گواتر (Goiter)
درباره بیماری گواتر
اطلاعات بیماریها : به هر نوع بزرگی غده تیروئید گواتر گفته میشود. گواتر الزاماً همراه با اختلال عملکرد تیروئید نیست. در واقع گواتر میتواند در کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید و تیروئید طبیعی دیده شود. گواتر بیانگر وضعیتی است که منجر به رشد ناهنجار تیروئید میشود..
گواتر تنها به اندازه تیروئید بازمیگردد و ارتباطی به عملکرد تیروئید ندارد. وجود گواتر نمیتواند به ما نشان دهد که تیروئید به اندازه کافی یا بیشتر از حد نیاز هورمون تولید مینماید.
گواتر منتشر به معنای بزرگی یکنواخت تیروئید است. گواتر ندولر به معنای وجود یک تیروئید بزرگ است که حاوی یک یا چند ندول است. گواترها معمولاً سرطانی نیستند.
علائم و نشانههای بیماری گواتر
کلیک کنیدهمیشه بیماری گواتر باعث بروز علائم و نشانه نمیشود ولی اگر علائم و نشانهای رخ دهد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• تورم قابل مشاهده در پایه گردن
• یک احساس فشردگی در گلو
• سرفه
• خشونت صدا
• مشکل بلعیدن
• اشکال در تنفس
انواع بیماری گواتر
کلیک کنیدگواتر غیر سمی منتشر یا گواتر ساده
در اینجا غیر سمی به معنای این است که پرکاری تیروئید وجود نداشته و منتشر یا یکنواخت بودن به معنای عدم وجود ندول یا گره در تیروئید است. به این نوع گواتر، گواتر کلوئید نیز گفته میشود. شایع علت آن کمبود ید است. سایر علل آن عبارتاند از تماس با مواد گواترزا مثل گل کلم، اختلالات ارثی سنتز هورمونها تیروئید، داروها (آمیودارون، ید و لیتیم) و تیروئیدیت تحت حاد و مزمن.
گواتر چند گرهی (مولتی ندولر) غیر سمی
مولتی ندولر به معنای وجود ندولها یا گرههای متعدد در تیروئید است و غیر سمی یعنی عملکرد تیروئید طبیعی است و پرکاری تیروئید وجود ندارد. در زنان بیشتر مشاهده شده و میزان شیوع آن با افزایش سن بالا میرود. بیشتر بیماران بیعلامت هستند.
گواتر چند گرهی (مولتی ندولر) سمی
گواتر با ندولها (گروههای) متعدد که همراه با پرکاری تیروئید است. علت پرکاری تیروئید خودکار شدن بعضی از ندولهاست که دیگر تحت اثر تنظیمی TSH قرار نمیگیرند. بیمار معمولاً مسن است و ممکن است نوعی آریتمی (بینظمی ضربان قلب) به نام فیبریلاسیون دهلیزی پیدا کند.
ندول یا گروه منفرد پرکار
معمولاً به آن آدنوم سمی گفته میشود. در این حالت، معمولاً پرکاری تیروئید خفیف است. درمان انتخابی، استفاده از ید رادیو اکتیو و البته درمان جراحی نیز مؤثر واقع میشود.
علل بیماری گواتر
کلیک کنیدعوامل زیر باعث ایجاد گواتر میشوند:
کمبود ید و اختلال در ساخت هورمونهای تیروئید
این دو اختلال از میزان سنتز (ساخت) هورمونهای تیروئیدی میکاهند و درنتیجه TSH افزایش یافته و این هورمون، تیروئید را برای ترشح هورمون و افزایش اندازه تحریک میکند. این افزایش اندازه که به صورت جبرانی صورت میگیرد در واقع همان چیزی است که به آن گواتر میگوییم.
رایجترین علت گواتر در کشورهای در حال توسعه کمبودید است. در مناطقی که کمبودید وجود دارد، بزرگی تیروئید در حقیقت نوعی واکنش جبرانی برای به دام انداختنید بیشتر و سنتز هورمون کافی است. در چنین مواردی معمولاً TSH طبیعی و یا اندکی بالاست.
بیماریهای خودایمن
شایعترین علت گواتر در کشورهای توسعه یافته، بیماری خودایمن و در رأس آن تیروئیدیت هاشیموتو است. تیروئیدیت هاشیموتو یک بیماری خودایمن است که در آن سیستم ایمنی غده تیروئید را تخریب میکند. هرچه تخریب غده بیشتر باشد، توانایی برای تولید هورمون تیروئید کمتر شده و غده هیپوفیز این کمبود هورمون را احساس کرده و ترشح TSH را افزایش میدهد و تحریک غده سبب رشد بیشتر آن و ایجاد گواتر میشود. بیماری گریوز نیز با گواتر همراه است. در بیماری گریوز، سیستم ایمنی بدن پروتئینی به نام ایمنوگلوبین محرک تیروئید (TSI) تولید میکند. TSI مانند TSH باعث تحریک غده تیروئید و افزایش اندازه و تولید هورمون در آن میشود.
بیماری ندولر
بیماری ندولر تیروئید با اختلال در رشد فولیکولهای تیروئیدی مشخص میشود. بیشتر این اختلالات با فیبروز تدریجی همراهاند.
در مجموع، گواتر در زنان شایعتر از مردان است. این امر احتمالاً از شیوع بیشتر بیماریهای خودایمن در خانمها و افزایش نیاز به ید در دوران بارداری ناشی میشود.
عوامل خطر یا ریسک فاکتورها در بیماری گواتر
کلیک کنیدگواتر میتواند هرکسی را تحت تأثیر قرار دهد. ممکن است در زمان تولد وجود داشته باشد و یا در هر زمان دیگری در طول زندگی رخ دهد، اگرچه بعد از ۴۰ سالگی شایعتر هستند. برخی عوامل خطرساز رایج برای گواتر شامل موارد زیر میباشد:
• کمبود ید در رژیم غذایی
• زنان بیش از مردان مستعد ابتلا به گواتر هستند
• افزایش سن
• سابقه شخصی یا خانوادگی بیماریهای خود ایمنی
• بارداری و یائسگی
• برخی از داروها ازجمله داروهای سرکوب کننده ایمنی، داروهای ضد رتروویروسی، داروی قلبی آمیودارون (Cordarone، Pacerone، و سایر موارد) و داروی روانی لیتیوم (Lithobid، غیره)
• قرار گرفتن در معرض پرتو درمانی برای گردن یا قفسه سینه
تشخیص بیماری گواتر
کلیک کنیدگواتر معمولاً در زمان معاینه با مشاهده یا لمس یک تیروئید بزرگ تشخیص داده میشود. وجود گواتر بیانگر وجود مشکلی در تیروئید است. بنابراین، یافتن علت گواتر مهم بوده و در قدم اول انجام تستهای تیروئید برای تشخیص اینکه تیروئید کمکار، پرکار یا دارای عملکرد طبیعی است ضرورت دارد. اگر تیروئید به طور منتشر بزرگ شده و پرکاری تیروئید وجود داشته باشد میتوان تشخیص بیماری گریوز را مطرح کرد و اگر تیروئید کمکار باشد میتوان تشخیص بیماری هاشیموتور را داد و تستهای تکمیلی درخواست نمود.
برخی آزمایشات تشخیص عبارتاند از:
• آزمایش هورمونی جهت اندازهگیری هورمونهای تیروئیدی مانند TSH
• اندازهگیری آنتیبادیهای خون برای مواردی از گواتر که علت ایمنولوژیک دارند
• اولتراسونوگرافی برای تصویر برداری از غده تیروئید و بررسی اندازه و شکل آن
• بیوپسی از غده تیروئید (نمونه برداری با ابزار مخصوص از غده و بررسی در آزمایشگاه) و سایر موارد
درمان بیماری گواتر
کلیک کنیددرمان گواتر بستگی به اندازه گواتر، علائم و نشانهها و علت زمینهای بیماری دارد. پزشکتان ممکن است اقدامات زیر را توصیه کند:
مشاهده
اگر گواتر شما کوچک است و مشکلی ایجاد نمیکند و تیروئید شما عملکرد طبیعی دارد دکتر شما ممکن است صبر کنید تا مشاهده کند درنتیجه آنچه خواهد شد.
داروها
اگر شما کمکاری تیروئید دارید درمان از طریق جایگزینی هورمون با لووتیروکسین (Levothroid، Synthroid) انجام میشود که میتواند باعث شود نشانههای هیپوتیروئیدی از بین برود و اغلب اندازه گواتر کاهش یابد. برای التهاب غده تیروئید ممکن است آسپرین (Aspirin) یا داروهای کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب تجویز شود. برای گواتر همراه با پرکاری تیروئید نیز ممکن است نیاز به داروهایی باشد که سطح هورمونها را متعادل سازد.
عمل جراحی
برداشت تمام یا بخشی از غده تیروئید (تیروئیدکتومی) یک گزینه درمانی در مواقعی است که گواتر تا حدی بزرگ است که باعث ناراحتی و اشکال در تنفس یا بلع شده باشد. جراحی همچنین برای درمان سرطان تیروئید انجام میگیرد. شما ممکن است بسته به میزانی از تیروئید که برداشته شده است نیاز به استفاده از داروی لووتیروکسین بعد از عمل جراحی داشته باشید.
ید رادیو اکتیو
در برخی موارد، ید رادیو اکتیو برای درمان پرکاری غده تیروئید استفاده میشود. ید به صورت خوراکی مصرف میشود و از طریق جریان خون به غده تیروئید شما میرسد و باعث از بین بردن سلولهای تیروئید میگردد. نتیجه درمان معمولاً کاهش اندازه گواتر خواهد بود اما درنهایت ممکن است باعث کمکاری غده تیروئید نیز بشود.
با سلام و ممنون بابت اطلاعات مفیدتون میشه بگید گواتر با بقیه مشکلات تیروئید چه فرقی داره؟
شما هم می توانید در مورد این بیماری داستان خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت داستان خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن داستان جدید " کلیک کنید. همچنین داستان شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، داستان شما نمایش داده می شود.شما هم می توانید در مورد این بیماری پرسش خود را با ما به اشتراک بگذارید
برای ثبت پرسش خود لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شده یا روی دکمه " افزودن پرسش جدید " کلیک کنید. همچنین پرسش شما بعد از ثبت، توسط مدیریت سایت بررسی و بعد از تاییدیه مدیریت سایت، پرسش شما نمایش داده می شود.با سلام و ممنون بابت اطلاعات مفیدتون میشه بگید گواتر با بقیه مشکلات تیروئید چه فرقی داره؟