنند. حدود ۵۰% موارد کودکان اوتیسم به مکالمه مفید دست نمی‌یابند. اختلال ارتباط، ارتباطات غیر کلامی را نیز در برمی‌گیرد.

رفتار کلیشه‌ای

رفتار، علایق و فعالیت‌های این کودکان تکراری و یکنواخت است.بازی‌های فاقد کنجکاوی‌های معمول کودکانه و بری از خلاقیت و تخیل است. کاهش واضح در علایق را نشان می‌دهند.معمولاً با اجزاء اشیاء یا یک حوزه محدود دانش اشتغال خاطر پیدا می‌کنند. اصولاً از هرگونه تغییر در محیط یا امور معمول روزمره آشفته می‌شوند. رفتار کلیشه‌ای، ادا و اطوار و شکلک شایع است. غالباً به دور خود می‌پیچند، با دست می‌کوبند یا اشیاء را ردیف کرده و به چیزهای بی‌جان وابستگی پیدا می‌کنند.

سایر علائم

علاوه بر این سه دسته علائم اصلی، موارد زیر را نیز می‌توان ذکر کرد:

پاسخ به محرک‌های حسی مانند صدا و درد ضعیف یا شدید است. از موسیقی لذت می‌برند. گاهی مسحور صدای یک ساعت مچی می‌شوند. بسیاری از آن‌ها از تحریک دهلیزی مثل چرخیدن دور خود، تاب خوردن یا حرکات بالا و پایین لذت می‌برند. واکنششان به بیماری فیزیکی متفاوت است که ممکن است انعکاس اختلال در سیستم عصبی خودکار باشد. در ابتلا به بیماری عفونی تب نمی‌کنند. احساس درد نمی‌کنند. حتی هنگام بیماری رفتارشان بهبود می‌یابد. تغییرات ناگهانی خلق، بیش فعالی، پرخاشگری و رفتار خود آزارانه در این کودکان شایع است.

علت بیماری اوتیسم کاملاً شناخته‌ نشده است. شواهدی دال بر نقش عوامل تربیتی در ایجاد بیماری اوتیسم وجود ندارد. عفونت‌های دوران بارداری (مانند سرخجه) و آسیب و ضربات وارده به CNS (سیستم عصبی مرکزی یعنی مغز و نخاع) به‌ عنوان علت بیماری مطرح هستند. مشکلات حاملگی در سه ماهه اول بارداری مهم هستند. در کودکان با اختلالات کروموزومی خاص مانند (سندرم کروموزوم X شکننده) Fragile x syndrome بیشتر دیده‌ شده است. نقش عوامل ژنتیک در بیماری اوتیسم مطرح است. احتمالاً در بعضی از خانواده‌ها الگوی انتقال ژنتیک اتوزومال مغلوب دیده می‌شود. از نظر عوامل بیوشیمیایی افزایش سروتونین پلاسما در گروهی از بیماران گزارش‌ شده است. شواهدی دال بر عدم تشابه ایمنولوژیک مادر و جنین، نقش عوامل ایمنولوژیک را مطرح می‌کند. یک یافته دیگر کاهش سلول‌های پورکنژ (Purkinje cells) مخچه است.

عقب‌ ماندگی ذهنی، آفازی (زبان‌پریشی)، ناشنوایی، اسکیزوفرنی با شروع دوران کودکی و بیماری‌های تخریب عصبی در تشخیص افتراقی مطرح هستند.

سیر و پیش‌ آگهی

اختلال اوتیسم شروع زودرس داشته، سیر مزمن و پیش‌آگهی بدی دارد.70% این کودکان دچار عقب‌ماندگی ذهنی هستند. تنها ۱-۲% این کودکان توانایی یک زندگی طبیعی و مستقل دارند.4-۳۲%این افراد تشنج را تجربه می‌کنند. گروهی از کودکان اوتیسم در بعضی از حوزه‌های شناختی واجد توانایی‌های ویژه‌ای مانند توانایی شناخت نت‌های موسیقی، توانایی به خاطر سپردن شماره‌های تلفن بی‌شمار و توانایی انجام سریع محاسبات ریاضی هستند.

مهم‌ترین وظیفه پزشک عمومی شناسایی بیمار و ارجاع آن به پزشک متخصص و نیز حمایت از خانواده است. در حال حاضر درمان اختصاصی برای بیماری اوتیسم وجود ندارد. روان‌ درمانی خانواده ضروری است.روش‌های رفتاری برای کاهش علائم بیمار مفید است. برای کنترل علائم رفتاری مانند بیش فعالی، پرخاشگری و رفتار کلیشه‌ای می‌توان از هالوپریدول (Haloperidol) استفاده کرد. ریسپریدون (Risperidone) نیز با موفقیت مورد استفاده قرار گرفته است. ضدافسردگی‌هایی مانند فلوکستین(Fluxetine) و کلومیپرامین(Clomipramine) در کاهش آداب وسواسی بیمار مفید هستند. فن فلورامین (Fenfluramine)، نالترکسون (Naltrexon) و لیتیوم (Lithium) نیز مفید گزارش‌ شده‌اند.

• بیش فعالی مشکل بزرگ کودکان و بزرگ‌سالان

© سایت اطلاعات پزشکی دکتر سوشا