آسپرژیلوزیس (Aspergillosis)
درباره بیماری آسپرژیلوزیس
اطلاعات بیماریها : آسپرژیلوزیس یک عفونت ناشی از یک نوع کپک قارچی است. بیماری ناشی از عفونت آسپرژیلوزیس معمولاً بر سیستم تنفسی تأثیر میگذارد، اما علائم و شدت آنها بسیار متفاوت است. کپکی که باعث بیماری آسپرژیلوزیس میشود، در همه جا، در داخل و خارج از منزل، وجود دارد. بیشتر نژادهای این قارچ بیضرر هستند، اما برخی میتوانند باعث بیماریهای جدی در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مبتلایان به بیماری ریه یا آسم شوند.
در برخی افراد، اسپور باعث واکنشهای آلرژیک میشود. دیگر افراد به عفونتهای خفیف تا جدی ریه دچار میشوند. جدیترین شکل از آسپرژیلوزیس که آسپرژیلوزیس مهاجم نام دارد، زمانی رخ میدهد که عفونت به رگهای خونی و حتی فراتر از آن گسترش یافته باشد.
بسته به نوع آسپرژیلوزیس، درمان ممکن است شامل داروهای ضد قارچ یا در موارد نادر، جراحی باشد.
علائم و نشانههای بیماری آسپرژیلوزیس
کلیک کنیدعلائم و نشانه آسپرژیلوزیس بسته به نوع بیماری متفاوت است:
واکنش آلرژیک
برخی از افراد مبتلابه آسم یا فیبروز کیستیک یک واکنش آلرژیک به قارچ آسپرژیلوس نشان میدهند. علائم و نشانههای این بیماری، که تحت عنوان آسپرژیلوزیس ریوی آلرژیک خوانده میشود، عبارتاند از:
• تب
• سرفههای خونی یا خلط دار
• بدتر شدن آسم
• توده قارچی
رشد الیاف قارچی در حفرات ریه بهعنوان بخشی از آسپرژیلوزیس ریوی مزمن رخ میدهد. این نوع از آسپرژیلوزیس، آسپرژیلومای ساده نام دارد. حفرات ریه ممکن است به علت بیماریهای قبلی ریه، مانند آمفیزم، سل یا سارکوئیدوز توسعه بیشتری یافته باشد.
آسپرژیلوما یک بیماری خوشخیم است که ممکن است علائمی تولید نکند و یا ممکن است تنها یک سرفه خفیف ایجاد کند اما در طول زمان، بیماری زمینهای میتواند بدتر شده و علائم زیر را ایجاد کند:
• سرفه خونی (هموپتیزی)
• خسخس سینه
• تنگی نفس
• کاهش ناخواسته وزن
• خستگی
• عفونت
آسپرژیلوزیس مهاجم ریوی، شدیدترین شکل بیماری، زمانی رخ میدهد که عفونت بهسرعت از ریهها به مغز، قلب، کلیهها و یا پوست گسترش مییابد. این تنها در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، مانند افراد تحت شیمی درمانی، ایجاد میگردد. عدم درمان، این فرم از بیماری، معمولاً کشنده است.
علائم و نشانهها بستگی دارد که کدام اندامها تحت تأثیر قرار گرفته باشند؛ اما به طور کلی، آسپرژیلوزیس مهاجم میتواند باعث:
• تب و لرز
• سرفه همراه با خلط و خون (هموپتیزی)
• خونریزی شدید ریهها
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه یا مفاصل
• سردرد و یا علائم چشمی
• خوندماغ
• تورم در یک طرف صورت
• ضایعات پوستی
انواع دیگر آسپرژیلوزیس
آسپرژیلوس میتواند مناطقی از بدن غیر از ریهها، از قبیل سینوسها را تحت تأثیر قرار دهد. در سینوسها، میتواند ایجاد گرفتگی بینی، مخاط خونی، التهاب، تب، درد صورت و سردرد کند.
علل بیماری آسپرژیلوزیس
کلیک کنیدقارچ آسپرژیلوس اجتناب ناپذیر است. خارج از منزل، در پوسیدگی برگها، بر روی گیاهان، درختان و غلات و حبوبات یافت میشود. در داخل منزل، اسپور در کانال تهویه هوا و کانالهای گرمایشی، عایقها و برخی از مواد غذایی و ادویهجات و ترشی جات رشد میکند.
قرار گرفتن هرروزه در معرض آسپرژیلوس، به ندرت مشکلی برای افراد با سیستم ایمنی سالم ایجاد میکند. هنگامی که قارچ را استنشاق کنیم، سلولهای سیستم ایمنی بدن، آن را احاطه کرده و از بین میبرند. اما افرادی که سیستم ایمنی بدنشان بر اثر بیماری یا مصرف داروهای خاصی، ضعیف شده باشد میتوانند به بیماری دچار شوند. این به آسپرژیلوس اجازه میدهد که به ریهها و در موارد جدیتر، دیگر بخشهای بدن، حمله کند.
آسپرژیلوس از فردی به فرد دیگر سرایت نمیکند.
عوامل خطر یا ریسک فاکتورها در بیماری آسپرژیلوزیس
کلیک کنیدخطر ابتلا به آسپرژیلوزیس بستگی به سلامت کلی شما و میزان قرار گرفتن در معرض قارچ دارد. به طور کلی، این عوامل شما را بیشتر به عفونت آسیبپذیر میکنند:
• ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن
• پایین بودن سطح گلبولهای سفید خون
• افرادی که بر اثر بیماریهای ریوی مانند سل یا سارکوئیدوز دارای حفراتی در ریه هستند.
• ابتلا به بیماریهای آسم یا فیبروز کیستیک
• درمان طولانی مدت با داروهای کورتیکواستروئیدی
عوارض بیماری آسپرژیلوزیس
کلیک کنیدبسته به نوع عفونت، آسپرژیلوزیس میتواند باعث ایجاد عوارضی جدی شود:
• خونریزی : هر دو شکل بیماری آسپرژیلوما و آسپرژیلوزیس مهاجم میتواند باعث خونریزی شدید و گاهی اوقات کشنده، در ریهها شود.
• عفونت سیستمیک : جدیترین عارضه آسپرژیلوزیس مهاجم گسترش عفونت به سایر قسمتهای بدن، به خصوص مغز، قلب و کلیه است.
آسپرژیلوزیس مهاجم به سرعت گسترش مییابد و اغلب به رغم درمان به موقع منجر به مرگ میشود.
تشخیص بیماری آسپرژیلوزیس
کلیک کنیدتشخیص عفونت ناشی از قالب آسپرژیلوس میتواند مشکل باشد و بستگی به نوع عفونت آسپرژیلوس دارد. آسپرژیلوس در محیط شایع است و گاهی اوقات در بزاق و خلط افراد سالم نیز یافت میشود. آنچه که تشخیص آسپرژیلوس را مشکلتر میسازد این است که امکان تمییز آن از برخی قارچهای دیگر در زیر میکروسکوپ وجود ندارد و از طرفی نشانههای عفونت آسپرژیلوزیس شبیه به بیماریهای دیگری مانند سل میباشد.
پزشک شما به احتمال زیاد یک مورد یا چند مورد از آزمونهای زیر را درخواست خواهد کرد:
• تصویربرداری : عکس برداری قفسه سینه با اشعه X و یا توموگرافی کامپیوتری (CT اسکن) معمولاً میتواند وجود توده قارچی (آسپرژیلوما) را بهعنوان نشانه مشخصه آسپرژیلوزیس تهاجمی و آسپرژیلوزیس ریوی آلرژیک، نشان دهد.
• آزمایش بررسی خلط : در این آزمایش، یک نمونه از خلط با یک روش رنگ رنگآمیزی ازنظر حضور رشتههای آسپرژیلوس بررسی میشود. سپس نمونه در محیط کشت مناسب رشد داده میشود تا بدین وسیله به تأیید تشخیص کمک شود.
• آزمایش خون و بافت : آزمایش خون، بافت و پوست ممکن است در تأیید آسپرژیلوزیس ریوی آلرژیک مفید باشد. برای تست پوستی، مقدار کمی از آنتیژن آسپرژیلوس به پوست ساعد تزریق میشود. اگر در خون آنتیبادیهای ضد آسپرژیلوس وجود داشته باشد در محل تزریق یک برآمدگی ایجاد میگردد. وجود سطوح بالایی از آنتی بادیهای خاص در نمونه خون نیز نشان دهنده پاسخهای آلرژیک میباشد.
• بیوپسی : در برخی موارد، یک نمونه از بافت ریهها و یا سینوسها در زیر میکروسکوپ برای تأیید تشخیص آسپرژیلوزیس مهاجم، مورد بررسی قرار میگیرد.
درمان بیماری آسپرژیلوزیس
کلیک کنیددرمان آسپرژیلوزیس بسته به نوع بیماری متفاوت است. درمانهای احتمالی عبارتاند از:
• مشاهده : آسپرژیلومای ساده اغلب نیازی به درمان ندارد و داروها معمولاً در درمان این تودههای قارچی مؤثر نیستند. در عوض، آسپرژیلوما با وجودی که علامتی ایجاد نمیکند به سادگی از نزدیک توسط اشعه ایکس قفسه سینه تحت نظارت است. اگر شرط پیشرفت میکند، پس از آن داروهای ضد قارچ ممکن است توصیه شود.
• کورتیکواستروییدهای خوراک : هدف در درمان آسپرژیلوزیس ریوی آلرژیک است برای جلوگیری از آسم موجود و یا فیبروز کیستیک از بدتر شدن است. بهترین راه برای انجام این کار است با کورتیکواسترویید خوراکی. داروهای ضد قارچ به خودی خود برای آسپرژیلوزیس ریوی آلرژیک مفید است، اما آنها ممکن است با کورتیکواستروئیدها ترکیب به کاهش دوز از استروئیدها و بهبود عملکرد ریه است.
• داروهای ضد قارچ : این داروها درمان استاندارد آسپرژیلوزیس ریوی مهاجم هستند. از لحاظ قدمت، داروی انتخابی در مرحله اول آمفوتریسین B میباشد اما وریکونازول (Vfend) داروی جدیدتری است که در حال حاضر ترجیح داده میشود زیرا به نظر میرسد مؤثرتر از داروی قبلی باشد و ممکن است عوارض جانبی کمتری نیز داشته باشد.با این حال، همه داروهای ضد قارچ میتوانند مشکلات جدی از جمله آسیب به کبد و کلیه ایجاد کنند و اغلب با داروهای دیگری که برای افراد دارای سیستم ایمنی ضعیفی تجویز میشوند، تداخل دارند.
• عمل جراحی : از آنجا که داروهای ضد قارچ به خوبی نمیتواند به تودههای آسپرژیلومایی نفوذ کند، زمانی که خونریزی از توده در ریه اتفاق میافتد، جراحی میتواند گزینه مناسبی باشد. اما عمل جراحی مخاطرهآمیز است و ممکن است دکتر شما به جای جراحی، آمبولیزاسیون را توصیه کند. در این روش، رادیولوژیست یک کاتتر کوچک را به شریانی که خون را به حفرههای حاوی توده قارچی میرسانند، وارد کرده و آن را مسدود میکند. هرچند این روش میتواند از خونریزی شدید جلوگیری کند ولی از تکرار آن جلوگیری نمیکند. پس به طور کلی به عنوان یک درمان موقت در نظر گرفته میشود.
شما هم می توانید در مورد این بیماری داستان خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت داستان خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن داستان جدید " کلیک کنید. همچنین داستان شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، داستان شما نمایش داده می شود.شما هم می توانید در مورد این بیماری پرسش خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت پرسش خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن پرسش جدید " کلیک کنید. همچنین پرسش شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، پرسش شما نمایش داده می شود.