چرا کودکان ناخن می‌جوند؟

جویدن ناخن ها توسط کودکان

  مجله پزشکی و سلامت : کودکان به دلایل مختلفی نظیر کنجکاوی، خستگی، استرس، عادت و یا تقلید ممکن است ناخن بجوند. ناخن جویدن رایج‌ترین عادت عصبی شایع است. عادات عصبی دیگر شامل مکیدن انگشت شست، انگشت کردن در بینی، پیچاندن موها و کندن آن‌ها و همچنین دندان سائیدن می‌باشد. این عادت‌ها می‌توانند حتی تا بزرگ‌سالی ادامه پیدا کنند. در واقع همین رشد کردن و بزرگ شدن می‌تواند به نوعی باعث اضطراب و تحمل یکسری تنش‌ها در کودک شود.

اگر کودک فقط گاهی ناخن می‌جود، مثلاً در شرایط خاصی مانند زمان آزمون‌های تحصیلی یا در مواردی به‌صورت خفیف و ناخودآگاه مثل تماشای تلویزیون، در واقع روشی است برای کنار آمدن با هیجانات و استرس‌های خفیف و نیازی به نگرانی شما نیست. اما مواردی هست که ویژه است و واقعاً مداخله والدین ضروری می‌شود. به احتمال دارد در اکثر موارد کودک خودبه‌خود پس از مدتی خودش این کار را کنار گذاشته و ترک کند، اما اگر طبق انتظار شما کودک عادت را ترک نکرد و نتوانست آن را کنار بگذارد راه‌هایی ساده و عملی برای حل این مشکل وجود دارند.

راهکارهای پیشنهادی

راهکار اول: تشخیص عامل بنیادی و اساسی نگرانی کودک: به بنید آیا در زندگی کودکتان مسئله خاصی وجود دارد که برایش استرس زا شده باشد مثلاً طلاق در خانواده، مدرسه جدید، هیجان برای اجرای کنسرت موسیقی یا مسائلی از این قبیل. باید به او کمک کنید تا از احساساتش حرف بزند. گاهی برای کودک سخت است تا از خود و نگرانی‌های درونش چیزی بگوید، در این موارد می‌توانید باب حرف زدن را با یک شوخی باز کنید، مثلاً:”من میدانم که تو داری سعی می‌کنی ناخن‌هایت را تیزتر کنی.

راهکار دوم: نه غر بزنید و نه تنبیه کنید. تا زمانی که خود کودک نخواهد ناخن جویدن یا هر عادت دیگری را ترک کند، شما عملاً نمی‌توانید کار خاصی بکنید. این‌گونه عادت‌ها ناخودآگاه هستند و حتی بزرگ‌سالان هم در ترک چنین عاداتی مشکل دارند. گاهی کودک اصلاً متوجه انجام دادن هم نیست! پس تنبیه کاملاً نابجاست. اگر خیلی اذیت می‌شوید برای او یک حدومرز قائل شوید. مثلاً بگویید: لطفاً سر غذا ناخن جویدن ممنوع! وضع کردن قوانین معقولانه است و منعی ندارد. درست مثل اینکه بگویی: قبل غذا شستن دست‌ها ضروری است!

مهم‌ترین نکته این است که نگذارید یک مسئله ناراحت کننده کوچک به یک بحث داغ و معضل بزرگ تبدیل شود. باید سعی کنید ناراحتی را در درون خود خفه کنید و تا جایی که ممکن است به کودک تشر نزنید. این غر زدن‌ها و اعتراضات ممکن است به یک دوره تقلای سخت و طاقت فرسا منجر شود که رهایی از آن آسان نیست. اگر واقعاً کودک به خود صدمه نمی‌زند و به نظر نمی‌رسد که استرس زیادی را تحمل می‌کند، بهترین گزینه برای شما این است که ناخن‌هایش را مرتب  و تمیز کنید و گاه گاهی هم به او گوشزد کنید که دست‌هایش را بشوید. سعی کنید ذهن خود را به چیزهای دیگر متمرکز کنید. اگر او را تحت فشار بگذارید که ناخن نجود، در واقع استرس بیشتری روی او گذاشته‌اید که باعث تشدید ناخن جویدن او می‌گردد.

راهکار سوم: به کودکتان هنگامی که خودش به ترک عادت تمایل دارد، کمک کنید. ممکن است به خاطر جویدن ناخن‌هایش، دوستان و اطرافیان او را دست بیندازند و او به همین علت بخواهد این کار را ترک کند. در این مواقع کمک شما بسیار مهم و ضروری است. با او در مورد سر به سر گذاشتن حرف بزنید و اینکه او چه حسی نسبت به این کار دارد. او را مطمئن کنید که شما او را خیلی دوست دارید و اصلاً مهم نیست که ناخن‌های او چه شکلی به نظر برسند و بعد با هم یک راه حل پیدا کنید.

راهکار چهارم: در مورد ترک کردن عادت‌ها با او حرف بزنید. برای کودک خود از عادات عصبی و علت به وجود آمدن آن‌ها حرف بزنید و راه‌های ترک آن عادت‌ها را نیز برایش شرح دهید. در این زمینه کتاب بسیار خوبی در دسترس عموم قرار گرفته که نوشته دان هوبنر می‌باشد. نام کتاب “با عادت‌های بد کودکان چه کنیم”می‌باشد. این کتاب راهنمای کودک برای چیره شدن بر ناخن جویدن و عادات دیگر می‌باشد .

راهکار پنجم: به او کمک کنید که از عادت خود آگاه شود. او را تشویق کنید تا از زمان و محل انجام عادت ناخن جویدنش آگاه شود. مثلاً می‌توانید یک یادآوری کننده رمزی بین خودتان داشته باشید. مثل یک تماس کوچک هشدار دهنده روی بازوی کودک یا یک لغت رمزی که فقط خودتان از آن مطلع باشید. شاید او خودش دوست داشته باشد انگشت‌هایش را باندپیچی کند یا اینکه از لاک‌های ناخن بد مزه استفاده کند. در این مواقع به او کمک کنید  ولی چک کنید که آن مواد بی ضرر باشند و از سلامت و بهداشت آن‌ها مطمئن شوید. دخترها راه دیگری را هم دوست دارند و آن مانیکور کردن ناخن‌هاست. با این کار تشویق می‌شوند که این کار را نکنند.

راهکار ششم: جایگزین پیشنهاد دهید. مثلاً اگر به اندازه کافی بزرگ شده استفاده از سوهان ناخن را به او پیشنهاد کنید. گاهی می‌توان به او یاد داد به جای جویدن ناخن‌هایش در زمان  احساس نیاز، چند نفس عمیق بکشد و یا از ریلکسیشن استفاده کند، بازی انجام دهد یا کاردستی بسازد تا انگشت‌هایش درگیر کار باشند. به این ترتیب تمرکز او هم به سمت بهتری هدایت می‌شود.

چه زمانی در مورد ناخن جویدن کودکتان باید نگران شوید؟

اگر شدت جویدن ناخن به حدی باشد که انگشتان کودک زخمی و یا خون آلود شوند حتماً باید با متخصص کودتان حرف بزنید. اگر شدت آن زیادتر شود ممکن است با کندن مژه‌ها و صدمه زدن به پوست بدن و یا حتی کندن موها همراه شود. گاهی کودک نمی‌تواند حتی خواب راحتی داشته باشد. اگر این عادت به یک‌باره شروع شود و خیلی ناگهانی زیاد شود، باید با دکتر متخصص کودکان صحبت کنید در غیر این صورت مشاوران و روان درمانگرها می‌توانند شما را راهنمایی کنند.

© وب سایت پزشکی و سلامت دکتر سوشا