آزمایش غربالگری در سه ماهه دوم بارداری

آزمایش غربالگری سه ماهه دوم بارداری

بیشتر زنان باردار هر ماه برای معاینه قبل از تولد به پزشک متخصص زنان و زایمانی که تحت مراقبت او هستند، مراجعه می‌کنند. زنانی که بیماری‌های خاص یا حاملگی‌های پرخطر دارند، ممکن است بیشتر به پزشک مراجعه کنند. در طول دوران بارداری علاوه بر اینکه پزشک با انجام سونوگرافی وضعیت جنین شما را بررسی می‌کند، در برخی دوران‌های خاص لازم می‌بیند آزمایش‌های دیگری را برای شما تجویز نماید تا با توجه به جواب آن‌ها رشد و سلامت جنین را بررسی کند. آزمایش غربالگری سه ماهه دوم بارداری یکی از این آزمایش‌های ضروری است که باید در دوران بارداری انجام دهید.
آزمایش غربالگری سه ماهه دوم بارداری شامل چندین آزمایش خون، به نام نشانگرهای متعدد است. این نشانگرها اطلاعاتی را راجع به خطر یک زن برای داشتن نوزادی با اختلالات ژنتیکی خاص یا نقایص هنگام تولد فراهم می‌کند.

یک پیشنهاد رایگان به کاربران : در صورتی که سوالی دارید، می‌توانید به بخش مشاوره پزشکی آنلاین سایت پزشکی دکتر سوشا مراجعه کرده و سؤالات خود را مطرح نمایید.

غربالگری سه ماهه دوم بارداری شامل چه آزمایش‌هایی است؟

علاوه بر معاینات منظمی که در سه ماهه دوم بارداری انجام می‌شود، بسته به هرگونه خطرات یا عوارضی که پزشک در زن باردار یا جنین ببینید، در طول سه ماهه دوم پزشک آزمایش‌های دیگری نیز برای شما تجویز خواهد کرد. در آزمایش غربالگری سه ماهه دوم بارداری ، میزان نشانگرهای متعدد در آزمایش خون مادر بارداری اندازه گیری می‌شود. بررسی سطح این نشانگرها اطلاعاتی را راجع به ریسک ابتلا جنین به پزشک می‌دهد. در این آزمایش خون، میزان نشانگرهای زیر بررسی می‌شود:

آزمایش غربالگری سه گانه

در سه ماهه دوم بارداری ، کلیه زنان زیر 35 سال باید آزمایش غربالگری سه گانه انجام دهند. این آزمایش نیز گاهی اوقات “غربالگری نشانگر چندگانه” نامیده می‌شود. در طول آزمایش، خون مادر برای سه ماده زیر آزمایش می‌شود:

• آلفا فتوپروتئین (AFP): در این آزمایش خون، سطح آلفا فتوپروتئین در خون مادران باردار اندازه‌گیری می‌شود. آلفا فتوپروتئین، پروتئینی است که به طور معمول توسط کبد جنین تولید می‌شود و در مایع اطراف جنین (مایع آمنیوتیک) حضور دارد. سپس از راه جفت به خون مادر منتقل می‌شود. در آزمایش خونی که روی مادر باردار انجام می‌شود. میزان آلفا فتوپروتئین سرم خون مادر اندازه‌گیری می‌شود تا براساس آن احتمال خطر ناهنجاری در جنین بررسی شود.
• هورمون hCG: هورمون hCG، هورمونی است که توسط جفت تولید می‌شود.
• استریول: نوعی هورمون استروژن است که توسط جفت و جنین تولید می‌شود.

زمان انجام آزمایش غربالگری سه گانه

این آزمایش معمولاً بین 22-15 هفته بارداری انجام می‌شود. بهترین زمان برای انجام این آزمایش غربالگری سه گانه بین هفته 18-16 بارداری است.

لزوم انجام آزمایش غربالگری سه گانه در سه ماهه دوم بارداری

غربالگری سه ماهه دوم بارداری برای کمک به ارزیابی خطر اختلالات کروموزومی خاص، از جمله سندرم داون (تریزومی ۲۱)، سندرم ادواردز (تریزومی ۱۸)، نقص لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا و یا بیماری به نام آنانسفالی در جنین انجام می‌شود.

نتایج آزمایش غربالگری سه گانه در سه ماهه دوم بارداری

آزمایش‌های غربالگری به دنبال سطح غیر طبیعی این مواد هستند و در کنار آن عواملی مانند سن مادر، سابقه سلامتی و قومیت نیز در نظر گرفته می‌شود. سطوح غیر طبیعی آلفا فتوپروتئین نشانگر:

• نقص لوله عصبی (ONTD) مانند اسپینا بیفیدا
• سندرم داون
• دیگر ناهنجاری‌های کروموزومی
• نقص در دیواره شکم جنین
• دوقلو بودن جنین (بیش از یک جنین در حال ساخت پروتئین هستند)
• تاریخ بارداری به درستی محاسبه نشده است، زیرا سطح این پروتئین در طول بارداری متفاوت است.

غیر طبیعی بودن آزمایش غربالگری سه گانه به معنای وجود اختلال در جنین نیست. در عوض، می‌تواند خطر بروز عارضه را نشان دهد و آزمایش‌های بعدی نیز باید برای بررسی بیشتر انجام شود.
اگر نتایج آزمایش غربالگری سه ماهه دوم بارداری غیر طبیعی بود، باید آزمایش‌های تکمیلی دیگری مانند سونوگرافی تأیید تاریخ بارداری، سونوگرافی ستون فقرات جنین و سایر اعضای بدن او و تست آمنیوسنتز برای تأیید نقایص احتمالی در جنین انجام شود.
در مورد حاملگی‌های پرخطر، اگر آزمایش غربالگری سه گانه ، نتایج غیرطبیعی داشته باشد، ممکن است پزشک آزمایش‌های دیگری توصیه کند. در بعضی موارد، آمنیوسنتز یا نمونه برداری از پرزهای کوریونی انجام می‌شود. این آزمایشات دقیق‌تر از آزمایش غربالگری سه گانه هستند، اما خطر بروز عوارض را در دوران بارداری افزایش می‌دهند. همچنین گاهی اوقات از سونوگرافی برای جستجوی علت نتایج غیرطبیعی استفاده می‌کنند.

محدودیت آزمایش غربالگری سه گانه در سه ماهه دوم بارداری

آزمایش غربالگری نشانگر‌های متعدد یک تشخیص نیست. این به این معنی است که این آزمایش غربالگری قطعی و دقیق نیست و برای تأیید آن ، نیاز به تست‌های تکمیلی دیگری است. گاهی نتایج مثبت کاذب در این آزمایش دیده می‌شود ، یعنی جنین مشکل سلامتی ندارد ، اما نتیجه آزمایش مثبت می‌شود و یا بالعکس ، جنین دچار ناهنجاری است ، اما نتیجه آزمایش منفی می‌شود. توانایی تشخیص ناهنجاری زمانی که هر دو آزمایش غربالگری سه ماهه اول و دوم بارداری انجام شود بیش‌تر از حالتی است که تنها یکی از این آزمایش‌ها انجام شود. در نتیجه برای مطمئن شدن از نتیجه آزمایش ، بهتر است مادران باردار ، هر دو آزمایش غربالگری را انجام دهند.

مطلب ” آزمایش غربالگری در سه ماهه اول بارداری” را از سایت پزشکی دکتر سوشا بخوانید.

سونوگرافی

سونوگرافی ابزاری اساسی برای ارزیابی کودک شما در دوران بارداری است و برای شما و کودکتان بی‌خطر می‌باشد. نیاز شما به سونوگرافی در دوران بارداری بستگی به عوارض و مشکلات شما دارد.
بسیاری از خانم‌ها در سه ماهه اول بارداری سونوگرافی برای تأیید بارداری انجام می‌دهند، برخی از آن‌ها نیز اگر عوارض یا مشکلات جدی نداشته باشند، تا سه ماهه دوم بارداری برای انجام سونوگرافی صبر می‌کنند. همچنین، اگر امتحان لگن سه ماهه اول بارداری با زمان آخرین دوره قاعدگی شما مطابقت داشته باشد، ممکن است پزشک برای انجام سونوگرافی تا سه ماهه دوم صبر کند.
سونوگرافی سه ماهه دوم می‌تواند قدمت قاعدگی و مرحله بارداری شما را تا 14-10 روز تأیید یا تغییر دهد. بین هفته 27-13 بارداری سونوگرافی می‌تواند آناتومی جنین، جفت و مایع آمنیوتیک را بررسی کند.
این مسئله را باید بدانید که سونوگرافی در تشخیص مشکلات جنین یا دوران بارداری محدودیت‌هایی دارد، تشخیص برخی از مشکلات آناتومیک با انجام سونوگرافی نسبت به سایرین آسان‌تر است و برخی از آن‌ها قبل از تولد قابل تشخیص نیستند. به عنوان مثال تجمع بیش از حد مایعات در مغز (هیدروسفالی) معمولاً با سونوگرافی قابل تشخیص است، اما نقایص کوچک در قلب اغلب قبل از تولد کشف نمی‌شود. پزشک بعد از سونوگرافی به شما هرگونه ناهنجاری قابل تشخیص را اطلاع می‌دهد.

آزمایش DNA آزاد جنین در پلاسمای خون مادر (cffDNA)

آزمایش DNA آزاد جنین در پلاسمای خون مادر (Cell-free fetal DNA test) یکی از آزمایشات پیش از تولد جدید است که برای تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی جنین استفاده می‌شود و برای انجام آزمایش از نمونه خون مادر استفاده می‌شود. متخصصان زنان و زایمان توصیه می‌کنند که انجام این آزمایش به زنان بارداری که در معرض خطر بیشتری برای تریزومی 13 ، 18 یا 21 قرار دارند‌، پیشنهاد شود. این تست مانند آزمایش غربالگری سه گانه ، برای غربالگری استفاده می‌شود و یک ابزار تشخیصی نیست.
DNA آزاد جنین، ماده ژنتیکی است که توسط جفت آزاد می‌شود و در خون مادر قابل تشخیص است. این آزمایش، ترکیب ژنتیکی جنین را نشان می‌دهد و می‌تواند اختلالات کروموزومی را با دقت بالایی تشخیص دهد.
در حالی که آزمایش cffDNA غیر تهاجمی بوده و در تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی دقیق‌تر است، اما در ابتدا برای زنان باردار انجام آزمایش غربالگری سه گانه توصیه می‌شود. آزمایش غربالگری سه گانه ، خون مادر را برای هر دو ناهنجاری کروموزومی و نقص لوله عصبی بررسی می‌کند.

آمنیوسنتز

برخلاف آزمایش‌های غربالگری سه گانه ، آمنیوسنتز می‌تواند یک تشخیص قطعی را ارائه دهد. در این روش پزشک با وارد کردن یک سوزن کوچک از طریق پوست به داخل کیسه آمنیوتیک، نمونه‌ای از مایع آمنیوتیک شما را می‌گیرد. پزشک شما مایع آمنیوتیک شما را از نظر ناهنجاری‌های کروموزومی و ژنتیکی در جنین بررسی می‌کند.
آمنیوسنتز یک روش تهاجمی است که خطر از دست دادن بارداری را به همراه دارد. تصمیم به انجام این آزمایش یک انتخاب شخصی است و تنها زمانی استفاده می‌شود که نتیجه روش‌های غربالگری قبلی مشکوک بوده و مزایای نتایج این آزمون از خطرات انجام آزمایش بیشتر است.
همچنین، اگر پزشک متوجه شود که سونوگرافی حاکی وجود اختلال است، ممکن است در مورد آمنیوسنتز تصمیم بگیرید. درک این نکته مهم است که نتایج سونوگرافی همیشه دقیق نخواهد بود زیرا در سونوگرافی کروموزوم جنین تجزیه و تحلیل نمی‌شود. آمنیوسنتز برای افرادی است که می‌خواهند تشخیص قطعی داشته باشند.
آزمایش آمنیوسنتز می‌تواند اطلاعات دقیقی را در اختیار شما قرار دهد که شما می‌توانید از آن‌ها برای تصمیم‌گیری استفاده کنید یا دوره بارداری خود را تغییر دهید. به عنوان مثال، اگر دانستن اینکه جنین شما سندرم داون است، موجب نمی‌شود که شما به روند بارداری خود پایان دهید. بهتر است این تست را انجام ندهید زیرا آمنیوسنتز یک روش تهاجمی بوده و ممکن است به نفع شما نباشد.

تست تحمل گلوکز یک ساعته

اگر دیابت بارداری دارید، بدن شما در کنترل میزان قند خون شما مشکل دارد. کنترل سطح قند خون برای زایمان سالم بسیار مهم است. در این صورت باید به طور منظم، به خصوص در سه ماهه دوم بارداری ، تست تحمل گلوکز یک ساعته را انجام دهید تا میزان قند خونتان کنترل شود. همچنین ممکن است نیاز باشد رژیم غذایی و عادت‌های ورزشی خود را تغییر داده یا دارو مصرف کنید. دیابت بارداری بعد از به دنیا آمدن فرزندتان به طور معمول از بین می‌رود.
کنگره زنان و زایمان آمریکا توصیه می‌کند که تمام زنان باردار برای بررسی وضعیت دیابت بارداری خود، تست تحمل گلوکز یک ساعته انجام دهند. برای این آزمایش ، شما باید یک محلول قندی بنوشید که عموماً حاوی 50 گرم شکر است، سپس بعد از یک ساعت میزان قند خون شما اندازه‌گیری می‌شود.
اگر آزمایش گلوکز شما غیر طبیعی باشد، پزشک آزمایش سه ساعته تحمل گلوکز را برایتان تجویز می‌کند. این تست مشابه تست یک ساعته است، اما بعد از سه ساعت از شما خون می‌گیرند تا میزان قند خون شما اندازه‌گیری شود.

تست‌های دیگر سه ماهه دوم بارداری

بسته به تاریخ زایمان و وضعیت فعلی شما در سه ماهه دوم بارداری ، پزشک ممکن است آزمایشات اضافی را برای شما تجویز کند:

• شمارش سلول‌های خونی
• شمارش تعداد پلاکت‌ها
• RPR (یک آزمایش سریع واکنش سریع پلاسما برای سفلیس است)
• تست تشخیص عفونت‌های مقاربتی (STI)
• تست تشخیص واژینوز باکتریال

برخی از این آزمایشات نیاز به انجام آزمایش خون دارند و برخی دیگر به نمونه ادرار نیاز دارند. همچنین ممکن است پزشک شما برای تشخیص عفونت‌ها نیاز به معاینه واژن یا دهانه رحم شما داشته باشد.
آزمایش خون و پلاکت می‌تواند سیستم ایمنی ضعیف یا مشکلات لخته شدن خون را شناسایی کند، که می‌‌تواند بارداری و زایمان را پیچیده کند. STI و سایر عفونت‌های باکتریایی نیز می‌توانند مشکلاتی را برای شما و کودک شما ایجاد کنند. اگر این مشکلات زود تشخیص داده شوند‌، می توانید قبل از به دنیا آمدن کودک آن‌ها را معالجه کنید.

بعد از انجام آزمایش غرباگری سه ماهه دوم بارداری با پزشک خود مشورت کنید

اگر بعد از انجام آزمایش غربالگری سه ماهه دوم بارداری ، ناهنجاری در جنین شما تشخیص داده شود، شما و پزشک باید در مورد آن بحث کنید. پزشک ممکن است به شما توصیه کند که با یک مشاور ژنتیک ملاقات کنید تا در مورد علت مشکل، درمان، خطر عود مجدد، چشم انداز و پیشگیری صحبت کنید.
پزشک در مورد گزینه‌های مدیریت بارداری شما صحبت خواهد کرد. اگر ختم بارداری گزینه‌ای باشد، پزشک به شما نمی‌گوید چه تصمیمی بگیرید. اگر ختم به دلیل اعتقادات شخصی شما گزینه‌ای نیست. ممکن است اطلاعاتی که پزشک با شما به اشتراک می‌گذارد به شما در مدیریت بارداری کمک کند. در بعضی موارد، مانند نقص لوله عصبی ، نتیجه ممکن است با زایمان سزارین بهبود یابد.
اگر این آزمایشات مشکلی (مانند عفونت یا دیابت بارداری) را در مادر باردار نشان دهد، او باید برای درمان یا نظارت بر مشکل با پزشک همکاری کند. عفونت‌ها معمولاً با آنتی بیوتیک ها یا استراحت مناسب و رژیم غذایی قابل درمان هستند. عوارض جدی‌تر مانند فشار خون بالا یا دیابت حاملگی ، نیاز به مراجعه مکرر به پزشک دارد. پزشک با توصیه‌های خود راجع به ایجاد تغییراتی در رژیم یا سبک زندگی و یا تجویز داروهای اضطراری می‌تواند به جلوگیری از جدی شدن این عوارض کمک کند.
بعد از بررسی نتایج آزمایش غربالگری سه ماهه دوم بارداری توسط پزشک، باید در مورد هرگونه نگرانی با پزشک خود احساس راحتی کنید. از معاینات خود در دوران بارداری به عنوان فرصتی برای پرسیدن سؤال و کسب اطلاعات راجع به هرگونه مشکل احتمالی در بارداری استفاده کنید.